1. Tổng quan
Madeleine Mary Zeien Bordallo (sinh ngày 31 tháng 5 năm 1933) là một chính trị gia người Hoa Kỳ gốc Guam. Bà đã phục vụ với tư cách là đại biểu của Guam tại Hạ viện Hoa Kỳ từ ngày 3 tháng 1 năm 2003 đến ngày 3 tháng 1 năm 2019. Trong sự nghiệp chính trị của mình, Bordallo đã tạo ra nhiều dấu mốc lịch sử, trở thành người phụ nữ đầu tiên giữ nhiều vị trí quan trọng tại Guam, bao gồm Đại biểu Quốc hội Hoa Kỳ, Phó Thống đốc Guam (1995-2003), ứng cử viên Thống đốc Guam (1990) và nữ nghị sĩ Đảng Dân chủ đầu tiên được bầu vào Lập pháp Guam. Là vợ của cựu Thống đốc Ricardo Bordallo, bà cũng từng là Đệ nhất Phu nhân Guam trong hai nhiệm kỳ (1975-1979 và 1983-1987).
Suốt sự nghiệp, Madeleine Bordallo đã thể hiện sự cam kết sâu sắc đối với các vấn đề quan trọng của Guam, đặc biệt là trong việc bảo vệ di sản văn hóa của người Chamorro, thúc đẩy phúc lợi xã hội, và đấu tranh cho công lý lịch sử, tiêu biểu là việc vận động bồi thường chiến tranh cho các nạn nhân Thế chiến II ở Guam. Bà cũng nổi bật với các hoạt động ủng hộ du lịch, môi trường và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người dân đảo, đồng thời thể hiện sự ủng hộ mạnh mẽ đối với các nhóm yếu thế và dễ bị tổn thương.
2. Tiểu sử
Madeleine Bordallo có xuất thân từ một gia đình giáo dục và đã trải qua một sự nghiệp ban đầu trong lĩnh vực truyền hình trước khi dấn thân vào chính trị và để lại dấu ấn sâu đậm trong lịch sử Guam.
2.1. Thời thơ ấu và Giáo dục
Madeleine Mary Zeien sinh ngày 31 tháng 5 năm 1933 tại Graceville, Minnesota, Hoa Kỳ. Gia đình bà, vốn là những nhà giáo dục, đã chuyển đến Guam sau khi cha bà nhận công việc tại Sở Giáo dục Guam. Bà theo học tại Đại học Saint Mary (Indiana) ở Notre Dame, Indiana, và sau đó tại Đại học St. Catherine ở St. Paul, Minnesota, nơi bà theo học ngành âm nhạc.
2.2. Sự nghiệp ban đầu
Vào những năm 1950 và 1960, Madeleine Bordallo là một người dẫn chương trình truyền hình nổi tiếng tại KUAM-TV, một chi nhánh của NBC và là đài truyền hình đầu tiên được thành lập tại Guam. Giai đoạn này đã giúp bà tiếp xúc rộng rãi với công chúng và xây dựng một nền tảng vững chắc cho sự nghiệp sau này.
2.3. Đời sống cá nhân và Gia đình
Năm 1953, Madeleine Zeien kết hôn với Ricardo Bordallo, người sau này trở thành Thống đốc Guam từ năm 1975 đến 1979 và từ năm 1983 đến 1987. Trong suốt hai nhiệm kỳ của chồng, bà giữ vai trò Đệ nhất Phu nhân Guam. Với cương vị này, bà đã tích cực làm việc để nhấn mạnh tầm quan trọng của nghệ thuật trong giáo dục và nâng cao nhận thức về văn hóa bản địa người Chamorro. Bà và Ricardo có một người con.
Năm 1990, chồng bà, cựu Thống đốc Ricardo Bordallo, đã tự tử sau khi các kháng cáo của ông không thành công và ông phải đối mặt với án tù liên bang vì các cáo buộc giả mạo nhân chứng và âm mưu cản trở công lý. Sự kiện này đã ảnh hưởng lớn đến cuộc đời cá nhân và sự nghiệp chính trị của bà.

3. Hoạt động và Thành tựu Chính
Sự nghiệp chính trị của Madeleine Bordallo đánh dấu bằng hàng loạt các thành tựu tiên phong và những đóng góp quan trọng cho Guam ở cả cấp độ địa phương và liên bang.
3.1. Hoạt động tại Lập pháp Guam
Madeleine Bordallo là nữ nghị sĩ Đảng Dân chủ đầu tiên được bầu vào Lập pháp Guam. Bà đã phục vụ tổng cộng năm nhiệm kỳ với tư cách là một thượng nghị sĩ, từ năm 1981 đến 1983 và sau đó từ năm 1987 đến 1995. Trong cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ năm 1988, Bordallo là thành viên của phái đoàn Guam không cam kết tại Đại hội Quốc gia Đảng Dân chủ năm 1988.
3.2. Hoạt động với tư cách Phó Thống đốc Guam
Năm 1994, Madeleine Bordallo tranh cử cùng Carl Gutierrez trong liên danh tranh cử của Đảng Dân chủ và được bầu làm Phó Thống đốc Guam. Bà đã phục vụ ở vị trí này từ năm 1995 đến năm 2003, trở thành người phụ nữ đầu tiên trong lịch sử Guam giữ chức vụ này. Với vai trò Phó Thống đốc, bà đã tích cực làm việc để thúc đẩy du lịch, bảo vệ môi trường và thực hiện các chương trình làm đẹp đảo, góp phần cải thiện cảnh quan và chất lượng cuộc sống trên đảo.

3.3. Hoạt động tại Hạ viện Hoa Kỳ
Trong thời gian phục vụ tại Hạ viện Hoa Kỳ, Madeleine Bordallo đã tập trung vào các hoạt động lập pháp và vận động chính sách quan trọng, cũng như tham gia tích cực vào các ủy ban và liên minh nghị sĩ để thúc đẩy lợi ích của Guam.
3.3.1. Tổng quan nhiệm kỳ
Năm 2002, khi Đại biểu Robert A. Underwood từ bỏ ghế của mình để tranh cử Thống đốc, Madeleine Bordallo đã tranh cử và được bầu làm đại biểu đại diện cho Guam tại Hạ viện Hoa Kỳ. Bà đã phục vụ liên tục tám nhiệm kỳ, từ tháng 1 năm 2003 đến tháng 1 năm 2019. Bà là người phụ nữ đầu tiên đại diện cho Guam tại Quốc hội Hoa Kỳ. Với tư cách là một trong sáu đại biểu không có quyền bỏ phiếu tại Hạ viện, bà vẫn tận tâm giải quyết các vấn đề kinh tế, hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ ở Guam, và tham gia vào các vấn đề quân sự và môi trường.
3.3.2. Hoạt động Lập pháp và Vận động Chính sách
Trong thời gian làm đại biểu Quốc hội, Madeleine Bordallo đã thể hiện sự kiên quyết trong việc vận động cho công lý lịch sử và quyền được bồi thường chiến tranh cho các nạn nhân Thế chiến II ở Guam. Bà đã bày tỏ sự phản đối mạnh mẽ đối với các sửa đổi mà Thượng viện Hoa Kỳ đã thực hiện đối với Đạo luật Lãnh thổ Omnibus năm 2013. Ban đầu, dự luật này bao gồm các điều khoản quan trọng để thành lập một quỹ trong ngân khố Hoa Kỳ nhằm chi trả các yêu cầu bồi thường cho "những cư dân Guam còn sống sót bị hãm hiếp, bị thương, bị giam giữ, hoặc bị cưỡng bức lao động hay diễu hành, hoặc bị giam cầm do, hoặc liên quan đến, sự chiếm đóng và giải phóng sau đó; và (2) những người sống sót của các cư dân đủ điều kiện bồi thường đã chết trong chiến tranh."
Tuy nhiên, điều khoản này đã bị loại bỏ khỏi dự luật để nó có thể được thông qua bằng sự đồng thuận. Bordallo đã "cực kỳ thất vọng" trước sự thay đổi này và tuyên bố rằng bà "cam kết tiếp tục cuộc chiến của chúng ta để đòi bồi thường chiến tranh cho manamkongười cao tuổiChamorro (tiếng người Chamorro) của chúng ta bất chấp mọi trở ngại mà các đảng viên Cộng hòa bảo thủ tiếp tục đặt ra."
3.3.3. Tham gia Ủy ban và Liên minh Nghị sĩ
Trong nhiệm kỳ tại Hạ viện Hoa Kỳ (đặc biệt là trong Quốc hội Hoa Kỳ khóa 115 từ năm 2017 đến 2019), Madeleine Bordallo đã tham gia vào nhiều ủy ban và liên minh nghị sĩ quan trọng:
- Tham gia Ủy ban:
- Ủy ban Quân vụ Hạ viện Hoa Kỳ
- Tiểu ban Sẵn sàng (Thành viên xếp hạng)
- Tiểu ban Hải quân và Lực lượng Dự phòng
- Ủy ban Tài nguyên Thiên nhiên Hạ viện Hoa Kỳ
- Tiểu ban Vấn đề Người bản địa, Đảo và Alaska
- Tiểu ban Nước, Điện và Đại dương
- Tham gia Liên minh Nghị sĩ:
- Liên minh Nghị sĩ Người Mỹ gốc Á Thái Bình Dương (Phó Chủ tịch)
- Liên minh Nghị sĩ Trung Quốc (Đồng Chủ tịch)
- Liên minh Bảo tồn Quốc tế Quốc hội Hoa Kỳ
- Liên minh Tấn công Tầm xa
- Liên minh Hữu nghị Hoa Kỳ-Philippines
- Liên minh Thương binh Đến Công việc
- Liên minh Hoa Kỳ-Nhật Bản
- Liên minh Baltic Hạ viện
- Liên minh 9-1-1 Thế hệ Tiếp theo của Quốc hội
- Ủy ban Quân vụ Hạ viện Hoa Kỳ
4. Tư tưởng và Lập trường Chính trị
Madeleine Bordallo là một chính trị gia có lập trường kiên định và tư tưởng chính trị rõ ràng, tập trung vào việc bảo vệ lợi ích của Guam và thúc đẩy sự phát triển bền vững cho cộng đồng.
Là Đệ nhất Phu nhân Guam, bà đã thể hiện sự quan tâm sâu sắc đến văn hóa và giáo dục, đặc biệt là việc thúc đẩy nghệ thuật trong trường học và nâng cao nhận thức về văn hóa Chamorro bản địa. Khi trở thành Phó Thống đốc Guam, bà tiếp tục chương trình nghị sự của mình bằng cách tập trung vào du lịch, bảo vệ môi trường và các sáng kiến làm đẹp đảo. Những nỗ lực này không chỉ nhằm mục đích thu hút du khách mà còn cải thiện chất lượng cuộc sống cho cư dân địa phương.
Trong vai trò là đại biểu của Guam tại Hạ viện Hoa Kỳ, tư tưởng chính trị của bà được thể hiện rõ nét qua việc ưu tiên các vấn đề kinh tế, đặc biệt là hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ và giải quyết các thách thức về quân sự và môi trường ảnh hưởng đến đảo. Một trong những lập trường chính trị kiên quyết nhất của bà là đấu tranh cho công lý lịch sử thông qua việc vận động bồi thường chiến tranh cho các nạn nhân Thế chiến II ở Guam. Bà đã công khai bày tỏ sự thất vọng khi điều khoản này bị loại bỏ khỏi dự luật liên bang và cam kết tiếp tục đấu tranh cho quyền lợi của manamkongười cao tuổiChamorro (tiếng người Chamorro) của chúng ta, thể hiện sự nhạy cảm của bà đối với các nhóm yếu thế và dễ bị tổn thương trong xã hội. Lập trường này khẳng định cam kết sâu sắc của bà đối với quyền con người và sự công bằng cho người dân Guam.
5. Lịch sử Bầu cử
Madeleine Bordallo đã tham gia nhiều cuộc bầu cử quan trọng trong sự nghiệp chính trị của mình, từ cấp địa phương đến cấp liên bang.
- 1990: Sau khi chồng qua đời, bà ra tranh cử Thống đốc Guam với Ping Duenas làm liên danh Phó Thống đốc. Đây là lần đầu tiên một phụ nữ tranh cử thống đốc tại Guam, và cũng là ứng cử viên thống đốc không phải người Chamorro đầu tiên. Tuy nhiên, bà đã không thành công trong cuộc bầu cử này.
- 1994: Bà tranh cử Phó Thống đốc Guam cùng Carl Gutierrez trong liên danh Đảng Dân chủ và đã được bầu. Bà giữ chức vụ này từ năm 1995 đến 2003.
- 2002: Bà tranh cử và được bầu làm đại biểu đại diện cho Guam tại Hạ viện Hoa Kỳ, bắt đầu nhiệm kỳ vào tháng 1 năm 2003. Bà đã phục vụ liên tục tám nhiệm kỳ.
- 2012 (Sơ bộ): Bà đánh bại Karlo Dizon, một cựu thực tập sinh Nhà Trắng tốt nghiệp Đại học Yale, với 73% phiếu bầu trong cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Dân chủ.
- 2012 (Tổng tuyển cử): Bà tái đắc cử đại biểu Quốc hội, đánh bại Thượng nghị sĩ Cộng hòa Guam Frank Blas Jr. với 19.765 phiếu (58%) so với 12.995 phiếu (38%).
- 2014 (Sơ bộ): Bà đánh bại Matthew Pascual Artero trong cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Dân chủ vào ngày 30 tháng 8 năm 2014.
- 2014 (Tổng tuyển cử): Bà đã đối đầu với ứng cử viên Cộng hòa Margaret McDonald Metcalfe trong cuộc tổng tuyển cử tháng 11 năm 2014 và đã giành chiến thắng để tiếp tục nhiệm kỳ.
- 2016: Bà tái đắc cử với tỷ lệ sít sao nhất kể từ lần đầu được bầu, đạt 53% phiếu bầu so với 47% của cựu Thống đốc Guam Felix Perez Camacho.
- 2018: Bà thua Thượng nghị sĩ lãnh thổ Michael San Nicolas trong cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Dân chủ cho ghế đại biểu Hạ viện Hoa Kỳ với cách biệt 3,4%, đánh dấu sự kết thúc nhiệm kỳ của bà tại Quốc hội.
6. Tranh cãi và Phê bình
Trong sự nghiệp của mình, Madeleine Bordallo cũng từng đối mặt với một số tranh cãi. Tháng 4 năm 2008, một báo cáo điều tra của tờ Pacific Daily News đã tiết lộ rằng bà và Thượng nghị sĩ Jesse Lujan đều khai báo có bằng cấp trong hồ sơ và tiểu sử chính thức của mình, mặc dù thực tế họ chưa tốt nghiệp đại học. Sau khi thông tin này được công bố, Madeleine Bordallo đã công khai xin lỗi và sửa đổi các thông tin sai lệch trên tiểu sử chính thức của mình.
7. Đánh giá và Tác động
Madeleine Bordallo là một nhân vật có ảnh hưởng lớn trong lịch sử chính trị của Guam, với sự nghiệp được đánh giá cao về những đóng góp tiên phong và bền bỉ của bà.
7.1. Đánh giá tích cực và Đóng góp
Bà được ca ngợi vì vai trò tiên phong của mình, là người phụ nữ đầu tiên nắm giữ nhiều chức vụ quan trọng tại Guam, bao gồm Đại biểu Quốc hội Hoa Kỳ, Phó Thống đốc Guam, ứng cử viên Thống đốc Guam và nữ nghị sĩ Đảng Dân chủ đầu tiên được bầu vào Lập pháp Guam. Điều này đã mở đường cho các thế hệ phụ nữ sau này tham gia vào chính trị và lãnh đạo.
Với tư cách Đệ nhất Phu nhân Guam, bà đã góp phần quan trọng vào việc bảo tồn và phát huy văn hóa Chamorro thông qua việc nhấn mạnh vai trò của nghệ thuật trong giáo dục. Khi là Phó Thống đốc, các sáng kiến của bà về du lịch, bảo vệ môi trường và làm đẹp đảo đã có tác động tích cực đến sự phát triển và cảnh quan của Guam.
Ở cấp độ liên bang, trong vai trò đại biểu Quốc hội, Bordallo đã kiên trì vận động cho các vấn đề kinh tế, hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và đặc biệt là đấu tranh cho công lý lịch sử thông qua việc đòi bồi thường chiến tranh cho các nạn nhân Thế chiến II ở Guam. Cam kết này thể hiện sự tận tâm của bà trong việc bảo vệ quyền lợi và phúc lợi của người dân Guam. Với tám nhiệm kỳ liên tiếp tại Hạ viện, bà là đại biểu tại vị lâu nhất đại diện cho Guam, chứng tỏ khả năng lãnh đạo bền bỉ và sự ủng hộ mạnh mẽ từ cử tri.
7.2. Quan điểm phê bình
Mặc dù nhận được nhiều đánh giá tích cực, sự nghiệp của Bordallo không hoàn toàn không có tranh cãi. Vấn đề về bằng cấp học vấn đã nêu trong phần "Tranh cãi và Phê bình" là một điểm bị phê bình, dù bà đã công khai xin lỗi và sửa đổi thông tin. Ngoài ra, việc chồng bà tự tử do cáo buộc tham nhũng vào năm 1990 cũng là một sự kiện đáng chú ý liên quan đến đời sống cá nhân của bà, mặc dù không trực tiếp liên quan đến hành vi sai trái của chính bà.