1. Tổng quan
Thịnh Hiến (盛憲Chinese, ? - khoảng thập niên 190 - 200), tự Hiếu Chương (孝章Chinese), là một quan lại nổi bật vào cuối thời Đông Hán trong lịch sử Trung Quốc. Ông là người thuộc Quận Cối Kê (nay là khu vực Thiệu Hưng, Chiết Giang). Thịnh Hiến nổi tiếng với tài năng xuất chúng và đức độ cao quý, từng giữ chức Thái thú Quận Ngô. Mối quan hệ thân thiết, đặc biệt là tình anh em kết nghĩa với học giả trứ danh Khổng Dung, đã ảnh hưởng sâu sắc đến cuộc đời ông. Tuy nhiên, chính danh tiếng và uy tín lớn của Thịnh Hiến đã bị các thế lực mới trỗi dậy ở Giang Đông như Tôn Sách và Tôn Quyền nhìn nhận là một mối đe dọa. Dù được Tào Tháo tìm cách bảo vệ, ông cuối cùng vẫn bị Tôn Quyền sát hại, dẫn đến những cuộc trả thù đẫm máu từ các thuộc hạ trung thành của ông.
2. Cuộc đời ban đầu và bối cảnh
Thịnh Hiến là một nhân vật có xuất thân và quá trình trưởng thành đáng chú ý trong bối cảnh xã hội và chính trị đầy biến động của cuối thời Đông Hán. Ông không chỉ được ghi nhận về tài năng mà còn về đức độ.
2.1. Tuổi thơ và sự công nhận ban đầu
Thịnh Hiến sinh ra tại Quận Cối Kê, một vùng đất thuộc Dương Châu. Ngay từ khi còn trẻ, ông đã bộc lộ những phẩm chất ưu tú về khí độ, sự ngay thẳng và tài năng kiệt xuất. Nhờ vậy, ông sớm được tiến cử làm hiếu liêm (孝廉Chinese), một hình thức tuyển chọn quan lại dựa trên đức hạnh và tài năng dưới thời Hán. Sau đó, ông được bổ nhiệm làm Thượng Thư Lang (尙書郞Chinese), đánh dấu những bước đầu tiên trong sự nghiệp quan trường của mình.
2.2. Mối quan hệ với Khổng Dung
Thịnh Hiến có một mối quan hệ đặc biệt sâu sắc với học giả nổi tiếng Khổng Dung, người nổi tiếng là hậu duệ của Khổng Tử. Khi còn trẻ, Thịnh Hiến từng gặp Khổng Dung lúc ông này mới khoảng 10 tuổi. Thịnh Hiến đã rất kinh ngạc trước dung mạo và khí chất phi phàm của Khổng Dung. Ông đã xuống xe, nắm tay Khổng Dung, đưa về nhà mình để trò chuyện và tổ chức tiệc chiêu đãi, sau đó hai người đã kết nghĩa anh em. Thịnh Hiến về nhà thuật lại với mẹ: "Thưa mẹ, xin mẹ hãy chúc mừng con. Trước đây chỉ có một mình con, nhưng bây giờ con đã có một người em trai rồi." Mối quan hệ này cho thấy sự nhìn nhận phi thường của Thịnh Hiến đối với tài năng và khí chất của Khổng Dung, cũng như sự trọng thị ông dành cho người bạn tri kỷ này. Khổng Dung về sau giữ chức Thiếu phủ (少府Chinese) và luôn giữ tình bạn thân thiết với Thịnh Hiến, sau này còn ra tay tương trợ ông trong lúc hoạn nạn.
3. Sự nghiệp quan trường
Sự nghiệp quan trường của Thịnh Hiến được đánh dấu bằng những cống hiến ở Quận Ngô, nhưng cũng đầy rẫy những nguy hiểm và biến cố do sự trỗi dậy của các thế lực quân phiệt trong thời loạn.
3.1. Phục vụ với tư cách Quản đốc quận Ngô
Thịnh Hiến được bổ nhiệm làm Thái thú Quận Ngô (nay thuộc khu vực Tô Châu, Giang Tô). Trong thời gian tại chức, ông đã tiến cử Cao Đại (高岱Chinese) tham gia chính quyền, cho thấy khả năng nhìn người và trọng dụng nhân tài của ông. Tuy nhiên, vì lý do bệnh tật, Thịnh Hiến sau đó đã từ bỏ chức vụ này. Khoảng năm 193, khi Hứa Cống (許貢Chinese) dùng vũ lực chiếm giữ Quận Ngô, Thịnh Hiến phải đối mặt với nguy hiểm. Cao Đại đã đưa Thịnh Hiến đến ẩn náu tại nhà của một quan quân tên là Hứa Chiêu (許昭Chinese). Để ngăn cản Hứa Cống truy bức Thịnh Hiến, Cao Đại đã đến Từ Châu cầu cứu Đào Khiêm (陶謙Chinese), Thứ sử Từ Châu. Nhờ sự ủng hộ trên danh nghĩa của Đào Khiêm, Hứa Cống đã không tiếp tục truy đuổi Thịnh Hiến nữa.
3.2. Cuộc đấu tranh sinh tồn và sự bổ nhiệm của Tào Tháo
Khi Tôn Sách (孫策Chinese) bắt đầu chinh phục các quận ở vùng Giang Đông vào khoảng năm 199, Trình Phổ (程普Chinese) từng đề nghị tấn công Hứa Chiêu vì đã che chở Nghiêm Bạch Hổ (嚴白虎Chinese). Tuy nhiên, Tôn Sách đã thể hiện sự trọng thị đối với lòng trung thành của Hứa Chiêu và không tấn công ông ta. Mặc dù vậy, Tôn Sách lại rất lo ngại về danh tiếng và uy tín lẫy lừng của Thịnh Hiến, coi đó là một mối đe dọa tiềm tàng đối với quyền lực của mình ở Giang Đông, đặc biệt là khi ông đang tiến hành thanh trừng các hào kiệt địa phương. Do đó, tính mạng của Thịnh Hiến rơi vào tình thế nguy hiểm.
Khoảng năm 202, người bạn thân và anh em kết nghĩa của Thịnh Hiến là Khổng Dung, lúc bấy giờ đang giữ chức Thiếu phủ, đã nỗ lực thuyết phục Tào Tháo bổ nhiệm Thịnh Hiến vào một chức quan để bảo vệ ông khỏi sự bức hại của Tôn Sách. Tào Tháo đã chấp thuận và bổ nhiệm Thịnh Hiến làm Kỵ Đô úy (騎都尉Chinese).
4. Cái chết và hậu quả
Cuộc đời của Thịnh Hiến kết thúc trong bi kịch do xung đột chính trị gay gắt, để lại hậu quả sâu sắc cho những người liên quan và gia đình ông.
4.1. Cái chết
Bất chấp nỗ lực của Khổng Dung và Tào Tháo nhằm bảo vệ Thịnh Hiến, ông đã không thể thoát khỏi số phận nghiệt ngã. Thịnh Hiến bị Tôn Quyền (孫權Chinese), người kế nhiệm Tôn Sách cai quản Giang Đông, sát hại một cách tàn nhẫn. Cái chết của ông xảy ra trước khi chiếu lệnh bổ nhiệm chức Kỵ Đô úy từ Tào Tháo kịp đến tay ông, cho thấy sự khốc liệt và nhanh chóng của những cuộc thanh trừng chính trị trong thời kỳ loạn lạc này.
4.2. Sự trả thù và số phận gia đình
Sau cái chết bi thảm của Thịnh Hiến, hai trong số các thuộc hạ cũ của ông là Đái Viên (戴員Chinese) và Quỳ Lãm (媯覽Chinese) đã nuôi ý định trả thù. Họ đã ra tay sát hại Tôn Dực (孫翊Chinese), em trai của Tôn Quyền, và một người bà con khác của họ Tôn là Tôn Hà (孫河Chinese). Đái Viên và Quỳ Lãm sau đó đã lên kế hoạch đào tẩu sang phe Tào Tháo thông qua Lưu Phức (劉馥Chinese). Tuy nhiên, vợ của Tôn Dực, là một người phụ nữ mưu trí, đã vạch ra một kế hoạch tinh vi để gài bẫy và giết chết cả hai kẻ thù, trả thù cho chồng mình.
Về phần gia đình Thịnh Hiến, con trai ông là Thịnh Khuông (盛匡Chinese) đã may mắn thoát thân và chạy đến nương nhờ Tào Tháo. Dưới trướng Tào Tháo, Thịnh Khuông được bổ nhiệm làm Chinh Đông Tư Mã (征東司馬Chinese), một chức quan quân sự.
5. Di sản và đánh giá
Thịnh Hiến, dù không để lại nhiều ghi chép về các chiến công quân sự hay chính trị lẫy lừng, nhưng lại được hậu thế nhìn nhận qua nhân cách và số phận bi kịch của mình, trở thành một biểu tượng của sự đức độ bị chèn ép trong thời loạn.
5.1. Đánh giá lịch sử
Trong lịch sử, Thịnh Hiến được đánh giá là một người có tài năng và đức độ nổi bật, một nhân sĩ được kính trọng. Khổng Dung, một học giả lớn cùng thời, đã xem Thịnh Hiến như một người anh em kết nghĩa và là một người bạn thân thiết, sẵn sàng can thiệp để bảo vệ ông khỏi hiểm nguy. Ngay cả Tào Tháo, một nhân vật trọng thực lực và quyền biến, cũng công nhận giá trị của Thịnh Hiến và cố gắng bảo vệ ông bằng cách trao cho ông một chức vụ quan trọng.
Tuy nhiên, chính danh tiếng và uy tín cao của Thịnh Hiến lại là nguyên nhân dẫn đến cái chết bi thảm của ông. Tôn Sách đã nhìn nhận uy tín của Thịnh Hiến như một mối đe dọa đối với quyền lực đang được Tôn gia thiết lập ở Giang Đông, đặc biệt trong bối cảnh ông đang củng cố quyền kiểm soát bằng cách loại bỏ các thế lực địa phương. Cái chết của Thịnh Hiến dưới tay Tôn Quyền trước khi chiếu lệnh của Tào Tháo kịp tới không chỉ là một bi kịch cá nhân mà còn phản ánh sự tàn khốc của cuộc tranh giành quyền lực, nơi những phẩm chất tốt đẹp của một quan lại lương thiện cũng không thể bảo đảm sự an toàn trước tham vọng chính trị và sự nghi kỵ của các phe phái. Số phận của Thịnh Hiến là minh chứng cho giai đoạn loạn lạc cuối Đông Hán, khi mà danh vọng và sự chính trực đôi khi lại trở thành gánh nặng chết người.