Trinh Thuần Vương hậu

1. Tiểu sử

Trinh Thuần Vương hậu, tên húy là Kim thị, xuất thân từ gia tộc Khánh Châu Kim thị (慶州金氏_{Khánh Châu Kim thị}^Chinese) danh giá. Cuộc đời bà trải dài qua ba triều đại vua Joseon: Triều Tiên Anh Tổ, Triều Tiên Chính Tổ và Triều Tiên Thuần Tổ, đóng vai trò quan trọng trong những biến động chính trị và xã hội của thời kỳ này.

2. Đánh giá Lịch sử và Tác động

Triều đại nhiếp chính của Trinh Thuần Vương hậu đã để lại những ảnh hưởng sâu sắc và lâu dài đối với xã hội, chính trị và văn hóa của nhà Triều Tiên.
Đáng chú ý nhất, thời kỳ này đã đánh dấu một sự chuyển dịch quan trọng trong bản chất của chính trị Joseon: từ những cuộc đấu đá giữa các phe phái chính trị (đảng phái) sang chính trị thế đạo (세도정치_{Sedo Jeongchi}^Korean) - sự cai trị của các gia tộc ngoại thích có quyền lực. Sự trỗi dậy của gia tộc An Đông Kim thị ({{lang|en|Andong Kim Clan|}}) dưới sự bảo trợ của Kim Jo-sun, cha của Thuần Nguyên Vương hậu, là một ví dụ điển hình cho sự thay đổi này, định hình cục diện chính trị Joseon trong nhiều thập kỷ sau đó.
Bên cạnh đó, cuộc đàn áp Công giáo Tân Dậu năm 1801 dưới sự chỉ đạo của bà đã gây ra những hậu quả nghiêm trọng về quyền con người và tự do tín ngưỡng. Hàng ngàn người theo Công giáo bị bắt bớ, tra tấn và xử tử, bao gồm nhiều học giả và quan lại thuộc phái Nam Nhân. Sự kiện này không chỉ gây tổn thất lớn về nhân mạng mà còn tạo ra một không khí sợ hãi và đàn áp tư tưởng, làm suy yếu sự phát triển của các luồng tư tưởng mới như Thực học (실학_Silhak^Korean) mà Chính Tổ đã nỗ lực khuyến khích.
Về mặt xã hội, các chính sách của bà đã làm sâu sắc thêm mâu thuẫn giữa các tầng lớp và phe phái, dẫn đến sự bất ổn nội bộ. Mặc dù mục đích là củng cố quyền lực hoàng gia và khôi phục trật tự Nho giáo, nhưng những hành động của bà lại vô hình trung mở đường cho một kỷ nguyên chính trị kém ổn định, với sự tranh giành quyền lực giữa các gia tộc ngoại thích và sự suy yếu của hệ thống chính trị truyền thống.

3. Phê bình và Tranh cãi

Trinh Thuần Vương hậu là một nhân vật lịch sử gây nhiều tranh cãi, đặc biệt về danh hiệu, mối quan hệ với Chính Tổ và các cuộc thanh trừng chính trị, đàn áp tôn giáo.

• Luận điểm về danh hiệu "Nữ quân" (女君_{Nữ quân}^Chinese) và "Nữ chủ" (女主_{Nữ chủ}^Chinese): Trong thời gian nhiếp chính của Thuần Tổ, Trinh Thuần Vương hậu đôi khi tự xưng là "Nữ quân" hoặc "Nữ chủ". Một số người đã hiểu lầm rằng những danh hiệu này thể hiện ý định tự mình trở thành một nữ hoàng hoặc nữ vương. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu đã làm rõ rằng "Nữ quân" và "Nữ chủ" là những thuật ngữ được sử dụng phổ biến trong văn hóa phương Đông để chỉ các Vương hậu hoặc Thái hậu, và không hàm ý bà tự coi mình là vua. Có nhiều ghi chép cho thấy các Đại phi khác của Joseon, như Nhân Thuận Vương hậu, Nhân Mục Vương hậu, Thuần Nguyên Vương hậu, và Hiếu Định Vương hậu, cũng đã sử dụng những danh xưng tương tự. Thậm chí, Trinh Thuần Vương hậu đã sử dụng danh hiệu "Nữ quân" ngay cả khi Chính Tổ còn sống (vào ngày 1 tháng 12 năm Chính Tổ thứ 10), điều này càng chứng minh rằng thuật ngữ này không mang ý nghĩa "nữ vương" như một số người lầm tưởng.
• Mối quan hệ với Chính Tổ: Mối quan hệ giữa Trinh Thuần Vương hậu và Chính Tổ được mô tả trong các nguồn lịch sử với nhiều góc độ khác nhau. Một số quan điểm cho rằng hai người có mối quan hệ căng thẳng cực độ, đặc biệt sau khi Chính Tổ đày anh trai bà là Kim Quy Trụ. Tuy nhiên, các ghi chép chính thức như 《Nhật Đắc Lục》 lại cho thấy Chính Tổ có những tình cảm thân thiết với bà. Hơn nữa, trong bài văn tế của Chính Tổ viết về cha của Trinh Thuần Vương hậu là Kim Hàn Trụ, ông cũng đã ca ngợi "Từ điện của ta đã bảo hộ thân ta, giống như Nhân Nguyên Thánh hậu đã bảo hộ Tiên vương (Anh Tổ)". Sau khi Chính Tổ qua đời, trong hành trạng của Trinh Thuần Vương hậu cũng ghi rằng Chính Tổ đã phụng dưỡng bà một cách tận tụy. Điều này cho thấy mối quan hệ giữa họ có thể phức tạp hơn là một sự đối đầu đơn thuần, và những tranh cãi có thể xuất phát từ các diễn giải khác nhau hoặc do ảnh hưởng của phe phái chính trị sau này.
• Các cuộc thanh trừng chính trị và đàn áp tôn giáo: Đây là những điểm gây tranh cãi nhất trong sự nghiệp của Trinh Thuần Vương hậu. Việc bà lợi dụng quyền nhiếp chính để thanh trừng hàng loạt các đối thủ chính trị (như phái Thiếu Luân và Nam Nhân) và đặc biệt là cuộc đàn áp tàn khốc Thiên Chúa giáo trong sự kiện Tân Dậu tà ngục đã để lại những vết đen trong lịch sử Joseon. Những hành động này bị phê phán vì đã vi phạm nghiêm trọng quyền tự do tín ngưỡng và tư tưởng, đồng thời gây ra sự bất ổn chính trị và xã hội. Việc xử tử nhiều học giả và quan lại vô tội đã được xem là một hành động tàn bạo, đi ngược lại các nguyên tắc về nhân quyền và công lý.

4. Thụy hiệu

• Yesun Seongcheol Janghui Hyeig Ryeolmyeong Seonkyeong Qwangheon Yongin Jeonghyeon Sosuk Jeongheon Jeongsun Wanghu.
• 睿順聖哲莊僖惠徽翼烈明宣綏敬光獻隆仁正顯昭肅靖憲貞純王后_{Duệ Thuận Thánh Triết Trang Hi Huệ Hi Dực Liệt Minh Tuyên Tuy Kính Quang Hiến Long Nhân Chính Hiển Chiêu Túc Tĩnh Hiến Trinh Thuần Vương Hậu}^Chinese.
• Duệ Thuận Thánh Triết Trang Hi Huệ Hi Dực Liệt Minh Tuyên Tuy Kính Quang Hiến Long Nhân Chính Hiển Chiêu Túc Tĩnh Hiến Trinh Thuần Vương Hậu.
• 예순성철장희혜휘익렬명선수경광헌융인정현소숙정헌정순왕후_{Yesun Seongcheol Janghui Hyehui Iknyeol Myeongseon Su-gyeong Gwangheon Yungin Jeonghyeon Sosuk Jeongheon Jeongsun Wanghu}^Korean.

5. Gia thế

• Cao tổ phụ: Hoàng Giản huyện giám, tặng Lại tào phán thư Kim Quý Trân (金季珍_{Kim Quý Trân}^Chinese; 1646 - 1709).
• Cao tổ mẫu: Cư Xương Thận thị (居昌愼氏_{Cư Xương Thận thị}^Chinese).
  • Tằng tổ phụ: Tặng tả tán thành Kim Đỗ Quang (金斗光_{Kim Đỗ Quang}^Chinese; 1604 - 1702).
  • Tằng tổ mẫu: Trinh Kính phu nhân Toàn Châu Lý thị (貞敬夫人全州李氏_{Trinh Kính phu nhân Toàn Châu Lý thị}^Chinese; 1672 - 1720).
    • Tổ phụ: Hộ tào tham nghị, tặng Lãnh nghị chánh Kim Tuyển Khánh (金選慶_{Kim Tuyển Khánh}^Chinese; 1699 - 1760).
    • Tổ mẫu: Trinh Kính phu nhân Nam Dương Hồng thị (南陽洪氏_{Nam Dương Hồng thị}^Chinese, 1704 - 1754).
      • Thúc phụ: Tấn điện đô giám đề điều, Tri trung xu phủ sự Kim Hán Kì (金漢耆_{Kim Hán Kì}^Chinese; 1728 - 1792).
      • Thân phụ: Lĩnh đôn ninh phủ sự, Ngao Hưng phủ viện quân, tặng Lĩnh nghị chánh Trung Hiến công Kim Hàn Trụ (鰲興府院君贈領議政忠憲公金漢耉_{Ngao Hưng phủ viện quân tặng Lĩnh nghị chánh Trung Hiến công Kim Hàn Trụ}^Chinese; 1723 - 1769).
      • Thân mẫu: Nguyên Phong phủ phu nhân Nguyên Châu Nguyên thị (原豊府夫人原州元氏_{Nguyên Phong phủ phu nhân Nguyên Châu Nguyên thị}^Chinese; 1722 - 1769).
        • Anh trai: Lại tào phán thư Kim Quy Trụ (金龜柱_{Kim Quy Trụ}^Chinese; 1740 - 1786).
    • Ngoại tổ phụ: Trấn Xuyên huyện giám, tặng Phán thư Nguyên Mệnh Tắc (元命稷_{Nguyên Mệnh Tắc}^Chinese; 1683 - 1725).
    • Ngoại tổ mẫu: Trinh phu nhân Đức Thủy Lý thị (貞夫人德水李氏_{Trinh phu nhân Đức Thủy Lý thị}^Chinese; 1682 - 1718).

6. Tái hiện trong Văn hóa Đại chúng

Trinh Thuần Vương hậu là một nhân vật lịch sử được tái hiện nhiều lần trong các tác phẩm văn hóa đại chúng của Hàn Quốc, từ phim truyền hình, điện ảnh đến nhạc kịch.

• Thể hiện bởi Kim Yong-sun trong bộ phim truyền hình của đài MBC sản xuất năm 1988-1989 The Memoirs of Lady Hyegyeong.
• Thể hiện bởi Kim Ja-ok trong bộ phim truyền hình của đài KBS1 sản xuất năm 1991 The Royal Way.
• Thể hiện bởi Lee In-hye trong bộ phim truyền hình của đài MBC sản xuất năm 1998 The King's Road.
• Thể hiện bởi Kim Yeong-ran trong bộ phim truyền hình của đài KBS2 sản xuất năm 2000 Novel: Admonitions on Governing the People.
• Thể hiện bởi Yeom Ji-yoon trong bộ phim truyền hình của đài MBC sản xuất năm 2001 Hong Guk-yeong.
• Thể hiện bởi Kim Ae-ri trong bộ phim truyền hình của đài KBS sản xuất năm 2007 Conspiracy in the Court.
• Thể hiện bởi Kim Hee-jong trong bộ phim truyền hình của đài CGV sản xuất năm 2007 Eight Days, Assassination Attempts against King Jeongjo.
• Thể hiện bởi Kim Yeo-jin trong bộ phim truyền hình của đài MBC sản xuất năm 2007-2008 Lee San, Triều đại Chosun.
• Thể hiện bởi Yoon Min-ju trong tác phẩm nhạc kịch năm 2007 King Jeongjo.
• Thể hiện bởi Im Ji-eun trong bộ phim truyền hình của đài SBS sản xuất năm 2008 Họa sĩ gió.
• Thể hiện bởi Geum Dan-bi trong bộ phim truyền hình của đài SBS sản xuất năm 2011 Chiến binh Baek Dong-soo.
• Thể hiện bởi Ha Seung-ri trong bộ phim truyền hình của đài SBS sản xuất năm 2014 Secret Door.
• Thể hiện bởi Han Ji-min trong bộ phim điện ảnh sản xuất năm 2014 The Fatal Encounter.
• Thể hiện bởi Seo Ye-ji trong bộ phim điện ảnh sản xuất năm 2015 Bi kịch triều đại.
• Thể hiện bởi Jang Hee-jin trong bộ phim truyền hình của đài MBC sản xuất năm 2021 Viền đỏ trên tay áo.