1. Tổng quan
Richard Keir Pethick Pankhurst (sinh ngày 3 tháng 12 năm 1927 - mất ngày 16 tháng 2 năm 2017) là một học giả người Anh, thành viên sáng lập Viện Nghiên cứu Ethiopia và từng là giáo sư tại Đại học Addis Ababa ở Ethiopia. Ông nổi tiếng với những nghiên cứu sâu rộng về lịch sử kinh tế và các nghiên cứu văn hóa xã hội của Ethiopia. Các tác phẩm của ông đã được đánh giá cao trong các tạp chí học thuật; Edward Ullendorff từng nhận xét cuốn The Ethiopians của ông là một minh chứng khác cho "sự siêng năng và cần cù đáng nể của ông trong việc phục vụ các nghiên cứu về Ethiopia". Richard Pankhurst cũng được biết đến với vai trò là người lãnh đạo chiến dịch vận động trả lại Obelisk of Axum cho Ethiopia, một nỗ lực đã thành công vào năm 2008. Ông được phong tặng danh hiệu Officer of the Order of the British EmpireOBEEnglish vào năm 2004 vì những đóng góp xuất sắc cho lĩnh vực nghiên cứu Ethiopia.
2. Thời niên thiếu và Giáo dục
Richard Pankhurst sinh năm 1927 tại Woodford Green, Vương quốc Anh. Thời thơ ấu và quá trình giáo dục của ông được định hình bởi nền tảng gia đình có truyền thống hoạt động xã hội và chính trị mạnh mẽ.
2.1. Nền tảng Gia đình
Cha của ông là Silvio Corio, một người vô chính phủ người Ý, và mẹ ông là Sylvia Pankhurst, một người cộng sản cánh tả và từng là người đấu tranh cho quyền bầu cử của phụ nữ. Ông bà ngoại của Richard là Emmeline Pankhurst và Richard Pankhurst (chính trị gia), cả hai đều là những nhân vật nổi bật trong phong trào đấu tranh cho quyền phụ nữ và các hoạt động chính trị ở Anh. Di sản hoạt động xã hội và chính trị từ gia đình đã có ảnh hưởng sâu sắc đến cuộc đời và sự nghiệp của Richard.
Richard Pankhurst theo học tại Bancroft's School ở Woodford, sau đó tiếp tục học tại Trường Kinh tế và Khoa học Chính trị Luân Đôn (LSE). Tại đây, ông đã bảo vệ thành công bằng tiến sĩ về lịch sử kinh tế. Trong quá trình học tập, Harold Laski, một học giả và chính trị gia nổi tiếng, đã đóng vai trò cố vấn cho ông.
3. Sự nghiệp tại Ethiopia
Mẹ của Richard, Sylvia Pankhurst, là một người ủng hộ tích cực cho văn hóa Ethiopia và nền độc lập của quốc gia này kể từ Chiến tranh Ý-Ethiopia lần thứ hai năm 1935. Richard lớn lên trong môi trường có nhiều người tị nạn Ethiopia. Sylvia là bạn của Haile Selassie I, Hoàng đế Ethiopia, và đã xuất bản cuốn Ethiopia, a Cultural History vào năm 1955. Năm 1956, Sylvia và Richard cùng chuyển đến Ethiopia, đánh dấu khởi đầu sự nghiệp chuyên môn của Richard tại đây.
3.1. Thành lập và Điều hành Viện Nghiên cứu Ethiopia
Richard Pankhurst bắt đầu làm việc tại Đại học Addis Ababa (trước đây là University College of Addis Ababa). Năm 1962, ông đóng vai trò then chốt trong việc thành lập Viện Nghiên cứu Ethiopia và trở thành giám đốc sáng lập của viện. Dưới sự điều hành của ông, Viện Nghiên cứu Ethiopia đã trở thành một trung tâm quan trọng cho các nghiên cứu về lịch sử, văn hóa và xã hội Ethiopia.
3.2. Hoạt động Học thuật và Xuất bản
Richard Pankhurst là một học giả vô cùng năng suất, tập trung vào các lĩnh vực lịch sử kinh tế và nghiên cứu văn hóa xã hội của Ethiopia. Ông đã biên tập các tạp chí học thuật quan trọng như Journal of Ethiopian Studies và Ethiopia Observer. Trong suốt sự nghiệp của mình, ông đã xuất bản vô số sách và bài báo về nhiều chủ đề đa dạng liên quan đến lịch sử Ethiopia, góp phần đáng kể vào việc mở rộng và làm sâu sắc thêm kiến thức về quốc gia này.
4. Sự nghiệp sau này tại Anh và Trở về Ethiopia
Năm 1976, sau cái chết của Hoàng đế Haile Selassie I và sự bùng nổ của Nội chiến Ethiopia, Richard Pankhurst đã rời Viện Nghiên cứu Ethiopia và từ bỏ chức giáo sư tại Đại học Addis Ababa. Ông trở về Anh và tiếp tục các hoạt động học thuật và nghề nghiệp tại đây. Ông trở thành nghiên cứu viên tại Trường Nghiên cứu Phương Đông và Châu Phi (SOAS) và Trường Kinh tế và Khoa học Chính trị Luân Đôn (LSE), sau đó làm thủ thư tại Hội Á châu Hoàng gia.
Mặc dù có thời gian làm việc tại Anh, lòng yêu mến và sự quan tâm của Richard Pankhurst đối với Ethiopia không hề suy giảm. Năm 1986, ông trở lại Ethiopia và tiếp tục công việc nghiên cứu với Viện Nghiên cứu Ethiopia, tái khẳng định cam kết trọn đời của mình với lĩnh vực này.
5. Các Thành tựu và Hoạt động Chính
Richard Pankhurst đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng và tham gia vào các hoạt động vận động có ý nghĩa, đặc biệt là những nỗ lực liên quan đến việc bảo tồn và phục hồi di sản văn hóa Ethiopia.
5.1. Chiến dịch Vận động Trả lại Obelisk of Axum
Một trong những thành tựu nổi bật nhất của Richard Pankhurst là chiến dịch tận tâm của ông nhằm vận động trả lại Obelisk of Axum cho Ethiopia. Cột đá này đã bị quân đội Ý chiếm giữ vào năm 1937 và được đưa về Roma. Richard Pankhurst đã dành nhiều năm để đấu tranh cho việc hồi hương di tích lịch sử này. Nhờ những nỗ lực không ngừng nghỉ của ông và những người ủng hộ khác, Obelisk of Axum cuối cùng đã được trả lại Ethiopia và tái thiết lập thành công tại Axum vào năm 2008.
Vì những đóng góp to lớn này, Richard Pankhurst đã được Liên minh người Tigray ở Bắc Mỹ (Union of Tigraians of North America) trao tặng danh hiệu danh dự "Dejazmach Benkirew" (một tước hiệu quý tộc và quân sự của Ethiopia, có nghĩa là "Chỉ huy hoặc tướng quân của Cổng"). Năm 2004, ông được phong tặng danh hiệu Officer of the Order of the British EmpireOBEEnglish trong danh sách Vinh danh Sinh nhật Nữ hoàng, vì "những đóng góp cho các nghiên cứu về Ethiopia".
6. Đời sống Cá nhân
Richard Pankhurst kết hôn với Rita Eldon (1927-2019) vào năm 1957. Họ có hai người con: một con gái tên là Helen Pankhurst và một con trai tên là Alula Pankhurst. Ông đã hợp tác với con trai mình trong ít nhất một cuốn sách.
Ngoài các tác phẩm học thuật đồ sộ về Ethiopia, Richard Pankhurst còn viết nhiều tác phẩm về mẹ mình, Sylvia Pankhurst, bao gồm Sylvia Pankhurst: Artist and Crusader và Sylvia Pankhurst: Counsel for Ethiopia, thể hiện sự tôn kính và hiểu biết sâu sắc về di sản gia đình.
7. Cái chết và Di sản
Richard Pankhurst qua đời vào ngày 16 tháng 2 năm 2017 tại Addis Ababa, Ethiopia, hưởng thọ 89 tuổi. Sự ra đi của ông đã gây tiếc thương sâu sắc trong giới học thuật và tại Ethiopia.
7.1. Đánh giá và Sự Công nhận
Tang lễ của ông được tổ chức vào ngày 21 tháng 2 tại Nhà thờ Chính tòa Ba Ngôi Thánh ở Addis Ababa. Workneh Gebeyehu, Bộ trưởng Ngoại giao Ethiopia, đã mô tả ông là "một trong những người bạn vĩ đại nhất của Ethiopia", thể hiện sự trân trọng của chính phủ và nhân dân Ethiopia đối với những cống hiến của ông.
Richard Pankhurst được công nhận rộng rãi vì sự cống hiến trọn đời cho việc nghiên cứu và bảo tồn di sản Ethiopia. Ngoài danh hiệu OBEEnglish, ông còn nhận được nhiều lời khen ngợi từ các học giả khác. Edward Ullendorff đã ca ngợi "sự siêng năng và cần cù đáng nể" của ông trong các nghiên cứu về Ethiopia. Những công trình của ông không chỉ cung cấp cái nhìn sâu sắc về lịch sử và văn hóa Ethiopia mà còn đặt nền móng cho các thế hệ nhà nghiên cứu tương lai.
8. Ảnh hưởng
Các công trình học thuật của Richard Pankhurst đã có ảnh hưởng sâu rộng và lâu dài đối với lĩnh vực nghiên cứu Ethiopia. Ông không chỉ là một nhà sử học uyên bác mà còn là một người tiên phong trong việc nghiên cứu các khía cạnh kinh tế và xã hội của Ethiopia. Các ấn phẩm đa dạng và chuyên sâu của ông đã trở thành tài liệu tham khảo thiết yếu cho các học giả và sinh viên quan tâm đến khu vực này.
Ảnh hưởng của ông không chỉ giới hạn trong giới học thuật mà còn lan tỏa đến công chúng, giúp nâng cao nhận thức về lịch sử và văn hóa phong phú của Ethiopia. Bằng cách làm việc không mệt mỏi để bảo tồn và phục hồi di sản văn hóa, đặc biệt là chiến dịch trả lại Obelisk of Axum, ông đã để lại một di sản bền vững về sự cống hiến cho công lý văn hóa và sự tự hào dân tộc của Ethiopia. Richard Pankhurst được coi là một trong những nhân vật quan trọng nhất trong việc định hình và phát triển lĩnh vực nghiên cứu Ethiopia trên trường quốc tế.