1. Tổng quan
Ruben Santiago-Hudson là một nhân vật đa tài trong nghệ thuật biểu diễn của Mỹ, được công nhận rộng rãi với những đóng góp của mình với tư cách là diễn viên, nhà viết kịch và đạo diễn. Sự nghiệp của ông không chỉ phản ánh tài năng đa diện mà còn thể hiện cam kết mạnh mẽ trong việc khám phá và thể hiện các câu chuyện sâu sắc về trải nghiệm của người Mỹ gốc Phi và người Mỹ gốc Puerto Rico, góp phần vào sự đa dạng và chiều sâu trong nền văn hóa nghệ thuật. Từ những vai diễn trên sân khấu Broadway, màn ảnh nhỏ và màn ảnh rộng, cho đến những tác phẩm kịch bản và đạo diễn được đánh giá cao, Santiago-Hudson đã định hình một di sản đáng kể, đặc biệt qua việc tái hiện các nhân vật lịch sử và các chủ đề xã hội quan trọng như trong các tác phẩm Lackawanna Blues và vai diễn Bayard Rustin trong Selma, luôn mang đến một góc nhìn trung tả về các vấn đề xã hội và nhân quyền.
2. Thời thơ ấu và bối cảnh
Ruben Santiago-Hudson có một tuổi thơ gắn liền với quê hương Lackawanna, New York và được nuôi dưỡng trong một gia đình đa sắc tộc, điều đã định hình một phần bản sắc nghệ thuật của ông. Ông đã theo học và đạt được nhiều bằng cấp, bao gồm cả bằng danh dự, phản ánh nền tảng giáo dục vững chắc.
2.1. Sinh và gia đình
Ruben Santiago-Hudson sinh năm 1956 tại Lackawanna, New York, với tên khai sinh Ruben Santiago Jr. Cha ông, Ruben Santiago, là một công nhân đường sắt gốc người Puerto Rico. Mẹ ông là Alean Hudson, một người Mỹ gốc Phi. Về sau, ông đã thêm họ thời con gái của mẹ mình là "Hudson" vào tên ghép của mình. Khi ông đến Thành phố New York vào năm 1983, ban đầu ông được biết đến với tên Ruben Santiago. Ông đã cố gắng tham gia một vai diễn tại Nhà hát Du lịch Puerto Rico nhưng bị hỏi liệu ông có nói tiếng Tây Ban Nha hay không, điều mà ông không làm. Khi muốn làm việc tại Negro Ensemble Company, "họ đã cười và nói, 'Chúng tôi không có người Puerto Rico'". Vì vậy, ông đã thêm tên mẹ mình, Hudson, và cuối cùng đã giành được một vai diễn trong A Soldier's Play tại Ensemble Company, cho thấy sự đấu tranh của ông trong việc định vị bản thân trong ngành nghệ thuật dựa trên bản sắc dân tộc đa dạng của mình.
2.2. Giáo dục
Ông theo học tại Lackawanna High school. Sau đó, ông lấy bằng cử nhân tại Binghamton University và bằng thạc sĩ tại Wayne State University. Ngoài ra, ông còn nhận được bằng Tiến sĩ Danh dự ngành Khoa học Nhân văn từ Buffalo State College và Wayne State University, ghi nhận những đóng góp của ông trong lĩnh vực nghệ thuật và cộng đồng.
3. Sự nghiệp
Ruben Santiago-Hudson đã có một sự nghiệp đa dạng và phong phú, nổi bật với các hoạt động diễn xuất trên sân khấu, truyền hình và điện ảnh, cũng như các vai trò quan trọng với tư cách là nhà viết kịch và đạo diễn.
3.1. Diễn xuất
Ông đã thể hiện tài năng diễn xuất của mình trên nhiều phương tiện khác nhau:
- Sân khấu:
- Năm 1992, ông xuất hiện trên sân khấu Broadway trong vở Jelly's Last Jam của George C. Wolfe.
- Ông nhận giải Tony Award cho Nam diễn viên nổi bật nhất trong một vở kịch năm 1996 cho vai diễn trong vở Seven Guitars của August Wilson.
- Tháng 11 năm 2011, ông xuất hiện trên Broadway trong vở kịch Stick Fly của Lydia R. Diamond.
- Truyền hình:
- Ông đã xuất hiện trong các vở kịch xà phòng ban ngày như One Life to Live, Another World, và All My Children.
- Các tác phẩm đáng chú ý khác trong khung giờ vàng bao gồm The Cosby Mysteries, New York Undercover, NYPD Blue, Touched by an Angel, The West Wing, Third Watch, Law & Order: Special Victims Unit, và năm tập của Law & Order.
- Ông đóng vai Đội trưởng cảnh sát Thành phố New York Roy Montgomery trong loạt phim Castle của ABC từ năm 2009 đến 2011, cho đến khi nhân vật này qua đời trong phần ba của phim.
- Năm 2013, ông đóng vai chính Charles Dawson trong loạt phim Low Winter Sun.
- Các vai chính khác bao gồm Trung úy King trong Public Morals (2015), Cecil Diamond trong The Quad (2017-2018), và Sĩ quan Marvin Sandeford trong East New York (2022).
- Ông cũng có các vai diễn định kỳ và khách mời trong các bộ phim truyền hình như Dear John, Gargoyles (lồng tiếng), Spawn (lồng tiếng), Person of Interest, Designated Survivor, và Raul Gomez trong Billions.
- Trong số các bộ phim truyền hình, ông tham gia Solomon & Sheba (1995), Rear Window (1998), The Hunt for the Unicorn Killer (1999), American Tragedy (2000), The Red Sneakers (2002), Lackawanna Blues (2005, cũng là tác giả kịch bản), Their Eyes Were Watching God (2005, trong vai Thị trưởng Joe Starks), và The Immortal Life of Henrietta Lacks (2017, trong vai Tiến sĩ Roland Pattillo).
- Năm 2007, ông đóng vai chính trong một bộ phim tài liệu Nova của PBS về cuộc đời của nhà hóa học Percy Lavon Julian.
- Điện ảnh:
- Ruben Santiago-Hudson đã góp mặt trong nhiều bộ phim điện ảnh, bao gồm Coming to America (1988), Blown Away (1994), Bleeding Hearts (1994), The Devil's Advocate (1997), Shaft (2000), Domestic Disturbance (2001), Winning Girls Through Psychic Mind Control (2002), Brother's Shadow (2006), Mr. Brooks (2007), Honeydripper (2007), American Gangster (2007), The Invention of Lying (2009), và đặc biệt là vai diễn Bayard Rustin trong Selma (2014), một vai diễn quan trọng về nhân vật lịch sử trong phong trào dân quyền.
Các vai diễn trong phim điện ảnh chọn lọc Năm Tựa đề Vai diễn Ghi chú 1988 Coming to America Street Hustler Được ghi nhận là Ruben Hudson 1994 Blown Away Officer Blanket Bleeding Hearts Todd 1997 The Devil's Advocate Leamon Heath 2000 Shaft Detective Jimmy Groves 2001 Domestic Disturbance Sergeant Edgar Stevens 2002 Winning Girls Through Psychic Mind Control Samuel Menendez 2006 Brother's Shadow Manny Botero 2007 Mr. Brooks Detective Hawkins Honeydripper Stokely American Gangster 'Doc' 2009 The Invention of Lying Landlord 2014 Selma Bayard Rustin 2020 Ma Rainey's Black Bottom Kịch bản của Các vai diễn trong phim truyền hình chọn lọc Năm Tựa đề Vai diễn Ghi chú 1990-1992 Dear John Larry / Orlando / Curtis Vai diễn định kỳ, 6 tập 1990-1993 Another World Billy Cooper Vai diễn định kỳ, 11 tập 1990-2008 Law & Order Mr. Gaines / Detective Brian Keene / Attorney Winters / Dr. Paul Jackson Vai diễn định kỳ 6 tập 1994 The Cosby Mysteries Police Officer 1 tập 1994-1995 NYPD Blue Otis 2 tập 1994-1996 New York Undercover Johnny / Walter Perry 2 tập 1995 Solomon & Sheba Tamrin Phim truyền hình 1995-1996 Gargoyles Gabriel (lồng tiếng) 3 tập 1997-1998 Michael Hayes Eddie Diaz Vai chính, 21 tập 1997-1999 Spawn Jess Chapel (lồng tiếng) Vai diễn định kỳ, 7 tập 1998 Rear Window Antonio Fredericks Phim truyền hình 1999 The Hunt for the Unicorn Killer Detective Newhouse Phim truyền hình (được ghi nhận là Ruben Santiago Hudson) 1999 Touched by an Angel Dr. Joe Acot 1 tập 1999 The West Wing Morris Tolliver 1 tập 1999 Third Watch Detective Wolfort, NYPD 1 tập 2000 American Tragedy Christopher Darden Phim truyền hình 2002 The Red Sneakers Uncle Joe Phim truyền hình (được ghi nhận là Ruben Santiago Hudson) 2005 Lackawanna Blues Freddie Combs Phim truyền hình (cũng viết kịch bản) 2005 Their Eyes Were Watching God Joe Starks Phim truyền hình 2005 Law & Order: Special Victims Unit Carlos Guzman 1 tập 2009-2014 Castle Captain Roy Montgomery Vai chính, 59 tập 2011 Person of Interest Sam Latimer 1 tập 2013 Low Winter Sun Charles Dawson Vai chính, 10 tập 2015 Public Morals Lieutenant King Vai chính, 10 tập 2016 The Family Chief of Police Len Bucksey 3 tập 2016-2023 Billions Raul Gomez Vai diễn định kỳ, 9 tập 2017 Designated Survivor General Contreras 1 tập 2017 The Immortal Life of Henrietta Lacks Dr. Roland Pattillo Phim truyền hình 2017-2018 The Quad Cecil Diamond Vai chính, 18 tập 2022 East New York Officer Marvin Sandeford Vai chính, 21 tập
3.2. Viết kịch và Đạo diễn
Ruben Santiago-Hudson cũng là một nhà viết kịch và đạo diễn tài năng.
- Ông viết vở kịch mang tính tự truyện Lackawanna Blues (2001), trong đó ông tự mình thể hiện khoảng hai mươi nhân vật khác nhau từ quá khứ của mình. Vở kịch này được công diễn tại Joseph Papp Theatre ở Thành phố New York vào năm 2001.
- Ông đã chuyển thể vở kịch này thành một bộ phim HBO năm 2005, cũng mang tên Lackawanna Blues, được đánh giá cao và đoạt giải thưởng. Trong phiên bản phim, các vai diễn được đóng bởi những diễn viên khác nhau. Tác phẩm này đã giành Humanitas Prize và nhận được đề cử Giải Emmy và Writers Guild of America Award.
- Năm 2013, ông nhận giải Lucille Lortel Award cho Đạo diễn xuất sắc nhất, Obie Award cho Đạo diễn, và được đề cử giải Drama Desk Award for Outstanding Director of a Play cho tác phẩm của mình trong vở kịch Off-Broadway The Piano Lesson của August Wilson.
- Năm 2016, ông giành giải Đặc biệt của Obie Awards cho Hợp tác xuất sắc cho công việc của mình trong Skeleton Crew cùng với Dominique Morisseau và Atlantic Theater Company.
- Năm 2021, ông được đề cử giải kịch bản chuyển thể xuất sắc nhất bởi Screen Writers Guild cho phiên bản điện ảnh của Ma Rainey's Black Bottom.
3.3. Các hoạt động khác
Ngoài diễn xuất, viết kịch và đạo diễn, Santiago-Hudson còn tham gia vào các hoạt động nghệ thuật khác.
- Năm 2003, ông là người đọc trong Tập 13 của bộ phim HBO, Unchained Memories: Readings from the Slave Narratives. Loạt phim này được tường thuật bởi Whoopi Goldberg.
- Ông đã đọc lời dẫn cho một số sách nói, bao gồm Cross Justice của James Patterson, tác phẩm được công nhận bởi Giải Audie năm 2017 và giải Earphones Award của tạp chí AudioFile.
4. Giải thưởng và vinh danh
Ruben Santiago-Hudson đã nhận được nhiều giải thưởng và danh hiệu quan trọng trong suốt sự nghiệp của mình, chứng minh sự công nhận đối với tài năng đa diện của ông trong ngành nghệ thuật biểu diễn.
- Năm 1996, ông được trao Giải Tony cho màn trình diễn của mình trong vở kịch Seven Guitars.
- Năm 2006, ông nhận Humanitas Prize cho kịch bản, cho bộ phim chuyển thể HBO từ vở kịch của ông Lackawanna Blues.
- Năm 2009, ông được vinh danh với Giải thưởng Thành tựu Trọn đời của NAACP tại Lễ trao giải Sân khấu NAACP Los Angeles.
- Năm 2013, ông giành giải Lucille Lortel Award cho Đạo diễn xuất sắc và Obie Award cho Đạo diễn, và được đề cử giải Drama Desk Award for Outstanding Director of a Play cho công việc đạo diễn của mình trong vở kịch Off-Broadway The Piano Lesson.
- Năm 2016, ông nhận giải Đặc biệt của Obie Awards cho Hợp tác xuất sắc cho công việc của mình trong Skeleton Crew cùng với Dominique Morisseau và Atlantic Theater Company.
- Năm 2017, cuốn sách nói Cross Justice do ông đọc đã nhận được Giải Audie và Giải Earphones Award của tạp chí AudioFile.
- Ông cũng nhận được đề cử cho Giải Emmy và Writers Guild of America Award cho kịch bản Lackawanna Blues, và đề cử từ Screen Writers Guild cho kịch bản chuyển thể xuất sắc nhất cho bộ phim Ma Rainey's Black Bottom năm 2021.
5. Đời tư
Ruben Santiago-Hudson có bốn người con: Broderick Santiago và Ruben Santiago III từ các mối quan hệ trước, cùng với Trey và Lily từ cuộc hôn nhân của ông với Jeannie Brittan.
6. Di sản và ảnh hưởng
Di sản của Ruben Santiago-Hudson nằm ở khả năng thể hiện đa dạng các vai trò và kể những câu chuyện mạnh mẽ, đặc biệt là những câu chuyện liên quan đến người Mỹ gốc Phi và người Mỹ gốc Puerto Rico. Tác phẩm tự truyện Lackawanna Blues của ông, cả trên sân khấu và màn ảnh, là một ví dụ điển hình về việc ông dùng nghệ thuật để khám phá cội nguồn, cộng đồng và những người phụ nữ đã định hình cuộc đời mình, mang đến cái nhìn sâu sắc về một phần quan trọng của xã hội Mỹ. Việc ông khắc họa Bayard Rustin trong bộ phim Selma cũng nhấn mạnh cam kết của ông trong việc tôn vinh các nhân vật chủ chốt trong phong trào dân quyền, qua đó đóng góp vào việc bảo tồn lịch sử và giáo dục công chúng về những cuộc đấu tranh vì công bằng xã hội.
Bên cạnh đó, vai trò của ông trong việc đạo diễn các vở kịch của August Wilson, một trong những nhà viết kịch Mỹ gốc Phi vĩ đại nhất, đã giúp duy trì và đưa những tác phẩm quan trọng này đến với khán giả mới, củng cố vị thế của các giọng nói thiểu số trong kịch nghệ Mỹ. Sự nghiệp của Santiago-Hudson không chỉ là minh chứng cho tài năng nghệ thuật mà còn là bằng chứng cho sức mạnh của kể chuyện trong việc kết nối các nền văn hóa, thúc đẩy sự hiểu biết và thách thức các định kiến xã hội, làm nổi bật tầm quan trọng của sự đa dạng và đại diện trong nghệ thuật. Việc ông đổi tên để thể hiện cả hai dòng máu Puerto Rico và chủng tộc đen cũng là một biểu tượng mạnh mẽ cho bản sắc đa văn hóa của ông.