1. Cuộc đời và Bối cảnh
Viktor Zubkov sinh ra và lớn lên trong bối cảnh Liên Xô. Ông đã trải qua quá trình giáo dục và bắt đầu sự nghiệp trong các cơ quan nhà nước và đảng phái, dần hình thành con đường công chức của mình.
1.1. Sinh ra và Học vấn
Viktor Alekseyevich Zubkov sinh tại Sverdlovsk Oblast, Liên Xô vào ngày 15 tháng 9 năm 1941. Cha ông là Aleksey Andreevich Zubkov (sinh năm 1914), và mẹ ông là Anastasia Alexandrovna Zubkova. Ông có một người chị tên Tamara Alekseevna Zubkova (sinh năm 1944), và hai người em trai là Alexander Alekseevich Zubkov và Nikolai Alekseevich Zubkov. Cha ông từng bị kết án vào năm 1930 và được phục hồi danh dự vào ngày 14 tháng 10 năm 1992.
Ông tốt nghiệp Khoa Kinh tế của Đại học Nông nghiệp Leningrad vào năm 1965. Năm 1966, ông được triệu tập vào Quân đội Liên Xô trong 18 tháng. Ông cũng đã nhận bằng Tiến sĩ Khoa học Kinh tế.
1.2. Sự nghiệp ban đầu và Hoạt động công chức
Giai đoạn đầu sự nghiệp của Zubkov gắn liền với lĩnh vực nông nghiệp và hoạt động trong Đảng Cộng sản Liên Xô tại khu vực Leningrad.
1.2.1. Hoạt động thời Liên Xô
Từ năm 1967 đến năm 1985, Viktor Zubkov làm việc ở các vị trí lãnh đạo tại các kolkhoz (nông trang tập thể) thuộc Leningrad Oblast. Từ năm 1985 đến năm 1991, ông giữ một số vị trí lãnh đạo trong Đảng Cộng sản Liên Xô tại Leningrad Oblast, bao gồm Chủ tịch Ủy ban Điều hành Thành phố Priozersk, Bí thư thứ nhất của Ủy ban Thành phố Priozersk của Đảng Cộng sản Liên Xô, và Trưởng Ban Nông nghiệp và Công nghiệp Thực phẩm, cũng như Ban Nông nghiệp của Ủy ban Khu vực của Đảng Cộng sản Liên Xô. Từ năm 1989 đến 1991, ông cũng là Phó Chủ tịch thứ nhất của Ủy ban Điều hành Leningrad Oblast. Hoạt động của Đảng Cộng sản Liên Xô bị đình chỉ sau cuộc đảo chính tháng 8 năm 1991.
1.2.2. Hoạt động hành chính và thuế tại Saint Petersburg
Từ tháng 1 năm 1992 đến tháng 11 năm 1993, Viktor Zubkov là Phó Chủ tịch Ủy ban Quan hệ Đối ngoại của Tòa thị chính Saint Petersburg, dưới sự lãnh đạo của Vladimir Putin. Từ ngày 3 tháng 11 năm 1993 đến ngày 30 tháng 11 năm 1998, Zubkov là Cục trưởng Cục Kiểm tra Thuế Nhà nước Saint Petersburg và đồng thời là Phó Chủ tịch Cục Kiểm tra Thuế Nhà nước cho Saint Petersburg.
Vào tháng 12 năm 1998, trong nhiệm kỳ của Yevgeny Primakov Nội các, Cục Kiểm tra Thuế Nhà nước được tổ chức lại thành Bộ Thuế vụ Nga và vị trí Phó Cục trưởng của Zubkov bị bãi bỏ. Tuy nhiên, ông ngay lập tức được tái bổ nhiệm làm Cục trưởng Cục Thuế vụ Saint Petersburg của Bộ Thuế vụ. Ngày 23 tháng 7 năm 1999, Zubkov được bổ nhiệm làm Thứ trưởng Bộ Thuế vụ Nga phụ trách khu vực Tây Bắc. Chỉ vài ngày sau, ông cũng được bổ nhiệm làm Cục trưởng Cục Thuế vụ Saint Petersburg và Leningrad Oblast.
Vào ngày 12 tháng 8 năm 1999, ông được đăng ký làm ứng cử viên trong cuộc bầu cử thống đốc Leningrad Oblast, với sự hỗ trợ của Boris Gryzlov làm quản lý chiến dịch tranh cử của mình. Tuy nhiên, ông đã thất bại trước Valeriy Serdyukov vào ngày 19 tháng 9 năm 1999, chỉ giành được 8,64 phần trăm số phiếu bầu (xếp thứ 4 trong số 16 ứng cử viên).
1.3. Vai trò Giám sát tài chính và Chống tham nhũng
Ngày 5 tháng 11 năm 2001, Viktor Zubkov rời các vị trí trong Bộ Thuế vụ và được bổ nhiệm làm Thứ trưởng Bộ Tài chính thứ nhất của Nga và Chủ tịch Ủy ban Giám sát Tài chính của bộ, với mục tiêu chống lại rửa tiền.
Ngày 16 tháng 3 năm 2004, sau khi Nội các Mikhail Kasyanov bị giải tán, Ủy ban Giám sát Tài chính được đổi tên thành Cục Giám sát Tài chính Liên bang Nga thuộc Bộ Tài chính. Zubkov vẫn giữ vị trí của mình trong cả Nội các Mikhail Fradkov thứ nhất và Nội các Mikhail Fradkov thứ hai. Ông được biết đến là một nhà điều tra tội phạm tài chính.
2. Sự nghiệp chính trị quan trọng
Zubkov đã giữ nhiều vị trí cấp cao trong chính phủ Nga, đặc biệt là trong vai trò Thủ tướng và Phó Thủ tướng thứ nhất, góp phần vào việc điều hành các chính sách kinh tế và chính trị của quốc gia.
2.1. Thủ tướng Liên bang Nga
Vào ngày 12 tháng 9 năm 2007, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã đề xuất Viktor Zubkov làm ứng cử viên cho chức vụ Thủ tướng Nga. Ngày 14 tháng 9, Đuma Quốc gia đã phê chuẩn ông vào chức vụ này với 381 phiếu thuận.
Một số nhà phân tích chính trị đã coi Zubkov là một "thủ tướng kỹ thuật" khác, giải thích động thái này là một cách để khơi lại cuộc cạnh tranh giữa các ứng cử viên kế nhiệm tiềm năng. Một giả thuyết khác cho rằng Putin đã chọn một người có lòng trung thành tuyệt đối để giúp ông kiểm soát các phe phái quyền lực đang tranh giành vị trí trong Điện Kremlin. Một manh mối khác về sự hữu ích của ông nằm ở kinh nghiệm của Zubkov dưới thời Putin, với vai trò là người đứng đầu cuộc chiến chống tội phạm tài chính.
Putin từng phát biểu rằng có năm người có thể ra tranh cử tổng thống và có thể được bầu, bao gồm cả Zubkov. Vào ngày 13 tháng 9, chính Zubkov đã nói rằng ông có thể ra tranh cử Tổng thống Nga vào năm 2008. Tuy nhiên, vào tháng 12 năm 2007, Putin chính thức ủng hộ Dmitry Medvedev cho bầu cử tổng thống Nga năm 2008, làm tiêu tan hy vọng tranh cử tổng thống của Zubkov.

Nội các của Zubkov tự động giải tán vào ngày 7 tháng 5 năm 2008, sau khi Dmitry Medvedev nhậm chức Tổng thống, một thủ tục cần thiết theo Hiến pháp Nga.
2.2. Phó Thủ tướng thứ nhất Liên bang Nga
Sau khi Dmitry Medvedev trở thành Tổng thống, Zubkov được bổ nhiệm làm Chủ tịch Gazprom. Vào ngày 12 tháng 5 năm 2008, ông được Tổng thống Putin bổ nhiệm làm Phó Thủ tướng thứ nhất. Ông đã cùng Igor Shuvalov đảm nhiệm vị trí này.
2.3. Quyền Thủ tướng
Vào ngày 7 tháng 5 năm 2012, khi Putin trở lại nắm quyền Tổng thống và chức vụ Thủ tướng bị bỏ trống, Viktor Zubkov đã tạm thời đảm nhiệm vai trò Quyền Thủ tướng. Ông giữ chức vụ này trong một thời gian ngắn cho đến khi Dmitry Medvedev được Quốc hội phê chuẩn làm Thủ tướng vào ngày 8 tháng 5 năm 2012.
3. Sự nghiệp sau này và Hoạt động kinh doanh
Sau khi rời các vị trí chính trị cấp cao, Viktor Zubkov tiếp tục hoạt động tích cực trong lĩnh vực kinh doanh, đặc biệt là trong ngành năng lượng.
3.1. Chủ tịch Hội đồng Quản trị Gazprom
Vào ngày 27 tháng 6 năm 2008, Viktor Zubkov được bổ nhiệm làm Chủ tịch Hội đồng Quản trị của Gazprom, tập đoàn năng lượng lớn nhất của Nga và là một trong những công ty dầu khí tự nhiên lớn nhất thế giới. Ông đã đảm nhiệm vai trò Chủ tịch Hội đồng Quản trị Gazprom đồng thời với chức vụ Phó Thủ tướng thứ nhất cho đến năm 2012.
4. Đời sống cá nhân
Viktor Zubkov đã kết hôn và có một con gái. Các thông tin về gia đình ông bao gồm vợ, con gái, và các mối quan hệ hôn nhân của con gái ông, cũng như thông tin về các thành viên khác trong gia đình.
4.1. Quan hệ gia đình
Vợ của Viktor Zubkov là Zoya Mikhailovna, bà sinh ra ở vùng Novgorod và tốt nghiệp Học viện Nông nghiệp Leningrad. Bà là chủ sở hữu của công ty Nefertiti Salon.
Con gái của ông là Yulia (có tên đầy đủ là Yulia Viktorovna Zubkova, sau này là Yulia Pokhlebenina và Yulia Serdyukova), sinh năm 1970. Bà tốt nghiệp Học viện Tài chính và Kinh tế, và là chủ sở hữu câu lạc bộ thể dục dưới nước Parus ở Saint Petersburg. Cả Yulia và người chồng đầu tiên của bà đều có thu nhập hàng triệu đô la. Người chồng đầu tiên của Yulia là Nikolai Gennadievich Pokhlebenin, con trai của cựu Bí thư thứ nhất Ủy ban Thành phố Priozersk của Đảng Cộng sản Liên Xô Gennady Alekseevich Pokhlebenin, người có mối quan hệ thân thiết với Viktor Zubkov. Yulia Zubkova cùng chồng đầu tiên đã thành lập Công ty Cổ phần Sever.
Viktor Zubkov có hai cháu gái: Anastasia Pokhlebenina (sinh năm 1993), là con gái của Yulia với người chồng đầu tiên. Anastasia theo học Khoa Luật của Đại học Tổng hợp Saint Petersburg và hiện là giám đốc nhà hàng. Cháu gái út của ông là Natalia Anatolievna Serdyukova, đang là học sinh.
Con gái của Zubkov, Yulia, sau đó kết hôn với doanh nhân Saint Petersburg Anatoly Eduardovich Serdyukov, người sau này đã xây dựng sự nghiệp trong cơ cấu của Cơ quan Thuế Liên bang Nga và giữ chức Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Liên bang Nga từ năm 2007 đến 2012.
5. Vinh dự và Công nhận
Trong suốt sự nghiệp của mình, Viktor Zubkov đã nhận được nhiều huân chương, giải thưởng và danh hiệu danh dự, phản ánh những đóng góp của ông trong các lĩnh vực kinh tế và nhà nước.
5.1. Huân chương và Giải thưởng
Viktor Zubkov đã được trao tặng nhiều huân chương và giải thưởng, bao gồm:
- Huân chương "Vì công lao với Tổ quốc"
- Hạng 1
- Hạng 2 (19 tháng 9 năm 2008) - vì những đóng góp cá nhân to lớn vào chính sách kinh tế của nhà nước và nhiều năm hoạt động hiệu quả.
- Hạng 3 (9 tháng 5 năm 2006) - vì những đóng góp xuất sắc trong việc bảo vệ lợi ích kinh tế của Liên bang Nga và nhiều năm làm việc cần mẫn.
- Hạng 4 (11 tháng 4 năm 2000) - vì những cống hiến cho nhà nước và đóng góp lớn vào việc thực hiện các cải cách kinh tế.
- Dao găm nghi lễ.
- Huân chương Cờ đỏ Lao động (1981).
- Huân chương Dấu hiệu Danh dự (1975).
- Huy chương "Cựu chiến binh Lao động" (1986).
- Nhà kinh tế học danh dự của Liên bang Nga (16 tháng 9 năm 2001) - vì những đóng góp trong lĩnh vực kinh tế và tài chính.
- Văn bằng của Chính phủ Liên bang Nga (1998).
- Công dân danh dự của Leningrad Oblast (2009).
- Huân chương Thánh Hoàng tử Daniel của Moskva, hạng 1 (Giáo hội Chính thống giáo Nga, 2011).
6. Đánh giá và Tranh cãi
Sự nghiệp của Viktor Zubkov nhận được nhiều đánh giá khác nhau từ công chúng và giới chuyên gia, đồng thời ông cũng là đối tượng của một số lệnh trừng phạt quốc tế.
6.1. Nhận thức và Ảnh hưởng của công chúng
Trong một cuộc khảo sát các chuyên gia chính trị năm 2006, Zubkov được xếp hạng là chính trị gia có ảnh hưởng thứ 84 ở Nga.
6.2. Phê phán và Trừng phạt
Vào ngày 24 tháng 2 năm 2023, Viktor Zubkov đã bị chính phủ Vương quốc Anh trừng phạt liên quan đến Chiến tranh Nga - Ukraina.