Thomas Hobbes

2.1. Thời thơ ấu và gia đình

Thomas Hobbes sinh ngày 5 tháng 4 năm 1588 tại Westport, nay là một phần của Malmesbury, thuộc Wiltshire, Anh. Ông chào đời sớm khi mẹ ông nghe tin về cuộc xâm lược của hạm đội Armada Tây Ban Nha. Về sự kiện này, Hobbes sau này kể lại rằng "mẹ tôi đã sinh ra hai anh em: tôi và nỗi sợ hãi." Ông có một người anh trai tên là Edmund, lớn hơn khoảng hai tuổi, và một người chị gái tên là Anne.

Cha của Hobbes, Thomas Sr., là mục sư của cả Charlton và Westport. Theo John Aubrey, người viết tiểu sử của Hobbes, cha ông là một người ít học và "coi thường việc học". Thomas Sr. đã dính vào một cuộc ẩu đả với giới giáo sĩ địa phương bên ngoài nhà thờ của mình, buộc ông phải rời Luân Đôn. Kết quả là, gia đình Hobbes được giao cho người anh trai của Thomas Sr., Francis, một nhà sản xuất găng tay giàu có và không có gia đình riêng. Francis đã chu cấp và chăm sóc cho các cháu của mình.

2.2. Giáo dục

Hobbes được giáo dục tại nhà thờ Westport từ năm bốn tuổi, sau đó theo học tại trường Malmesbury và một trường tư thục do một thanh niên tên là Robert Latimer, một sinh viên tốt nghiệp Đại học Oxford, điều hành. Hobbes là một học sinh giỏi, và từ năm 1601 đến 1602, ông theo học tại Magdalen Hall, tiền thân của Hertford College, Oxford, nơi ông được dạy logic học kinh viện và toán học. Hiệu trưởng của trường, John Wilkinson, một người theo Thanh giáo, đã có một số ảnh hưởng đến Hobbes. Trước khi vào Oxford, Hobbes đã dịch vở kịch Medea của Euripides từ tiếng Hy Lạp cổ đại sang thơ Latin.

Tại trường đại học, Thomas Hobbes dường như đã theo chương trình học riêng của mình vì ông ít bị thu hút bởi lối học thuật kinh viện. Rời Oxford, Hobbes hoàn thành bằng Cử nhân Nghệ thuật (B.A.) tại St John's College, Cambridge, vào năm 1608. Ông được Sir James Hussey, hiệu trưởng của ông tại Magdalen, giới thiệu làm gia sư cho William, con trai của William Cavendish, Bá tước thứ 1 xứ Devonshire, Nam tước Hardwick (và sau này là Bá tước xứ Devonshire), và bắt đầu mối quan hệ gắn bó suốt đời với gia đình này.

2.3. Sự nghiệp ban đầu và du hành

Sau khi tốt nghiệp, Hobbes được Sir James Hussey giới thiệu làm gia sư cho William, con trai của William Cavendish, Bá tước thứ 1 xứ Devonshire. Mối quan hệ này đã khởi đầu sự gắn bó suốt đời của Hobbes với gia đình Cavendish. William Cavendish (Bá tước thứ 1) có một người em trai là Charles Cavendish, người có hai con trai sau này trở thành những người bảo trợ cho Hobbes. Người con trai cả, William Cavendish, sau này là Công tước thứ 1 xứ Newcastle, là một người ủng hộ hàng đầu của Charles I của Anh trong Nội chiến Anh, ông đã tự mình tài trợ một đội quân cho nhà vua và từng là gia sư cho Thân vương xứ Wales, Charles James, Công tước xứ Cornwall. Chính cho William Cavendish này mà Hobbes đã dành tặng tác phẩm Elements of Law của mình.

Hobbes trở thành bạn đồng hành của William Cavendish trẻ hơn (Bá tước thứ 2) và cả hai đã cùng nhau thực hiện một chuyến Grand Tour khắp châu Âu từ năm 1610 đến 1615. Trong chuyến đi này, Hobbes đã tiếp xúc với các phương pháp khoa học và phê phán của châu Âu, trái ngược với triết học kinh viện mà ông đã học ở Oxford. Tại Venice, Hobbes đã làm quen với Fulgenzio Micanzio, một cộng sự của Paolo Sarpi, một học giả và chính khách Venice.

Những nỗ lực học thuật của Hobbes vào thời điểm đó tập trung vào việc nghiên cứu kỹ lưỡng các tác giả Hy Lạp cổ đại và La Mã cổ đại kinh điển. Kết quả là vào năm 1628, ông đã xuất bản bản dịch Lịch sử cuộc chiến Peloponnesus của Thucydides, đây là bản dịch đầu tiên của tác phẩm này sang tiếng Anh trực tiếp từ bản thảo tiếng Hy Lạp. Hobbes bày tỏ sự ngưỡng mộ sâu sắc đối với Thucydides, ca ngợi ông là "nhà sử học chính trị nhất từng viết", và một học giả đã gợi ý rằng "việc Hobbes đọc Thucydides đã xác nhận, hoặc có lẽ kết tinh, những nét lớn và nhiều chi tiết trong tư tưởng của [Hobbes] ". Ba bài diễn thuyết trong ấn phẩm năm 1620 được biết đến với tên Horae Subsecivae: Observations and Discourses cũng được cho là tác phẩm của Hobbes từ thời kỳ này.

Mặc dù ông có giao du với các nhân vật văn học như Ben Jonson và từng làm thư ký cho Francis Bacon, dịch một số Tiểu luận của Bacon sang tiếng Latin, nhưng ông không mở rộng nỗ lực của mình vào triết học cho đến sau năm 1629. Vào tháng 6 năm 1628, người chủ của ông, Cavendish, lúc đó là Bá tước xứ Devonshire, qua đời vì bệnh dịch hạch, và góa phụ của ông, Nữ bá tước Christian, đã sa thải Hobbes.

2.4. Lưu vong ở Paris và phát triển trí tuệ

Ngay sau khi bị sa thải, Hobbes nhanh chóng (năm 1629) tìm được công việc làm gia sư cho Gervase Clifton, con trai của Sir Gervase Clifton, và tiếp tục vai trò này cho đến tháng 11 năm 1630. Ông dành phần lớn thời gian này ở Paris. Sau đó, ông lại tìm được việc làm với gia đình Cavendish, dạy kèm cho William Cavendish, Bá tước thứ 3 xứ Devonshire, con trai cả của học trò cũ của ông. Trong bảy năm tiếp theo, bên cạnh việc dạy kèm, ông đã mở rộng kiến thức triết học của mình, khơi dậy sự tò mò về các cuộc tranh luận triết học quan trọng. Ông đã đến thăm Galileo Galilei ở Florence vào năm 1636 khi Galileo đang bị quản thúc tại gia sau khi bị kết án, và sau đó thường xuyên tham gia các nhóm tranh luận triết học ở Paris, được tổ chức bởi Marin Mersenne.

Lĩnh vực nghiên cứu đầu tiên của Hobbes là sự quan tâm đến học thuyết vật lý về chuyển động và động lượng vật lý. Mặc dù quan tâm đến hiện tượng này, ông lại coi thường công việc thực nghiệm trong vật lý. Ông tiếp tục hình thành hệ thống tư tưởng mà ông sẽ cống hiến cả đời để phát triển. Kế hoạch của ông là đầu tiên, trong một chuyên luận riêng, xây dựng một học thuyết có hệ thống về vật thể, cho thấy các hiện tượng vật lý được giải thích phổ quát bằng chuyển động như thế nào, ít nhất là theo cách hiểu về chuyển động hoặc hành động cơ học vào thời điểm đó. Sau đó, ông tách Con người ra khỏi lĩnh vực Tự nhiên và thực vật. Tiếp theo, trong một chuyên luận khác, ông chỉ ra những chuyển động cơ thể cụ thể nào liên quan đến việc tạo ra các hiện tượng đặc biệt về cảm giác, kiến thức, tình cảm và đam mê, qua đó Con người có mối quan hệ với Con người. Cuối cùng, ông xem xét, trong chuyên luận đỉnh cao của mình, cách con người được thúc đẩy để tham gia vào xã hội, và lập luận rằng điều này phải được điều chỉnh như thế nào nếu con người không muốn rơi trở lại vào "sự tàn bạo và đau khổ". Như vậy, ông đề xuất hợp nhất các hiện tượng riêng biệt của Vật thể, Con người và Nhà nước.

Hobbes trở về Anh vào năm 1637, một đất nước đang bị chia rẽ bởi sự bất mãn, điều này đã làm gián đoạn việc thực hiện kế hoạch triết học có trật tự của ông. Tuy nhiên, vào cuối Nghị viện Ngắn năm 1640, ông đã viết một chuyên luận ngắn có tên The Elements of Law, Natural and Politic. Tác phẩm này không được xuất bản mà chỉ được lưu hành dưới dạng bản thảo trong số những người quen của ông. Tuy nhiên, một phiên bản lậu đã được xuất bản khoảng mười năm sau đó. Mặc dù có vẻ như phần lớn The Elements of Law được sáng tác trước khi Nghị viện Ngắn họp, nhưng có những đoạn mang tính tranh luận trong tác phẩm rõ ràng cho thấy ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng chính trị đang gia tăng. Tuy nhiên, nhiều (mặc dù không phải tất cả) yếu tố trong tư tưởng chính trị của Hobbes vẫn không thay đổi giữa The Elements of Law và Leviathan, điều này cho thấy các sự kiện của Nội chiến Anh có ít ảnh hưởng đến phương pháp khế ước của ông.

Khi vào tháng 11 năm 1640, Nghị viện Dài kế nhiệm Nghị viện Ngắn, Hobbes cảm thấy mình bị thất sủng do việc lưu hành chuyên luận của ông và đã trốn sang Paris. Ông đã không trở về trong 11 năm. Ở Paris, ông tái gia nhập nhóm xung quanh Mersenne và viết một bài phê bình về Suy ngẫm về Triết học Tiên khởi của René Descartes, được in là bài thứ ba trong các bộ "Phản đối" kèm theo, với "Trả lời" từ Descartes, vào năm 1641. Một loạt nhận xét khác về các tác phẩm khác của Descartes chỉ thành công trong việc chấm dứt mọi thư từ giữa hai người.

Hobbes cũng mở rộng các tác phẩm của riêng mình, làm việc trên phần thứ ba, De Cive, được hoàn thành vào tháng 11 năm 1641. Mặc dù ban đầu nó chỉ được lưu hành riêng tư, nhưng nó đã được đón nhận nồng nhiệt và bao gồm các lập luận được lặp lại một thập kỷ sau đó trong Leviathan. Sau đó, ông quay lại làm việc chăm chỉ trên hai phần đầu tiên của tác phẩm và xuất bản rất ít ngoại trừ một chuyên luận ngắn về quang học (Tractatus opticus), được đưa vào bộ sưu tập các chuyên luận khoa học do Mersenne xuất bản với tên Cogitata physico-mathematica vào năm 1644. Ông đã xây dựng được một danh tiếng tốt trong giới triết học và vào năm 1645 được chọn cùng với Descartes, Gilles de Roberval và những người khác để phân xử tranh cãi giữa John Pell và Longomontanus về vấn đề cầu phương đường tròn.

2.5. Cuộc sống sau này và bảo trợ

Nội chiến Anh bắt đầu vào năm 1642, và khi phe hoàng gia bắt đầu suy yếu vào giữa năm 1644, nhiều người hoàng gia đã đến Paris và được Hobbes biết đến. Điều này đã làm sống lại sự quan tâm chính trị của Hobbes, và tác phẩm De Cive được tái bản và phân phối rộng rãi hơn. Việc in ấn bắt đầu vào năm 1646 bởi Samuel de Sorbiere thông qua nhà xuất bản Elsevier ở Amsterdam với một lời tựa mới và một số ghi chú mới để đáp lại các phản đối.

Năm 1647, Hobbes nhận vị trí gia sư toán học cho Charles, Thân vương xứ Wales trẻ tuổi, người đã đến Paris từ Jersey vào khoảng tháng 7. Công việc này kéo dài cho đến năm 1648 khi Charles đến Hà Lan.

Sự giao du với những người hoàng gia lưu vong đã thúc đẩy Hobbes sáng tác Leviathan, trong đó ông trình bày lý thuyết về chính quyền dân sự liên quan đến cuộc khủng hoảng chính trị do chiến tranh gây ra. Hobbes ví Nhà nước như một con quái vật (Leviathan) được tạo thành từ con người, sinh ra dưới áp lực của nhu cầu con người và bị tan rã bởi xung đột dân sự do những đam mê của con người. Tác phẩm kết thúc bằng một "Xem xét và Kết luận" tổng quát, để đáp lại cuộc chiến, trả lời câu hỏi: Một thần dân có quyền thay đổi lòng trung thành khi quyền lực bảo vệ của một vị vua cũ bị mất không thể phục hồi không?

Trong những năm sáng tác Leviathan, Hobbes ở trong hoặc gần Paris. Năm 1647, ông mắc một căn bệnh gần như gây tử vong khiến ông bị tàn phế trong sáu tháng. Sau khi hồi phục, ông tiếp tục công việc văn học của mình và hoàn thành vào năm 1650. Trong khi đó, một bản dịch De Cive đang được thực hiện; các học giả không đồng ý về việc liệu Hobbes có phải là người dịch hay không.

Năm 1650, một ấn bản lậu của The Elements of Law, Natural and Politic đã được xuất bản. Nó được chia thành hai tập nhỏ: Human Nature, or the Fundamental Elements of Policie; và De corpore politico, or the Elements of Law, Moral and Politick.

Năm 1651, bản dịch De Cive được xuất bản dưới tiêu đề Philosophical Rudiments concerning Government and Society. Cũng trong năm đó, việc in ấn tác phẩm lớn hơn đã tiến hành, và cuối cùng xuất hiện vào giữa năm 1651, với tựa đề Leviathan, or the Matter, Forme, and Power of a Common Wealth, Ecclesiasticall and Civil. Nó có một trang bìa nổi tiếng khắc họa một người khổng lồ đội vương miện từ thắt lưng trở lên, cao ngất trên những ngọn đồi nhìn ra phong cảnh, cầm một thanh kiếm và một gậy mục tử và được tạo thành từ những hình người nhỏ bé. Tác phẩm đã có tác động ngay lập tức. Ngay sau đó, Hobbes được ca ngợi và chỉ trích nhiều hơn bất kỳ nhà tư tưởng nào khác cùng thời. Tác động đầu tiên của việc xuất bản tác phẩm này là cắt đứt mối liên hệ của ông với những người hoàng gia lưu vong, những người có thể đã giết ông. Tinh thần thế tục của cuốn sách của ông đã làm cả người Anh giáo và Công giáo Pháp tức giận. Hobbes đã cầu xin chính phủ cách mạng Anh bảo vệ và trốn về Luân Đôn vào mùa đông năm 1651. Sau khi ông nộp mình cho Hội đồng Nhà nước Anh, ông được phép sống cuộc đời riêng tư tại Fetter Lane.

Năm 1658, Hobbes xuất bản phần cuối cùng của hệ thống triết học của mình, hoàn thành kế hoạch mà ông đã vạch ra hơn 19 năm trước. De Homine chủ yếu bao gồm một lý thuyết phức tạp về thị giác. Phần còn lại của chuyên luận đề cập một phần đến một số chủ đề được xử lý đầy đủ hơn trong Human Nature và Leviathan. Ngoài việc xuất bản một số bài viết gây tranh cãi về toán học, bao gồm các lĩnh vực như hình học, Hobbes cũng tiếp tục sản xuất các tác phẩm triết học.

Từ thời Phục hồi, ông đã có một vị trí nổi bật mới; "Chủ nghĩa Hobbes" trở thành một từ đồng nghĩa với tất cả những gì xã hội đáng kính phải lên án. Vị vua trẻ, học trò cũ của Hobbes, nay là Charles II, đã nhớ đến Hobbes và triệu ông đến triều đình để ban cho ông một khoản lương hưu 100 GBP.

Nhà vua rất quan trọng trong việc bảo vệ Hobbes khi vào năm 1666, Hạ viện Anh đưa ra một dự luật chống lại vô thần và báng bổ. Cùng năm đó, vào ngày 17 tháng 10 năm 1666, người ta ra lệnh rằng ủy ban mà dự luật được giao "nên được trao quyền để nhận thông tin liên quan đến những cuốn sách có xu hướng vô thần, báng bổ và tục tĩu... đặc biệt là... cuốn sách của ông Hobbes có tên Leviathan." Hobbes kinh hoàng trước viễn cảnh bị dán nhãn dị giáo, và đã đốt một số giấy tờ thỏa hiệp của mình. Đồng thời, ông đã xem xét tình trạng thực tế của luật dị giáo. Kết quả điều tra của ông lần đầu tiên được công bố trong ba Đối thoại ngắn được thêm vào làm Phụ lục cho bản dịch Leviathan tiếng Latin của ông, xuất bản tại Amsterdam vào năm 1668. Trong phụ lục này, Hobbes nhằm mục đích cho thấy rằng, kể từ khi Tòa án Tối cao Ủy ban bị bãi bỏ, không còn tòa án dị giáo nào mà ông phải chịu trách nhiệm, và rằng không có gì có thể là dị giáo ngoại trừ việc chống lại Tín điều Nicaea, điều mà ông khẳng định, Leviathan không làm.

Hậu quả duy nhất của dự luật là Hobbes không bao giờ có thể xuất bản bất cứ điều gì ở Anh về các chủ đề liên quan đến hành vi con người. Ấn bản năm 1668 các tác phẩm của ông được in ở Amsterdam vì ông không thể có được giấy phép kiểm duyệt để xuất bản ở Anh. Các bài viết khác không được công bố cho đến sau khi ông qua đời, bao gồm Behemoth: the History of the Causes of the Civil Wars of England and of the Counsels and Artifices by which they were carried on from the year 1640 to the year 1662. Trong một thời gian, Hobbes thậm chí không được phép đáp lại bất kỳ cuộc tấn công nào từ kẻ thù của mình. Mặc dù vậy, danh tiếng của ông ở nước ngoài rất đáng gờm.

Hobbes đã dành bốn hoặc năm năm cuối đời với người bảo trợ của mình, William Cavendish, Công tước thứ 1 xứ Devonshire, tại điền trang Chatsworth House của gia đình. Ông đã là bạn của gia đình từ năm 1608 khi ông lần đầu tiên dạy kèm một William Cavendish trước đó. Sau khi Hobbes qua đời, nhiều bản thảo của ông sẽ được tìm thấy tại Chatsworth House.

Các tác phẩm cuối cùng của ông là một cuốn tự truyện bằng thơ Latin vào năm 1672, và bản dịch bốn cuốn Odyssey sang vần điệu tiếng Anh "thô ráp" vào năm 1673, dẫn đến bản dịch hoàn chỉnh cả Iliad và Odyssey vào năm 1675.

2.6. Cái chết

Vào tháng 10 năm 1679, Hobbes mắc chứng rối loạn bàng quang, sau đó là một đột quỵ gây liệt, từ đó ông qua đời vào ngày 4 tháng 12 năm 1679, hưởng thọ 91 tuổi. Ông mất tại Hardwick Hall, thuộc sở hữu của gia đình Cavendish.

Những lời cuối cùng của ông được cho là "Một bước nhảy vọt lớn vào bóng tối", thốt ra trong những khoảnh khắc tỉnh táo cuối cùng của ông. Thi hài ông được an táng tại Nhà thờ Thánh John the Baptist, Ault Hucknall, ở Derbyshire.

3.1. Leviathan

Trong tác phẩm Leviathan (xuất bản năm 1651), Hobbes đã trình bày học thuyết của mình về nền tảng của các quốc gia và các chính phủ hợp pháp, đồng thời tạo ra một khoa học khách quan về đạo đức. Phần lớn cuốn sách dành để chứng minh sự cần thiết của một quyền lực trung ương mạnh mẽ để tránh cái ác của sự bất hòa và nội chiến.

Bắt đầu từ một sự hiểu biết cơ học về con người và những đam mê của họ, Hobbes giả định cuộc sống sẽ như thế nào nếu không có chính phủ, một tình trạng mà ông gọi là trạng thái tự nhiên. Trong trạng thái đó, mỗi người sẽ có quyền, hoặc giấy phép, đối với mọi thứ trên thế giới. Điều này, Hobbes lập luận, sẽ dẫn đến một "cuộc chiến của tất cả chống lại tất cả" (bellum omnium contra omnes^Latin). Mô tả này chứa đựng một trong những đoạn văn nổi tiếng nhất trong triết học Anh, mô tả trạng thái tự nhiên mà loài người sẽ ở trong, nếu không có cộng đồng chính trị:
"Trong điều kiện như vậy, không có chỗ cho công nghiệp; bởi vì thành quả của nó là không chắc chắn: và do đó không có sự canh tác đất đai; không có hàng hải, cũng không có việc sử dụng các hàng hóa có thể được nhập khẩu bằng đường biển; không có công trình xây dựng tiện lợi; không có công cụ di chuyển, và di dời, những thứ đòi hỏi nhiều lực; không có kiến thức về bề mặt trái đất; không có sự tính toán thời gian; không có nghệ thuật; không có chữ viết; không có xã hội; và điều tồi tệ nhất trong tất cả, nỗi sợ hãi liên tục, và nguy hiểm của cái chết bạo lực; và cuộc đời của con người, cô đơn, nghèo nàn, tồi tệ, dã man và ngắn ngủi."

Trong những trạng thái như vậy, con người sợ hãi cái chết và thiếu cả những thứ cần thiết cho cuộc sống thoải mái, lẫn hy vọng có thể đạt được chúng. Vì vậy, để tránh điều đó, con người đồng ý với một khế ước xã hội và thành lập một xã hội dân sự. Theo Hobbes, xã hội là một tập hợp dân cư và một chủ quyền quyền lực, mà tất cả các cá nhân trong xã hội đó nhượng lại một số quyền để đổi lấy sự bảo vệ. Quyền lực do cơ quan này thực thi không thể bị chống lại, bởi vì quyền lực tối cao của người bảo vệ bắt nguồn từ việc các cá nhân từ bỏ quyền lực tối cao của chính họ để được bảo vệ. Các cá nhân do đó là tác giả của tất cả các quyết định do chủ quyền đưa ra: "người kêu ca về sự bất công từ chủ quyền của mình là người kêu ca về điều mà chính mình là tác giả, và do đó không nên buộc tội ai ngoài chính mình, ngay cả chính mình cũng không thể buộc tội về sự bất công vì làm tổn thương chính mình là điều không thể." Không có học thuyết phân chia quyền lực trong cuộc thảo luận của Hobbes. Ông lập luận rằng bất kỳ sự phân chia quyền lực nào cũng sẽ dẫn đến xung đột nội bộ, đe dọa sự ổn định do một chủ quyền tuyệt đối cung cấp. Theo Hobbes, chủ quyền phải kiểm soát các quyền lực dân sự, quân sự, tư pháp và giáo hội, thậm chí cả lời nói.

3.2. Các tác phẩm quan trọng khác

Ngoài Leviathan, Hobbes còn là tác giả của nhiều tác phẩm quan trọng khác, góp phần định hình tư tưởng của ông và ảnh hưởng đến các lĩnh vực khác nhau:

• The Elements of Law, Natural and Politic (1640): Ban đầu được lưu hành dưới dạng bản thảo viết tay, tác phẩm này sau đó được xuất bản lậu vào năm 1650. Nó được chia thành hai phần: Human Nature, or the Fundamental Elements of Policie và De corpore politico, or the Elements of Law, Moral and Politick. Tác phẩm này đã đặt nền móng cho các ý tưởng chính trị của Hobbes, mặc dù một số lập luận sau này được điều chỉnh trong Leviathan.
• De Cive (Elementorum Philosophiae Sectio Tertia de Cive) (1642): Đây là phần thứ ba của hệ thống triết học lớn của Hobbes, tập trung vào triết học chính trị. Mặc dù ban đầu chỉ được lưu hành nội bộ, nó đã được đón nhận nồng nhiệt và chứa đựng nhiều lập luận sau này được phát triển chi tiết hơn trong Leviathan. Bản dịch tiếng Anh của tác phẩm này, Philosophical Rudiments concerning Government and Society, được xuất bản năm 1651.
• De Corpore (Elementorum Philosophiae Sectio Prima de Corpore) (1655): Là phần đầu tiên trong hệ thống triết học của Hobbes, tập trung vào vật lý và siêu hình học, trình bày học thuyết có hệ thống về vật thể và cách các hiện tượng vật lý được giải thích bằng chuyển động.
• De Homine (Elementorum Philosophiae Sectio Secunda De Homine) (1658): Phần thứ hai của hệ thống triết học, chủ yếu trình bày một lý thuyết phức tạp về thị giác và các chuyển động cơ thể liên quan đến cảm giác, kiến thức, tình cảm và đam mê của con người.
• Behemoth, or The Long Parliament (1681): Được viết vào năm 1668 nhưng không được xuất bản theo yêu cầu của nhà vua, tác phẩm này là một lịch sử về nguyên nhân của Nội chiến Anh và các mưu kế đã được thực hiện từ năm 1640 đến 1662. Một phiên bản lậu đã xuất hiện vào năm 1679 trước khi được xuất bản chính thức sau khi ông qua đời.
  • Các bản dịch**: Hobbes cũng nổi tiếng với các bản dịch các tác phẩm kinh điển. Ông đã dịch Lịch sử cuộc chiến Peloponnesus của Thucydides (1629), bản dịch tiếng Anh trực tiếp đầu tiên từ tiếng Hy Lạp. Về cuối đời, ông còn hoàn thành bản dịch tiếng Anh của cả Iliad và Odyssey của Homer vào năm 1675, thể hiện sự quan tâm sâu sắc của ông đến văn học cổ điển.

4.1. Trạng thái tự nhiên và luật tự nhiên

Theo Hobbes, con người không có bản chất xã hội. Con người chỉ có một xu hướng duy nhất trong bản thân, đó là mong muốn tự bảo tồn. Vì xu hướng này, con người có thái độ thù địch và nghi ngờ mọi người khác: homo homini lupus!^Latin (con người là sói đối với đồng loại). Tình trạng này dẫn đến "cuộc chiến của tất cả chống lại tất cả" (bellum omnium contra omnes^Latin). Hobbes mô tả trạng thái tự nhiên mà loài người sẽ ở trong, nếu không có cộng đồng chính trị, như sau: "Trong điều kiện như vậy, không có chỗ cho công nghiệp; bởi vì thành quả của nó là không chắc chắn: và do đó không có sự canh tác đất đai; không có hàng hải, cũng không có việc sử dụng các hàng hóa có thể được nhập khẩu bằng đường biển; không có công trình xây dựng tiện lợi; không có công cụ di chuyển, và di dời, những thứ đòi hỏi nhiều lực; không có kiến thức về bề mặt trái đất; không có sự tính toán thời gian; không có nghệ thuật; không có chữ viết; không có xã hội; và điều tồi tệ nhất trong tất cả, nỗi sợ hãi liên tục, và nguy hiểm của cái chết bạo lực; và cuộc đời của con người, cô đơn, nghèo nàn, tồi tệ, dã man và ngắn ngủi." Đây là "trạng thái tự nhiên" khi nhà nước chưa được hình thành.

Trong trạng thái đó, mỗi người sẽ có quyền, hoặc giấy phép, đối với mọi thứ trên thế giới. Điều này, Hobbes lập luận, sẽ dẫn đến một cuộc sống "cô đơn, nghèo nàn, tồi tệ, dã man và ngắn ngủi." Con người sợ hãi cái chết và thiếu cả những thứ cần thiết cho cuộc sống thoải mái, lẫn hy vọng có thể đạt được chúng.

Tuy nhiên, bản năng tự bảo tồn của con người lại sợ hãi cái chết, đặc biệt là cái chết do bạo lực từ người khác. Bạo lực này lại xuất phát từ quyền tự nhiên của người khác, do đó quyền tự nhiên mâu thuẫn với chính nó. Vì vậy, lý trí dẫn đến luật tự nhiên: hãy hạn chế quyền tự nhiên của mỗi người. Theo Hobbes, quyền tự nhiên là quyền của mỗi người được làm bất cứ điều gì cần thiết để bảo vệ bản thân, còn luật tự nhiên là những quy tắc mà lý trí tìm ra để con người có thể thoát khỏi trạng thái chiến tranh và bảo toàn mạng sống.

4.2. Lý thuyết khế ước xã hội

Để thoát khỏi trạng thái tự nhiên đầy chiến tranh và hiểm nguy, con người, với lý trí của mình, đã tìm cách tránh xung đột và tìm kiếm hòa bình. Vì vậy, con người đã lập một khế ước xã hội và thành lập một xã hội dân sự. Theo Hobbes, xã hội là một tập hợp dân cư và một quyền lực chủ quyền, mà tất cả các cá nhân trong xã hội đó nhượng lại một số quyền của mình để đổi lấy sự bảo vệ.

Trong hợp đồng xã hội này, mỗi công dân đã từ bỏ tất cả các quyền của họ cho nhà nước. Nhà nước không có bất kỳ nghĩa vụ nào đối với công dân của mình, bao gồm cả nghĩa vụ chịu trách nhiệm trước người dân. Quyền lực do cơ quan này thực thi không thể bị chống lại, bởi vì quyền lực tối cao của người bảo vệ bắt nguồn từ việc các cá nhân từ bỏ quyền lực tối cao của chính họ để được bảo vệ. Các cá nhân do đó là tác giả của tất cả các quyết định do chủ quyền đưa ra: "người kêu ca về sự bất công từ chủ quyền của mình là người kêu ca về điều mà chính mình là tác giả, và do đó không nên buộc tội ai ngoài chính mình, ngay cả chính mình cũng không thể buộc tội về sự bất công vì làm tổn thương chính mình là điều không thể."

4.3. Chủ quyền và Commonwealth

Theo Hobbes, Nhà nước (Commonwealth) được hình thành thông qua khế ước xã hội, nơi các cá nhân chuyển giao quyền tự nhiên của họ cho một chủ quyền duy nhất. Chủ quyền này phải là tuyệt đối và không thể bị phân chia, vì bất kỳ sự phân chia quyền lực nào cũng sẽ dẫn đến xung đột nội bộ và đe dọa sự ổn định xã hội.

Nhà nước có quyền lực tuyệt đối và có quyền định đoạt số phận của thần dân mình nhằm duy trì trật tự và hòa bình. Chủ quyền này không phải là một bên trong khế ước xã hội, mà là kết quả của khế ước giữa các công dân. Điều này có nghĩa là, trong thỏa thuận thành lập nhà nước, mỗi công dân đã từ bỏ tất cả các quyền của mình cho nhà nước. Tuy nhiên, nhà nước hoàn toàn không có bất kỳ nghĩa vụ nào đối với công dân của mình, kể cả nghĩa vụ phải chịu trách nhiệm trước người dân.

Nhà nước đứng trên tất cả các công dân và có quyền lực tuyệt đối. Sau đó, nhà nước cũng có quyền yêu cầu sự tuân thủ tuyệt đối của công dân đối với các luật hiện hành, và cung cấp các hình phạt cho những người vi phạm, bao gồm cả án tử hình. Bằng cách này, công dân sẽ kiềm chế ham muốn và bản năng hành vi phá hoại của mình, và sẽ chọn tuân thủ luật pháp vì sợ bị trừng phạt. Sự mất mát tự do của công dân đối với nhà nước là cái giá phải trả nếu mọi người muốn sống trong sự yên bình, trật tự và hòa bình.

Theo Hobbes, chủ quyền phải kiểm soát các quyền lực dân sự, quân sự, tư pháp và giáo hội, thậm chí cả lời nói. Ông lập luận rằng không cá nhân nào có thể giữ quyền sở hữu tài sản chống lại chủ quyền, và do đó chủ quyền có thể lấy tài sản của thần dân mà không cần sự đồng ý của họ.

5.1. Chủ nghĩa duy vật và kinh nghiệm chủ nghĩa

Tư tưởng cốt lõi của Hobbes bắt nguồn từ chủ nghĩa kinh nghiệm (từ tiếng Hy Lạp empeiria có nghĩa là 'có kinh nghiệm trong, quen thuộc với'). Chủ nghĩa kinh nghiệm khẳng định rằng kinh nghiệm là nguồn gốc của mọi kiến thức. Theo Hobbes, triết học là một ngành khoa học về các hiệu ứng hoặc hậu quả dưới dạng các sự kiện có thể quan sát được. Mọi thứ tồn tại đều được xác định bởi một nguyên nhân cụ thể, tuân theo các quy luật của khoa học chính xác và khoa học tự nhiên. Điều thực sự tồn tại là những gì có thể được quan sát bằng giác quan con người, và hoàn toàn không phụ thuộc vào lý trí con người (ngược lại với chủ nghĩa duy lý). Bằng cách tuyên bố rằng chỉ có điều giác quan là đúng, Hobbes đã đảm bảo tính chân lý.

Hobbes là một người theo chủ nghĩa duy vật. Ông tin rằng con người (bao gồm cả tâm trí, và thậm chí cả Thiên Chúa) đều bao gồm vật chất. Mặc dù không bao giờ được đề cập rõ ràng trong các tác phẩm của mình, Hobbes đã tấn công những đối thủ tin vào những thứ phi vật chất. Theo Hobbes, linh hồn và lý trí chỉ được coi là một phần của quá trình cơ học trong cơ thể.

Hobbes được biết đến là một trong những người tiên phong cho sự độc lập của triết học. Ông cho rằng từ trước đến nay, triết học đã bị xen lẫn nhiều ý tưởng tôn giáo. Hobbes khẳng định rằng đối tượng của triết học là các đối tượng bên ngoài chuyển động cùng với các đặc điểm của chúng. Theo ông, các thực thể không thể thay đổi, như Thượng đế, và các thực thể không thể cảm nhận bằng kinh nghiệm, như linh hồn, thiên thần, v.v., không phải là đối tượng của triết học. Hobbes tuyên bố rằng triết học phải tự giới hạn trong vấn đề kiểm soát tự nhiên.

Dựa trên tư tưởng này, Hobbes tuyên bố chỉ có bốn lĩnh vực trong triết học, đó là:

• Hình học, là sự phản ánh về các vật thể trong không gian.
• Vật lý, là sự phản ánh tương tác qua lại của các vật thể và chuyển động của chúng.
• Đạo đức học, trong quan niệm của Hobbes gần với tâm lý học. Tức là, sự phản ánh về những ham muốn và cảm xúc của con người cũng như những chuyển động tinh thần của họ.
• Chính trị, là sự phản ánh về các thể chế xã hội.

Hobbes tuyên bố rằng bốn lĩnh vực này có mối liên hệ với nhau. Vì vậy, Hobbes cho rằng xã hội và con người có thể được nhìn nhận thông qua chuyển động và vật chất trong vật lý.

5.2. Quan điểm tôn giáo

Các quan điểm tôn giáo của Hobbes vẫn còn gây tranh cãi vì nhiều lập trường đã được gán cho ông, từ vô thần đến Kitô giáo chính thống. Trong The Elements of Law, Hobbes đã đưa ra một lập luận vũ trụ học về sự tồn tại của Chúa, nói rằng Chúa là "nguyên nhân đầu tiên của mọi nguyên nhân".

Hobbes bị một số người cùng thời buộc tội vô thần; John Bramhall buộc tội ông có những giáo lý có thể dẫn đến vô thần. Đây là một lời buộc tội quan trọng, và chính Hobbes đã viết, trong câu trả lời cho cuốn The Catching of Leviathan của Bramhall, rằng "vô thần, vô đạo, và những từ tương tự là những từ phỉ báng lớn nhất có thể." Hobbes luôn tự bảo vệ mình khỏi những lời buộc tội như vậy.

Trong thời hiện đại, các học giả như Richard Tuck và J. G. A. Pocock cũng đã đề cập nhiều đến quan điểm tôn giáo của ông, nhưng vẫn còn sự bất đồng rộng rãi về ý nghĩa chính xác của những quan điểm bất thường của Hobbes về tôn giáo.

Như Martinich đã chỉ ra, vào thời của Hobbes, thuật ngữ "vô thần" thường được áp dụng cho những người tin vào Chúa nhưng không tin vào sự quan phòng của Chúa, hoặc những người tin vào Chúa nhưng cũng duy trì những niềm tin khác được coi là không phù hợp với niềm tin đó hoặc bị đánh giá là không tương thích với Kitô giáo chính thống. Ông nói rằng "sự khác biệt như vậy đã dẫn đến nhiều sai lầm trong việc xác định ai là người vô thần trong thời kỳ cận đại". Theo nghĩa rộng hơn của vô thần trong thời cận đại, Hobbes đã có những lập trường mâu thuẫn mạnh mẽ với giáo lý nhà thờ thời bấy giờ. Ví dụ, ông lập luận nhiều lần rằng không có thực thể vô hình, và rằng mọi thứ, bao gồm cả suy nghĩ của con người, và thậm chí cả Chúa, thiên đàng và địa ngục đều là vật chất, vật chất đang chuyển động. Ông lập luận rằng "mặc dù Kinh thánh công nhận các linh hồn, nhưng nó không nói rằng chúng là vô hình, có nghĩa là không có kích thước và số lượng." (Theo quan điểm này, Hobbes tuyên bố đang theo Tertullian.) Giống như John Locke, ông cũng tuyên bố rằng khải thị chân chính không bao giờ có thể mâu thuẫn với lý trí và kinh nghiệm của con người, mặc dù ông cũng lập luận rằng con người nên chấp nhận khải thị và các diễn giải của nó vì lý do tương tự mà họ nên chấp nhận các mệnh lệnh của chủ quyền của mình: để tránh chiến tranh.

Khi ở Venice trong chuyến du lịch, Hobbes đã làm quen với Fulgenzio Micanzio, một cộng sự thân thiết của Paolo Sarpi, người đã viết chống lại các yêu sách của giáo hoàng về quyền lực thế tục để đáp lại Lệnh cấm của Giáo hoàng Phaolô V chống lại Venice, nơi từ chối công nhận các đặc quyền của giáo hoàng. James I của Anh đã mời cả hai người đến Anh vào năm 1612. Micanzio và Sarpi đã lập luận rằng Chúa muốn bản chất con người, và bản chất con người chỉ ra quyền tự chủ của nhà nước trong các vấn đề thế tục. Khi ông trở về Anh vào năm 1615, William Cavendish duy trì thư từ với Micanzio và Sarpi, và Hobbes đã dịch các bức thư của Sarpi từ tiếng Ý, được lưu hành trong giới của Công tước.

Hobbes cũng có những nhận định thẳng thắn về tôn giáo và thần học. Ông từng nói: "Thần học là vương quốc của sự tối tăm." Ông cũng ví von rằng: "Tôn giáo giống như những viên thuốc mà người ta phải nuốt chửng cả viên."

5.3. Đóng góp cho khoa học và toán học

Thomas Hobbes có niềm đam mê sâu sắc với khoa học và toán học, đặc biệt là hình học, và ông đã cố gắng áp dụng các phương pháp khoa học vào triết học của mình.

Vào khoảng năm 1629 đến 1631, trong một chuyến đi đến Pháp, Hobbes đã làm quen với hình học của Euclid và bị cuốn hút bởi phương pháp chứng minh diễn dịch của ông. Ông đã áp dụng phương pháp này vào các lĩnh vực học thuật của mình. Từ năm 1631 trở đi, Hobbes dành nhiều thời gian để nghiên cứu toán học và các lĩnh vực khoa học khác.

Trong những năm 1630, sự quan tâm của Hobbes đối với khoa học, đặc biệt là quang học, bắt đầu phát triển. Một trong những tác phẩm khoa học-triết học sớm nhất của ông là một bản thảo về quang học có tựa đề Latin Optical MS, được hoàn thành vào năm 1640.

Hobbes nổi tiếng với những tranh cãi gay gắt trong lĩnh vực toán học, đặc biệt là với nhà toán học John Wallis. Từ năm 1655, khi Hobbes xuất bản De Corpore và tuyên bố đã tìm ra lời giải cho vấn đề cầu phương đường tròn (một bài toán cổ đại về việc xây dựng một hình vuông có diện tích bằng một hình tròn cho trước, chỉ sử dụng thước thẳng và compa, điều này sau này được chứng minh là không thể), ông đã vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ Wallis. Cuộc tranh cãi giữa Hobbes và Wallis kéo dài gần một phần tư thế kỷ, với Hobbes không chịu thừa nhận sai lầm của mình cho đến cuối đời. Cuộc tranh cãi này đã trở thành một trong những mối thù nổi tiếng nhất trong lịch sử toán học.

Hobbes cũng từng là trọng tài cùng với Descartes và Gilles de Roberval trong một cuộc tranh cãi toán học khác giữa John Pell và Longomontanus về vấn đề cầu phương đường tròn vào năm 1645.

6.1. Ảnh hưởng đến tư tưởng sau này

Leviathan đã có tác động ngay lập tức khi xuất bản, khiến Hobbes được ca ngợi và chỉ trích nhiều hơn bất kỳ nhà tư tưởng nào khác cùng thời. Mặc dù ông là người ủng hộ mạnh mẽ quân chủ chuyên chế, nhưng tư tưởng của ông cũng chứa đựng những nguyên tắc cơ bản của chủ nghĩa tự do châu Âu: quyền cá nhân; sự bình đẳng tự nhiên của tất cả mọi người; tính nhân tạo của trật tự chính trị (điều sau này dẫn đến sự khác biệt giữa xã hội dân sự và nhà nước); quan điểm rằng tất cả quyền lực chính trị hợp pháp phải mang tính "đại diện" và dựa trên sự đồng thuận của nhân dân; và một cách diễn giải luật pháp khá phóng khoáng cho phép mọi người được làm bất kỳ điều gì mà pháp luật không cấm.

Lý thuyết nhà nước mà Hobbes phát triển được coi là tiên phong cho lý thuyết nhà nước hiện đại. Bằng cách giả định một trạng thái tự nhiên tương tự như chủ nghĩa Calvin trong xã hội Kitô giáo và từ đó xây dựng một mô hình nhà nước nhân tạo, ông đã mở ra một góc nhìn mới về sự hình thành nhà nước thông qua khế ước xã hội giữa các cá nhân bình đẳng, khác với các lý thuyết trước đó vốn chỉ xem hợp đồng xã hội như một nguyên tắc giải thích cho các nhà nước hiện có và về cơ bản là "hợp đồng thống trị-phục tùng". Việc ông nhấn mạnh lý trí tự nhiên như một yếu tố trong hợp đồng xã hội cũng khiến lý thuyết của ông mang tính chủ nghĩa Khai sáng.

Các nhà triết học lớn như John Locke và Jean-Jacques Rousseau đã kế thừa một cách phê phán lý thuyết của Hobbes. Sự khác biệt then chốt giữa họ và Hobbes là Locke và Rousseau giả định rằng luật tự nhiên đã được thực thi đầy đủ trong trạng thái tự nhiên, trong khi Hobbes cho rằng luật tự nhiên không được thực thi hoàn toàn trong trạng thái đó.

Hobbes cũng là một trong những triết gia đầu tiên, nếu không phải là người đầu tiên, có ảnh hưởng lớn trong cuộc tranh luận giữa ý chí tự do và thuyết định mệnh. Ngoài ra, ông còn là một trong những triết gia ngôn ngữ quan trọng nhất, với quan điểm rằng ngôn ngữ không chỉ được dùng để giải thích thế giới mà còn để thể hiện hành vi, ràng buộc lời hứa và hợp đồng. Ông cũng có ảnh hưởng trong lĩnh vực thuyết khế ước và là một trong những người tiên phong của chủ nghĩa cảm giác trong triết học hiện đại.

6.2. Phê bình và tranh cãi

Các tác phẩm của Hobbes, đặc biệt là Leviathan, đã gây ra nhiều tranh cãi và nhận được cả sự ca ngợi lẫn chỉ trích gay gắt từ những người cùng thời và các thế hệ sau.

Một trong những lời buộc tội phổ biến nhất chống lại Hobbes là vô thần. Mặc dù ông luôn tự bảo vệ mình khỏi những cáo buộc như vậy, nhưng quan điểm của ông về bản chất vật chất của mọi thứ, bao gồm cả Thiên Chúa, đã bị coi là đi ngược lại giáo lý chính thống của nhà thờ. Vào thời của Hobbes, thuật ngữ "vô thần" thường được áp dụng cho những người tin vào Chúa nhưng không tin vào sự quan phòng của Chúa, hoặc những người duy trì những niềm tin được coi là không phù hợp với niềm tin đó hoặc bị đánh giá là không tương thích với Kitô giáo chính thống. Hobbes lập luận rằng không có thực thể vô hình nào tồn tại, và mọi thứ, kể cả suy nghĩ của con người, và thậm chí cả Chúa, thiên đàng và địa ngục đều là vật chất đang chuyển động.

Sau khi Leviathan được xuất bản, tinh thần thế tục của cuốn sách đã làm cả người Anh giáo và Công giáo Pháp tức giận. "Chủ nghĩa Hobbes" đã trở thành một từ đồng nghĩa với tất cả những gì xã hội đáng kính phải lên án. Năm 1666, Hạ viện Anh đã đưa ra một dự luật chống lại vô thần và báng bổ, và Leviathan của Hobbes đã bị đưa vào danh sách điều tra. Hobbes đã rất kinh hoàng trước viễn cảnh bị dán nhãn dị giáo và đã đốt một số giấy tờ có thể gây nguy hiểm cho mình. Ông đã nghiên cứu tình trạng thực tế của luật dị giáo và lập luận rằng không còn tòa án dị giáo nào mà ông phải chịu trách nhiệm. Tuy nhiên, hậu quả là Hobbes không bao giờ có thể xuất bản bất cứ điều gì ở Anh về các chủ đề liên quan đến hành vi con người, và nhiều tác phẩm của ông chỉ được công bố sau khi ông qua đời. Ông thậm chí không được phép đáp lại những cuộc tấn công từ kẻ thù của mình.

Các nhà tư tưởng khác cũng đã đưa ra những phê bình đối với Hobbes:

• John Acton, một nhà tư tưởng người Anh, đã chỉ trích rằng "quyền lực là năng lượng cực kỳ có hại, biến những người vĩ đại thành kẻ xấu xa" và cho rằng các luận thuyết nhấn mạnh tầm quan trọng của quyền lực không vượt ra ngoài sự lặp lại các thuyết của Niccolò Machiavelli hoặc Hobbes.
• Tomoeda Takahiko, một nhà đạo đức học người Nhật, đã bác bỏ luận điểm "con người là sói đối với đồng loại" của Hobbes, cho rằng đó là một cách giải thích hoàn toàn vị kỷ, tương tự như Machiavelli, người tin rằng không có đạo đức trong quan hệ quốc tế, mà chỉ có sự lừa dối và bạo lực.
• Carl Joachim Friedrich, một nhà khoa học chính trị, đã chỉ ra rằng Hobbes định nghĩa quyền lực là "quyền được làm bất kỳ hành động nào" nhưng lại bổ sung rằng "không ai bị ràng buộc bởi một hợp đồng mà họ không phải là một bên", và ông cho rằng cách tiếp cận này có giới hạn ở chỗ quá nhấn mạnh quyền lực làm nền tảng chính trị.
• B. W. Hauptli, một triết gia, đã biên soạn một tuyển tập các phê bình về Hobbes và chủ nghĩa vị kỷ đạo đức.

Mặc dù có những tranh cãi này, danh tiếng của Hobbes ở nước ngoài vẫn rất đáng gờm.