1. Thời niên thiếu và Giáo dục tại Anh
Richard Mather sinh năm 1596 tại Lowton, thuộc giáo xứ Winwick, Lancashire, Anh. Gia đình ông tuy có quyền mang huy hiệu nhưng lại trong hoàn cảnh kinh tế khó khăn.
Ông theo học tại trường ngữ pháp Winwick, nơi ông được bổ nhiệm làm giáo viên khi mới mười lăm tuổi. Năm 1612, ông rời trường để trở thành hiệu trưởng của một trường học mới thành lập tại Toxteth Park, Liverpool. Sau một thời gian ngắn học tại Brasenose College, Oxford, Mather bắt đầu thuyết giảng tại Toxteth vào tháng 11 năm 1618 và được thụ phong mục sư tại đó vào đầu năm 1619, có thể chỉ với tư cách là một phó tế.
2. Mục vụ và Hoạt động Phi Tôn giáo tại Anh
Trong quá trình mục vụ tại Anh, Richard Mather đã thể hiện xu hướng phi tôn giáo (nonconformityEnglish) ngày càng rõ rệt. Từ tháng 8 đến tháng 11 năm 1633, ông bị đình chỉ chức vụ vì không tuân thủ các nghi lễ của Giáo hội Anh. Năm 1634, ông tiếp tục bị đình chỉ bởi các thanh tra của Richard Neile, Tổng Giám mục York, người đã từ chối phục chức cho ông khi biết rằng ông chưa bao giờ mặc áo choàng trong mười lăm năm mục vụ của mình, thậm chí còn nói rằng "thà ông ta có bảy đứa con hoang còn hơn".
Mặc dù có tiếng là một nhà thuyết giáo tài năng ở Liverpool và các vùng lân cận, nhưng những áp lực về việc tuân thủ giáo lý và nghi lễ của Giáo hội Anh đã khiến ông phải cân nhắc lại con đường của mình. Theo lời khuyên từ những bức thư của John Cotton và Thomas Hooker, ông đã quyết định gia nhập nhóm những người hành hương vào tháng 5 năm 1635 để di cư sang New England, tìm kiếm tự do tôn giáo và một môi trường phù hợp hơn cho niềm tin Hội chúng giáo của mình.
3. Di cư đến Tân Anh
Quyết định di cư đến Tân Anh của Richard Mather là một bước ngoặt lớn trong cuộc đời ông, phản ánh mong muốn tìm kiếm tự do tôn giáo và thực hành Chủ nghĩa Hội chúng theo cách thuần túy hơn. Vào ngày 4 tháng 6 năm 1635, Richard Mather cùng vợ là Katherine và các con của họ là Samuel, Timothy, Nathaniel, và Joseph, đã lên tàu James tại Bristol để khởi hành đến Thế giới Mới.
Hành trình vượt Đại Tây Dương đầy thử thách. Khi con tàu tiến gần đến New England, một cơn Bão lớn thuộc địa năm 1635 (Great Colonial Hurricane of 1635English) đã ập đến, buộc họ phải chống chọi với bão ngay ngoài khơi bờ biển của Hampton, New Hampshire ngày nay. Theo nhật ký của con tàu và "Nhật ký của Richard Mather. 1635: Cuộc đời và cái chết của ông. 1670" của Increase Mather, đã ghi lại rằng:
"Vào khoảnh khắc này,... cuộc đời họ tưởng chừng đã mất; nhưng rồi, trong chớp mắt, Chúa đã đổi hướng gió, đưa họ thoát khỏi những tảng đá chết chóc ngay trước mắt. ...buồm của con tàu rách nát, tan thành từng mảnh, như thể chúng là những mảnh giẻ rách mục nát..."
Họ đã cố gắng trụ vững trong cơn bão gần Isles of Shoals, nhưng đã mất cả ba neo vì không có cánh buồm hay dây thừng nào có thể giữ được. Tuy nhiên, vào ngày 17 tháng 8 năm 1635, mặc dù con tàu bị hư hại nặng nề, nhưng toàn bộ hơn một trăm hành khách của tàu James đã an toàn đến được Cảng Boston mà không có bất kỳ ai thiệt mạng. Sự kiện này được xem là một dấu hiệu của sự che chở thiêng liêng và củng cố niềm tin của những người Thanh giáo vào sứ mệnh của họ ở Tân Anh.
4. Mục vụ tại Tân Anh
Sau khi đến Boston, Richard Mather được nhiều cộng đồng săn đón, bao gồm Plymouth, Dorchester, và Roxbury. Cuối cùng, ông chọn định cư tại Dorchester, Massachusetts, nơi nhà thờ đã bị suy yếu đáng kể do các cuộc di cư đến Windsor, Connecticut. Sau nhiều tháng trì hoãn, vào tháng 8 năm 1636, một nhà thờ đã được thành lập với sự đồng thuận của các quan chức và giáo sĩ, và ông được bổ nhiệm làm "giáo sư" (teacher) của nhà thờ này. Ông giữ chức vụ này cho đến khi qua đời tại Dorchester vào ngày 22 tháng 4 năm 1669.
Trong vai trò mục sư, Richard Mather đã thực hiện nhiều hoạt động quan trọng, bao gồm việc giám sát lễ rửa tội cho Dorcas, một trong những người Mỹ gốc Phi theo đạo Cơ Đốc đầu tiên ở New England. Mather đã tích cực làm việc để giúp Dorcas giành được tự do, một hành động đáng chú ý trong bối cảnh xã hội thuộc địa lúc bấy giờ và thể hiện sự quan tâm của ông đến công bằng xã hội.
5. Đóng góp Thần học và Hoạt động Viết lách
Richard Mather là một trong những nhà lãnh đạo chủ chốt của Chủ nghĩa Hội chúng ở New England, đóng vai trò quan trọng trong việc định hình các nguyên tắc tổ chức giáo hội và tư tưởng thần học của khu vực này. Ông đã bảo vệ và mô tả chính sách của Hội chúng giáo trong nhiều tác phẩm của mình.
5.1. Ủng hộ Chủ nghĩa Hội chúng
Mather là một người ủng hộ mạnh mẽ các nguyên tắc của Chủ nghĩa Hội chúng, đặc biệt là quyền tự trị của mỗi giáo đoàn và sự tách biệt khỏi sự kiểm soát của nhà nước hay các cấp bậc giáo hội cao hơn. Ông đã bảo vệ quan điểm này trong tác phẩm Church Government and Church Covenant Discussed, in an Answer of the Elders of the Severall Churches of New England to Two and Thirty QuestionsEnglish (được viết năm 1639; in năm 1643). Đây là một phản hồi của các mục sư thuộc địa đối với 32 câu hỏi liên quan đến quản lý giáo hội do tòa án chung đưa ra vào năm 1639.
Ngoài ra, tác phẩm Reply to Mr RutherfordEnglish (1647) của ông là một bài luận hùng biện chống lại Giáo hội Trưởng lão, mà các tín đồ Hội chúng Anh lúc bấy giờ đang có xu hướng nghiêng về. Mather lập luận mạnh mẽ cho mô hình giáo hội tự trị và dân chủ hơn của Hội chúng giáo. Ông cũng là người chỉ trích mạnh mẽ các hiện tượng chống luật pháp (antinomianismEnglish) ở New England, dù là bạn thân của John Cotton.
5.2. Tổ chức Giáo hội và Giao ước
Richard Mather đóng vai trò quan trọng trong việc soạn thảo Cương lĩnh Cambridge (Cambridge Platform of DisciplineEnglish), một hiến pháp giáo hội gồm mười bảy chương, được thông qua bởi công đồng chung vào tháng 8 năm 1646. Cương lĩnh này là nền tảng cho tổ chức giáo hội ở New England trong nhiều thập kỷ.
Mather cũng là người đề xuất mạnh mẽ Giao ước Nửa vời (Half-Way CovenantEnglish), một đề xuất nhằm giải quyết vấn đề tư cách thành viên giáo hội. Ông tin rằng để trở thành thành viên chính thức của nhà thờ, một người cần phải có trải nghiệm cải đạo rõ ràng. Tuy nhiên, điều này đã tạo ra một thế hệ con cháu của các thành viên nhà thờ không thể trở thành thành viên đầy đủ vì họ chưa có trải nghiệm cải đạo cá nhân. Giao ước Nửa vời cho phép con cái của các thành viên nhà thờ được rửa tội và hưởng một số đặc quyền nhất định, ngay cả khi cha mẹ chúng chưa có trải nghiệm cải đạo đầy đủ. Mặc dù Mather rất tán thành đề xuất này, nhưng đoạn văn của ông ủng hộ Giao ước Nửa vời đã bị bỏ qua khi Cương lĩnh Cambridge được thông qua. Đây là một vấn đề gây tranh cãi lớn trong cộng đồng Thanh giáo thời bấy giờ, phản ánh sự căng thẳng giữa lý tưởng tôn giáo và thực tế xã hội.
5.3. Các Tác phẩm Chính
Các tác phẩm của Richard Mather không chỉ thể hiện tư tưởng thần học của ông mà còn có ảnh hưởng sâu rộng đến văn hóa và xã hội thuộc địa:
- The Whole Booke of Psalmes Faithfully Translated into English MetreEnglish (1640), thường được biết đến với tên gọi Bay Psalm Book (Bay Psalm BookEnglish): Mather đã hợp tác với Thomas Welde, Thomas Mayhew và John Eliot để biên soạn cuốn sách này. Đây có lẽ là cuốn sách đầu tiên được in tại các thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ, đánh dấu một cột mốc quan trọng trong lịch sử xuất bản của Mỹ.
- Reply to Mr RutherfordEnglish (1647): Như đã đề cập, đây là một tác phẩm quan trọng bảo vệ Chủ nghĩa Hội chúng trước những lập luận của Giáo hội Trưởng lão.
- Treatise on JustificationEnglish (1652): Một tác phẩm thần học sâu sắc về giáo lý biện minh (justification), thể hiện sự đóng góp của ông vào các cuộc tranh luận thần học đương thời.
Nhiều tác phẩm của Mather đã được in bởi John Foster, thợ in đầu tiên của Boston, góp phần phổ biến các tư tưởng của ông trong cộng đồng.
6. Gia đình và Hậu duệ
Richard Mather đã trải qua hai cuộc hôn nhân. Năm 1624, ông kết hôn với Katherine Hoult (hoặc Holt), người đã qua đời vào năm 1655. Năm sau, ông tái hôn với Sarah Hankredge (qua đời năm 1676), góa phụ của Mục sư John Cotton.
Trong số sáu người con trai của ông, tất cả đều là con của người vợ đầu tiên, có bốn người trở thành mục sư nổi tiếng, tiếp nối di sản của cha mình:
- Samuel Mather (1626-1671): Là người đầu tiên tốt nghiệp Đại học Harvard và trở thành nghiên cứu sinh (fellow) tại đây. Ông từng là tuyên úy của Magdalen College, Oxford (1650-1653) và mục sư của Church of St. Nicholas Within Dublin (1656-1671, trừ giai đoạn bị đình chỉ 1660-1662). Mặc dù có một tuyên bố về dòng dõi xa xôi của rapper Eminem (tên thật là Marshall Bruce Mathers III) thông qua Samuel Mather này, nhưng Từ điển Tiểu sử Oxford (Oxford Dictionary of BiographyEnglish) cho biết tất cả con của Samuel, ngoại trừ một con gái, đều qua đời khi còn nhỏ, khiến tuyên bố này không chắc chắn.
- Timothy Mather (1628-1684): Được biết đến với biệt danh The Farmer MatherEnglish vì ông là người con trai duy nhất không theo nghiệp mục sư. Ông từng là Ủy viên Hội đồng tuyển chọn của Dorchester, Massachusetts trong các năm 1667-1669 và 1675-1676. Ông qua đời năm 1684 sau một cú ngã trong nhà kho.
- Nathaniel Mather (1630-1697): Tốt nghiệp Harvard năm 1647. Ông là cha xứ của Barnstaple, Devon (1656-1662), mục sư của Giáo hội Anh ở Rotterdam, người kế nhiệm anh trai mình ở Dublin (1671-1688), và sau đó là mục sư của một nhà thờ ở Luân Đôn cho đến khi qua đời.
- Eleazar Mather (1637-1669): Tốt nghiệp Harvard năm 1656. Sau ba năm thuyết giảng ở Northampton, Massachusetts, ông trở thành mục sư của nhà thờ tại đó vào năm 1661. Ông là cha vợ của Mục sư John Williams (mục sư New England) (1664-1729), người cha của Eunice Kanenstenhawi Williams (1696-1785).
- Increase Mather (1639-1723): Tốt nghiệp Harvard năm 1656. Ông là một mục sư Thanh giáo và một nhân vật quan trọng trong lịch sử sơ khai của Thuộc địa Vịnh Massachusetts và Tỉnh Vịnh Massachusetts. Ông là con rể của Mục sư John Cotton và là cha của Mục sư Cotton Mather (1663-1728), người tốt nghiệp Harvard năm 1678.
Horace E. Mather, trong cuốn Lineage of Richard MatherEnglish (Hartford, Connecticut, 1890), đã liệt kê 80 giáo sĩ là hậu duệ của Richard Mather, trong đó 29 người mang họ Mather và 51 người mang các họ khác, phổ biến nhất là Storrs và Schauffler.
7. Cái chết và An táng
Richard Mather qua đời vào ngày 22 tháng 4 năm 1669 tại Dorchester, Massachusetts, ở tuổi 72. Ông được an táng tại Nghĩa địa phía Bắc Dorchester (Dorchester North Burying GroundEnglish), nơi an nghỉ cuối cùng của nhiều nhân vật quan trọng trong lịch sử sơ khai của New England.
8. Di sản và Tầm ảnh hưởng
Richard Mather để lại một di sản sâu sắc đối với thần học Thanh giáo và cấu trúc giáo hội thời thuộc địa ở New England. Là một trong những nhà lãnh đạo tiên phong của Chủ nghĩa Hội chúng, ông đã góp phần định hình các nguyên tắc tự trị và dân chủ trong tổ chức giáo hội, điều này có ảnh hưởng lâu dài đến sự phát triển của xã hội Mỹ.
Các tác phẩm của ông, đặc biệt là Church Government and Church Covenant DiscussedEnglish và vai trò của ông trong việc soạn thảo Cương lĩnh Cambridge (Cambridge Platform of DisciplineEnglish), đã cung cấp một khuôn khổ vững chắc cho việc quản lý các giáo đoàn độc lập. Mặc dù đề xuất Giao ước Nửa vời (Half-Way CovenantEnglish) của ông không được thông qua hoàn toàn trong Cương lĩnh Cambridge, nhưng nó đã khởi xướng một cuộc tranh luận quan trọng về tư cách thành viên giáo hội và sự hòa nhập của các thế hệ tiếp theo vào đời sống tôn giáo, phản ánh những thách thức xã hội và thần học mà cộng đồng Thanh giáo phải đối mặt.
Ngoài ra, hành động của Mather trong việc hỗ trợ Dorcas, một trong những người Mỹ gốc Phi theo đạo Cơ Đốc đầu tiên ở New England, và nỗ lực giúp cô giành được tự do, cho thấy một khía cạnh nhân văn và tiến bộ trong hoạt động mục vụ của ông, góp phần vào việc thúc đẩy các giá trị bình đẳng trong một xã hội đang hình thành.
Thông qua các con trai và cháu trai của mình, đặc biệt là Increase Mather và Cotton Mather, di sản trí tuệ và tôn giáo của Richard Mather đã được truyền lại và phát triển, tạo nên một trong những dòng họ có ảnh hưởng nhất trong lịch sử tôn giáo và trí tuệ của Hoa Kỳ thời thuộc địa. Ông được nhớ đến như một kiến trúc sư quan trọng của Chủ nghĩa Hội chúng và một nhân vật có tầm nhìn, người đã đặt nền móng cho một nền văn hóa tôn giáo độc đáo ở Tân Anh.