Tom Beauchamp

2.1. Thời thơ ấu và giáo dục

Tom Lamar Beauchamp III sinh ngày 2 tháng 12 năm 1939. Ông theo học tại Đại học Southern Methodist, nơi ông nhận bằng Cử nhân Nghệ thuật (BA) vào năm 1963. Sau đó, ông tiếp tục học tại Trường Thần học Yale và lấy bằng Cử nhân Thần học (BD). Năm 1970, ông hoàn thành bằng Tiến sĩ Triết học (PhD) tại Đại học Johns Hopkins. Trong suốt sự nghiệp của mình, ông cũng là một thành viên của Trung tâm Hastings, một tổ chức nghiên cứu đạo đức sinh học độc lập và phi lợi nhuận hàng đầu.

3.1. Sự nghiệp học thuật và các tổ chức

Beauchamp là Giáo sư Danh dự Triết học tại Đại học Georgetown, một trong những trường đại học danh tiếng nhất tại Hoa Kỳ. Tại đây, ông cũng giữ vị trí Học giả Nghiên cứu Cấp cao tại Học viện Kennedy về Đạo đức (Kennedy Institute of Ethics), một trung tâm nghiên cứu hàng đầu về đạo đức sinh học và đạo đức công cộng.

Trước khi gia nhập Đại học Georgetown, Beauchamp đã làm việc tại Ủy ban Quốc gia về Bảo vệ Đối tượng Nghiên cứu Y sinh và Hành vi (National Commission for the Protection of Human Subjects of Biomedical and Behavioral Research). Trong vai trò này, ông đã đồng tác giả Báo cáo Belmont vào năm 1978, một tài liệu mang tính bước ngoặt, đặt ra các nguyên tắc đạo đức cơ bản để bảo vệ người tham gia nghiên cứu.

3.2. Đóng góp cho Đạo đức sinh học

Tom Beauchamp được xem là một trong những kiến trúc sư của lĩnh vực đạo đức sinh học hiện đại. Ngay sau khi hoàn thành công việc với Ủy ban Quốc gia, ông đã hợp tác với James Childress để viết cuốn Principles of Biomedical Ethics^English (Nguyên tắc Đạo đức Y sinh) xuất bản lần đầu vào năm 1979. Cuốn sách này nhanh chóng trở thành sách giáo khoa đạo đức sinh học quan trọng đầu tiên của Mỹ và đã trải qua nhiều lần tái bản, trở thành một tài liệu tham khảo tiêu chuẩn toàn cầu.

Trong tác phẩm này, Beauchamp và Childress đã phát triển và hệ thống hóa bốn nguyên tắc đạo đức sinh học cốt lõi, thường được gọi là "Bốn nguyên tắc":

• Quyền tự chủ (Autonomy): Tôn trọng quyền của cá nhân được đưa ra quyết định về sức khỏe và cuộc sống của mình, dựa trên thông tin đầy đủ và không bị ép buộc. Nguyên tắc này nhấn mạnh tầm quan trọng của sự đồng thuận có hiểu biết (informed consent) trong y học và nghiên cứu.
• Lợi ích (Beneficence): Nghĩa vụ hành động vì lợi ích tốt nhất của bệnh nhân hoặc đối tượng nghiên cứu, nhằm tối đa hóa lợi ích và giảm thiểu rủi ro.
• Bất hại (Non-maleficence): Nghĩa vụ tránh gây hại cho người khác. Nguyên tắc này thường được tóm tắt bằng câu "trên hết, đừng gây hại" (primum non nocere).
• Công bằng (Justice): Đảm bảo sự phân bổ công bằng các nguồn lực, lợi ích và gánh nặng trong chăm sóc sức khỏe và nghiên cứu. Điều này bao gồm việc giải quyết các vấn đề về tiếp cận dịch vụ y tế và sự công bằng trong lựa chọn đối tượng nghiên cứu.

Những nguyên tắc này đã trở thành khuôn khổ đạo đức chủ đạo trong y học, nghiên cứu và chính sách y tế trên toàn thế giới, góp phần hình thành phương pháp luận nguyên tắc luận (principlism) trong đạo đức học. Quan điểm của Beauchamp về các nguyên tắc này được xây dựng trên nền tảng của chủ nghĩa tự do và chủ nghĩa cá nhân, đề cao giá trị của quyền cá nhân và sự công bằng xã hội.

3.3. Nghiên cứu về David Hume

Ngoài đạo đức sinh học, Tom Beauchamp còn là một chuyên gia hàng đầu về triết học của David Hume, một trong những triết gia có ảnh hưởng nhất của Thời kỳ Khai sáng Scotland. Ông là đồng biên tập bộ tác phẩm đầy đủ của Hume, The Critical Edition of the Works of David Hume^English, được xuất bản bởi Nhà xuất bản Đại học Oxford vào năm 1999.

Cùng với Alexander Rosenberg, Beauchamp là tác giả của cuốn Hume and the Problem of Causation^English (1981). Trong tác phẩm này, ông đã bảo vệ lý thuyết quy luật về nhân quả của Hume và đưa ra một cách giải thích không hoài nghi về các lập luận của Hume chống lại quy nạp. Công trình này đã làm sâu sắc thêm sự hiểu biết về tư tưởng của Hume và ảnh hưởng đến các cuộc thảo luận về lý thuyết quy luật trong triết học.

3.4. Đạo đức động vật và Quyền động vật

Beauchamp cũng có những đóng góp đáng kể cho lĩnh vực đạo đức động vật và quyền động vật. Ông đã viết nhiều về chủ đề này và bảo vệ một lý thuyết về quyền động vật, trong đó ông lập luận rằng các quyền này sẽ thay đổi đáng kể, mặc dù không chấm dứt hoàn toàn, cách con người hiện đang sử dụng các loài động vật không phải con người.

Ông là đồng biên tập cuốn The Oxford Handbook of Animal Ethics^English (2011) và đồng tác giả cuốn The Human Use of Animals: Case Studies in Ethical Choice^English (1998) cùng với F. Barbara Orlans và các cộng sự khác. Những tác phẩm này đã góp phần thúc đẩy các cuộc thảo luận về đạo đức trong việc đối xử với động vật và vai trò của chúng trong xã hội loài người.

3.5. Nghỉ hưu và Tôn vinh

Tom Beauchamp chính thức nghỉ hưu vào năm 2016. Để tôn vinh sự nghiệp và những đóng góp to lớn của ông, một buổi lễ đặc biệt đã được tổ chức tại Học viện Kennedy về Đạo đức. Buổi lễ có sự tham gia và phát biểu tri ân từ nhiều học giả và đồng nghiệp nổi tiếng, bao gồm Maggie Little, Bill Blattner, Jeffrey Kahn, James Childress, Alexander Rosenberg, Patricia King, David DeGrazia, Wayne Davis, Jack DeGioia (Chủ tịch Đại học Georgetown), cùng với các con của ông.

6.1. Đánh giá về các đóng góp chính

Những đóng góp của Beauchamp cho đạo đức sinh học đã cách mạng hóa cách các chuyên gia y tế, nhà nghiên cứu và công chúng tiếp cận các vấn đề đạo đức phức tạp. Việc đồng tác giả Báo cáo Belmont đã cung cấp một khuôn khổ đạo đức cơ bản cho nghiên cứu trên con người, đảm bảo quyền và sự an toàn của đối tượng tham gia.

Quan trọng hơn, cuốn Principles of Biomedical Ethics^English của ông cùng James Childress đã thiết lập một hệ thống nguyên tắc rõ ràng và dễ tiếp cận, giúp các bác sĩ, y tá, nhà khoa học và nhà đạo đức học có một công cụ mạnh mẽ để phân tích và giải quyết các tình huống khó xử. Bốn nguyên tắc - quyền tự chủ, lợi ích, bất hại và công bằng - đã trở thành ngôn ngữ chung của đạo đức sinh học, được giảng dạy và áp dụng rộng rãi trên toàn thế giới. Sự đổi mới này không chỉ mang tính học thuật mà còn có tác động thực tiễn sâu sắc, cải thiện chất lượng chăm sóc sức khỏe và bảo vệ quyền của bệnh nhân. Giáo sư Arthur Caplan đã khẳng định rằng Beauchamp là "một nhân vật chủ chốt trong nền tảng của toàn bộ lĩnh vực đạo đức sinh học," nhấn mạnh vai trò không thể thiếu của ông trong việc thiết lập và phát triển lĩnh vực này.

6.2. Ảnh hưởng lâu dài

Các công trình và tư tưởng của Tom Beauchamp tiếp tục có ảnh hưởng sâu rộng đến các cuộc thảo luận đạo đức hiện đại. Phương pháp luận nguyên tắc luận mà ông phát triển vẫn là một trong những cách tiếp cận phổ biến nhất trong đạo đức sinh học, cung cấp một nền tảng vững chắc cho việc đào tạo và thực hành. Các học giả, nhà nghiên cứu và sinh viên trên khắp thế giới vẫn tiếp tục nghiên cứu và áp dụng các nguyên tắc của ông để giải quyết các thách thức đạo đức mới nổi, từ công nghệ gen đến trí tuệ nhân tạo trong y học.

Ngoài ra, những đóng góp của ông trong triết học David Hume và đạo đức động vật cũng tiếp tục định hình các cuộc tranh luận trong các lĩnh vực tương ứng. Đặc biệt, quan điểm của ông về quyền động vật đã khuyến khích một cách tiếp cận cân nhắc và có trách nhiệm hơn đối với các loài động vật không phải con người, thúc đẩy sự thay đổi trong thái độ và thực hành xã hội. Di sản của Beauchamp không chỉ nằm ở những tác phẩm ông để lại mà còn ở cách ông đã trang bị cho các thế hệ sau những công cụ tư duy và khung khổ đạo đức để đối mặt với những vấn đề phức tạp nhất của cuộc sống.