1. Tổng quan
Vishnugopa (ViṣṇugopaSanskrit) là một vị vua thuộc Vương triều Pallava trị vì tại Kanchi (Kanchipuram), miền nam Ấn Độ. Ông được biết đến chủ yếu qua việc bị Hoàng đế Samudragupta của Đế quốc Gupta đánh bại trong cuộc viễn chinh phía Nam của Samudragupta. Sự kiện này, cùng với các chi tiết khác về cuộc đời và cai trị của ông, được ghi lại trong Bia trụ Allahabad, một nguồn sử liệu quan trọng về thời kỳ này. Thất bại của Vishnugopa đã góp phần làm suy yếu quyền lực của Pallava, tạo tiền đề cho sự trỗi dậy của các vương triều khác, trong đó có Vương triều Kadamba dưới thời Mayurasharma.
2. Cuộc đời và cai trị
Vishnugopa là một vị vua quan trọng của Vương triều Pallava tại Kanchi, người đã trị vì trong một giai đoạn đầy biến động của lịch sử Ấn Độ.
2.1. Gia thế
Vishnugopa là con trai của Buddhavarman, một nhân vật cũng thuộc Vương triều Pallava. Thông tin về gia thế này cung cấp bối cảnh về dòng dõi hoàng gia và quyền kế vị của ông trong vương triều.
2.2. Cai trị với tư cách là vua Pallava của Kanchi
Với tư cách là vua Pallava, Vishnugopa đã trị vì từ kinh đô Kanchi, một trung tâm chính trị và văn hóa quan trọng ở miền nam Ấn Độ. Thời kỳ cai trị của ông được đánh dấu bằng những thách thức đáng kể, đặc biệt là sự trỗi dậy của Đế quốc Gupta ở phía bắc. Mặc dù các chi tiết cụ thể về các chính sách nội bộ hay thành tựu của ông không được ghi chép rộng rãi, vai trò của ông trong cuộc đối đầu với Samudragupta là một sự kiện nổi bật, định hình vị thế của ông trong lịch sử.
3. Đối đầu với Samudragupta
Sự kiện lịch sử quan trọng nhất liên quan đến Vishnugopa là cuộc đối đầu của ông với Hoàng đế Samudragupta của Đế quốc Gupta, một trong những nhà chinh phạt vĩ đại nhất lịch sử Ấn Độ.
3.1. Thất bại trong cuộc viễn chinh phía Nam của Samudragupta
Trong cuộc viễn chinh mang tên Dakshinapatha, Samudragupta đã mở rộng tầm ảnh hưởng của mình xuống phía nam bán đảo Ấn Độ. Trên đường hành quân, ông đã chạm trán và đánh bại nhiều vị vua địa phương, trong đó có Vishnugopa của Kanchi. Mặc dù Samudragupta đã giành chiến thắng, chính sách của ông không phải là sáp nhập hoàn toàn mà là "giải phóng và tái lập", tức là sau khi đánh bại, ông trả lại quyền cai trị cho các vị vua địa phương, đổi lấy sự công nhận uy quyền tối cao của Đế quốc Gupta. Vishnugopa là một trong số những vị vua được hưởng chính sách này, cho thấy Samudragupta không muốn duy trì sự kiểm soát trực tiếp ở những vùng đất xa xôi này.
3.2. Đề cập trong Bia trụ Allahabad
Trận chiến và sự phục tùng của Vishnugopa được ghi lại cụ thể trong Bia trụ Allahabad, một bản khắc lịch sử quan trọng do Harishena, vị đại thần của Samudragupta, soạn thảo. Đoạn văn từ các dòng 19-20 của bản khắc này đã đề cập trực tiếp đến Vishnugopa cùng với các vị vua khác của Dakshinapatha:
"Sự hào phóng pha lẫn lòng dũng cảm của người (Samudragupta) được thể hiện bằng việc (ông ta) trước tiên bắt giữ, và sau đó ban ơn giải thoát, tất cả các vị vua của Dakshiṇāpatha như Mahēndra của Kōsala, Vyāghrarāja của Mahākāntāra, Maṇṭarāja của Kurāḷa, Mahēndragiri của Pishṭapura, Svāmidatta của Kōṭṭūra, Damana của Ēraṇḍapalla, Vishṇugōpa của Kāñchī, Nīlarāja của Avamukta, Hastivarman của Vēṅgī, Ugrasēna của Pālakka, Kubēra của Dēvarāshṭra, và Dhanañjaya của Kusthalapura. "
Đoạn văn này là bằng chứng chính xác về sự tồn tại và vị trí của Vishnugopa trong các sự kiện lịch sử của thời kỳ đó, xác nhận ông là một trong những đối thủ lớn mà Samudragupta phải đối mặt ở phía Nam.
4. Hậu quả lịch sử và tác động
Mặc dù Vishnugopa được phép giữ lại ngai vàng sau thất bại trước Samudragupta, sự kiện này vẫn có những hệ quả sâu rộng đối với quyền lực của Vương triều Pallava và toàn bộ khu vực phía Nam.
4.1. Sự trỗi dậy của Vương triều Kadamba
Sự suy yếu của quyền lực Pallava sau cuộc viễn chinh của Samudragupta đã tạo ra một khoảng trống quyền lực và cơ hội cho các thế lực mới trỗi dậy. Tận dụng tình hình này, Mayurasharma, một nhà lãnh đạo có tài, đã thành lập Vương triều Kadamba. Vương triều Kadamba ban đầu tập trung vào khu vực Karnataka ngày nay và nhanh chóng trở thành một cường quốc độc lập, thách thức quyền bá chủ của Pallava ở phía Nam. Sự kiện này đánh dấu một bước ngoặt trong bản đồ chính trị của miền nam Ấn Độ, với sự thay đổi về quyền lực và sự xuất hiện của các vương triều mới.