Lục Khang

1.1. Sinh ra và Gia đình

Lục Khang sinh năm 126 tại Ngô Huyện (吳縣_{Wú Xiàn}^Chinese), thuộc Ngô Quận (吳郡_{Wú Jùn}^Chinese), nay là Tô Châu, tỉnh Giang Tô. Ông nội của ông là Lục Tục (陸續_{Lù Xù}^Chinese), từng giữ chức quan nhỏ ở một quận vào đầu thời Đông Hán. Khi hoàng tử Lưu Anh âm mưu lật đổ Hán Minh Đế, Lục Tục bị liên lụy, bị bắt và tra tấn. Hán Minh Đế cuối cùng đã xá tội cho Lục Tục nhưng đặt ông dưới sự quản thúc tại gia vĩnh viễn. Lục Tục qua đời vì tuổi già. Cha của Lục Khang là Lục Bảo (陸襃_{Lù Bāo}^Chinese), nổi tiếng là người có phẩm hạnh cao thượng. Triều đình nhà Hán nhiều lần mời Lục Bảo ra làm quan nhưng ông đều từ chối.

q=Ngô Quận|position=right

Gia tộc Lục Khang có hơn 100 thành viên. Trong thời kỳ loạn lạc cuối nhà Hán, hơn một nửa trong số họ đã chết vì đói hoặc trong chiến tranh.

1.2. Thời thơ ấu và Giáo dục

Ngay từ khi còn trẻ, Lục Khang đã nổi tiếng là người có phẩm hạnh tốt và siêng năng. Ông được biết đến với lòng hiếu thảo đối với cha mẹ và tình anh em sâu sắc, đồng thời không ngừng rèn luyện đạo đức cá nhân.

2.1. Sự nghiệp ban đầu và Bổ nhiệm

Lục Khang được Lý Túc (李肅_{Lǐ Sù}^Chinese), Thái thú Ngô Quận, tiến cử làm Hiếu liêm (孝廉_Xiàolián^Chinese, một dạng tiến cử quan chức). Sau đó, ông được bổ nhiệm làm một chức quan nhỏ trong Ngô Quận. Năm 162, Lý Túc bị xử tử vì thất bại trong trận chiến, Lục Khang đã thu thập thi thể của Lý Túc, đưa về quê hương ông ở Dĩnh Xuyên Quận (潁川郡_{Yǐngchuān Jùn}^Chinese) để chôn cất và cử hành tang lễ. Hành động nghĩa hiệp này đã khiến ông được biết đến rộng rãi.

Sau đó, Tang Mân (臧旻_{Zāng Mín}^Chinese), Thứ sử Dương Châu, đã tiến cử ông làm Mậu tài (茂才_Màocái^Chinese, một dạng tiến cử tài năng), và Lục Khang được bổ nhiệm làm Huyện lệnh Cao Thành Huyện (高成縣_{Gāochéng Xiàn}^Chinese, thuộc Bột Hải Quận, nay gần Yên Sơn Huyện, Hà Bắc). Cao Thành là một huyện biên giới xa xôi, an ninh kém. Theo quy định cũ, mỗi hộ gia đình trong huyện phải trang bị cung nỏ để phòng bị bất trắc và hạn chế đi lại. Các quan huyện tiền nhiệm khi nhậm chức thường huy động dân chúng sửa chữa tường thành. Khi Lục Khang đến nhậm chức, ông đã bãi bỏ các quy định này, cho phép người dân tự do đi lại và không bắt họ lao dịch. Nhờ chính sách cai trị bằng ân nghĩa và lòng tin, người dân rất hài lòng, và ngay cả các hoạt động tội phạm cũng chấm dứt trong huyện. Văn phòng quận đã báo cáo thành tích của Lục Khang lên triều đình nhà Hán.

2.2. Hoạt động với tư cách Quan chức Địa phương

Năm 178, dưới triều Hán Linh Đế, Lục Khang được thăng chức làm Thái thú Vũ Lăng Quận (武陵郡_{Wǔlíng Jùn}^Chinese, nay gần Thường Đức, Hồ Nam). Sau đó, ông được điều chuyển làm Thái thú các quận Quế Dương (桂陽_Guìyáng^Chinese, nay gần Sâm Châu, Hồ Nam) và Lạc An (樂安_Lè'ān^Chinese, nay gần Tử Bác, Sơn Đông). Tại mỗi nơi ông cai trị, Lục Khang đều được ca ngợi vì tài năng quản lý xuất sắc và chính sách cai trị hiệu quả.

3.1. Tấu trình lên Hoàng đế Linh

Khoảng năm 185, Hán Linh Đế muốn đúc tượng đồng nhưng nhận thấy ngân khố thiếu hụt, nên đã ban chiếu chỉ tăng thuế và huy động lao dịch từ dân chúng. Cụ thể, chiếu chỉ yêu cầu thu 10 tiền trên mỗi mẫu đất nông nghiệp. Lục Khang nhận thấy người dân đã phải chịu đựng nhiều thiên tai như lũ lụt và hạn hán, nên ông đã dâng một bản tấu lên Hán Linh Đế, can ngăn việc đúc tượng đồng và thúc giục hoàng đế giảm bớt gánh nặng cho dân.

Nội dung bản tấu của ông như sau:
"Thần nghe rằng các vị tiên vương trị thế, quý trọng việc yêu dân. Giảm bớt lao dịch và thuế má, để thiên hạ được yên ổn, bỏ đi những điều phiền phức và theo lẽ giản dị, nên vạn dân đều theo hóa, linh vật cũng ứng đức. Những vị vua suy tàn ở đời sau, thì xa hoa cực độ, tạo tác vô cớ, ban hành nhiều chế độ không nhất quán, bóc lột từ dưới lên để thỏa mãn dục vọng nhất thời, nên lê dân than thở, âm dương cảm động. Bệ hạ thánh đức thừa thiên, đáng lẽ phải làm rạng rỡ sự thịnh trị, nhưng lại đột ngột ban chiếu thư thu tiền ruộng mỗi mẫu mười tiền, để đúc tượng đồng. Thần cúi đầu đọc mà lòng buồn bã, đau xót không biết phải làm sao.

Phàm việc thu thuế một phần mười, nhà Chu gọi là "triệt". "Triệt" nghĩa là "thông", ý nói phép tắc đó có thể thông suốt vạn đời mà thực hiện. Cho nên Lỗ Tuyên Công đánh thuế theo mẫu ruộng mà tai họa sâu bọ tự sinh; Lỗ Ai Công tăng thuế mà Khổng Tử đã chỉ trích. Há lại có chuyện gom góp của cải của dân, để xây dựng những tượng đồng vô dụng; vứt bỏ lời răn dạy của bậc thánh hiền, tự mình đi theo phép tắc của những vị vua mất nước hay sao! Truyền rằng: 'Vua làm gì cũng phải ghi chép, nếu ghi chép mà không hợp phép, thì hậu thế lấy gì mà noi theo?' Bệ hạ nên lưu tâm xem xét, sửa đổi những điều tệ hại và noi theo điều thiện, để ngăn chặn sự oán hận của muôn dân."

Bản tấu được dâng lên, nhưng các hoạn quan (những cận thần của Hán Linh Đế) đã vu cáo Lục Khang tội phỉ báng hoàng đế và bất kính trong bản tấu, cho rằng ông đã viện dẫn các nước mất để ví với sự thánh minh của hoàng đế. Lục Khang bị bắt và giải đến văn phòng của Đình úy (廷尉_Tíngwèi^Chinese, Bộ trưởng Tư pháp) để thẩm vấn. Lưu Đại (劉岱_{Liú Dài}^Chinese), một Thị Ngự sử (侍御史_Shìyùshǐ^Chinese), đã cẩn thận xem xét vụ án của Lục Khang và viết tấu trình lên triều đình để giải thích và minh oan cho ông. Lục Khang được thả tự do nhưng bị bãi chức và cho về quê. Tuy nhiên, không lâu sau, ông được triệu hồi trở lại triều đình để giữ chức Nghị lang (議郎_Yìláng^Chinese, Cố vấn).

3.2. Trấn áp Cuộc nổi dậy của Hoàng Sương

Khoảng năm 180, Hoàng Sương (黃穰_{Huáng Ráng}^Chinese), một thủ lĩnh giặc cướp từ Lư Giang Quận (廬江郡_{Lújiāng Jùn}^Chinese, nay gần Lục An, An Huy), đã liên kết với các bộ lạc Man từ Giang Hạ Quận (江夏郡_{Jiāngxià Jùn}^Chinese, nay gần Tân Châu, Vũ Hán, Hồ Bắc) và tập hợp một đội quân hơn 10 vạn người. Họ đã tấn công và chiếm đóng bốn huyện trong khu vực, gây ra loạn lạc trong nhiều năm.

Sau khi Lục Khang nhậm chức Thái thú Lư Giang Quận, ông được giao nhiệm vụ trấn áp cuộc nổi dậy của Hoàng Sương. Trong thời gian tại chức, ông đã duy trì luật pháp và trật tự, đồng thời thành công trong việc đánh bại Hoàng Sương và buộc quân của Hoàng Sương phải đầu hàng. Ông đã nhận được lời khen ngợi từ triều đình vì thành tích này. Để ghi nhận công lao của ông, triều đình đã bổ nhiệm cháu nội của Lục Khang là Lục Thượng (陸尚_{Lù Shàng}^Chinese) làm Lang trung (郎中_Lángzhōng^Chinese).

3.3. Đối đầu với Viên Thuật và Tôn Sách

Khi Hán Hiến Đế lên ngôi vào những năm 190, nhà Hán đã rơi vào tình trạng hỗn loạn khi chính quyền trung ương suy yếu và các quân phiệt tranh giành quyền lực. Lục Khang nhận thức được những rủi ro cao khi cống nạp cho hoàng đế, vì đoàn xe của ông có thể bị tấn công và cướp bóc trên đường đến kinh đô. Mặc dù vậy, ông vẫn ra lệnh cho binh lính hộ tống cống phẩm đến kinh đô và họ đã thành công. Hán Hiến Đế đã ban chiếu chỉ khen ngợi Lục Khang, thăng ông lên chức Trung Nghĩa Tướng quân (忠義將軍_{Zhōngyì Jiāngjūn}^Chinese), và tăng bổng lộc của ông lên 2.000 thạch.

q=Lư Giang Quận|position=left

Cùng thời điểm đó, quân phiệt Viên Thuật (袁術_{Yuán Shù}^Chinese) đóng quân ở Thọ Xuân (壽春_Shòuchūn^Chinese, nay là Thọ Huyện, An Huy) và đang lên kế hoạch tấn công Từ Châu. Khi nhận thấy thiếu hụt quân lương, Viên Thuật đã cử sứ giả đến Lư Giang Quận để yêu cầu Lục Khang cung cấp 30.000 hộc lương thực. Lục Khang coi Viên Thuật là kẻ phản nghịch và từ chối mọi liên hệ với ông ta. Ông cũng củng cố phòng thủ Lư Giang và chuẩn bị cho chiến tranh.

Viên Thuật vô cùng tức giận và cử Tôn Sách (孫策_{Sūn Cè}^Chinese) dẫn quân tấn công Lư Giang Quận. Tôn Sách cũng có mối thù cá nhân với Lục Khang vì ông từng đến thăm Lục Khang vào năm 187, nhưng Lục Khang đã từ chối gặp mặt trực tiếp, thay vào đó cử một Chủ bạ (主簿_Zhǔbù^Chinese) ra tiếp đón. Quân của Tôn Sách đã vây hãm Lư Giang Quận nhưng quân đội của Lục Khang vẫn kiên cường giữ vững. Một số thuộc hạ và binh lính của Lục Khang đang nghỉ phép đã quay trở lại Lư Giang Quận và tìm cách lẻn vào thành dưới màn đêm để giúp Lục Khang bảo vệ thành. Lư Giang Quận cuối cùng thất thủ trước quân của Tôn Sách sau cuộc vây hãm kéo dài hai năm.

4.1. Con cái và Hậu duệ

Lục Khang có hai người con trai được biết đến. Con trai cả của ông là Lục Tuấn (陸儁_{Lù Jùn}^Chinese), được triều đình nhà Hán bổ nhiệm làm Lang trung để ghi nhận lòng trung thành kiên định của Lục Khang đối với nhà Hán trong cuộc vây hãm Lư Giang.

Người con trai út của ông là Lục Tích (陸績_{Lù Jì}^Chinese), một học giả sau này phục vụ dưới quyền quân phiệt Tôn Quyền với chức vụ Thái thú Uất Lâm Quận (鬱林郡_{Yùlín Jùn}^Chinese). Lục Tích cũng là một trong 24 gương hiếu thảo.

Lục Khang còn có một con gái kết hôn với Cố Ung (顧雍_{Gù Yōng}^Chinese), một nhân vật quan trọng khác trong thời kỳ đó.

Một trong những cháu nội của Lục Khang là Lục Thượng (陸尚_{Lù Shàng}^Chinese), cũng được triều đình nhà Hán bổ nhiệm làm Lang trung để ghi nhận thành công của Lục Khang trong việc trấn áp cuộc nổi dậy của Hoàng Sương.

Lục Khang là ông chú của Lục Tốn (陸遜_{Lù Xùn}^Chinese), một vị tướng và chính trị gia nổi tiếng của Đông Ngô. Lục Khang đã nuôi dưỡng Lục Tốn khi ông còn nhỏ tuổi mồ côi. Khi quân của Viên Thuật (do Tôn Sách chỉ huy) sắp tấn công Lư Giang, Lục Khang đã gửi Lục Tốn và các thành viên trong gia đình về quê hương của họ ở Ngô Huyện để đảm bảo an toàn. Sau cái chết của Lục Khang, Lục Tốn trở thành người đứng đầu mới của gia tộc vì ông lớn tuổi hơn con trai Lục Tích của Lục Khang, mặc dù Lục Tích thuộc thế hệ trước ông.

4.2. Gia phả và Quan hệ Họ hàng

Gia tộc họ Lục là một trong những gia tộc lớn và có ảnh hưởng ở Giang Đông. Dưới đây là sơ đồ tóm tắt các mối quan hệ chính của Lục Khang:

• Lục Tục (陸續): Ông nội của Lục Khang.
  • Lục Bảo (陸褒): Cha của Lục Khang, nổi tiếng với phẩm hạnh.
    • Lục Ư (陸紆): Anh trai của Lục Khang, tự Thúc Bàn, từng giữ chức Thành Môn Hiệu úy. Ông là ông nội của Lục Tốn.
    • Lục Khang (陸康):
      • Lục Tuấn (陸儁): Con trai cả của Lục Khang, được bổ nhiệm làm Lang trung.
      • Lục Tích (陸績): Con trai thứ của Lục Khang, Thái thú Uất Lâm, một trong Nhị thập tứ hiếu.
        • Lục Hoành (陸宏): Con trai của Lục Tích.
        • Lục Duệ (陸叡): Con trai của Lục Tích.
        • Lục Uất Sinh (陸鬱生): Con gái của Lục Tích.
      • Con gái: Kết hôn với Cố Ung.
      • Lục Thượng (陸Thượng): Cháu nội của Lục Khang (con của một người con trai không rõ tên), được bổ nhiệm làm Lang trung.
    • Lục Tốn (陸遜): Cháu họ của Lục Khang (con của một người con trai của Lục Ư), được Lục Khang nuôi dưỡng từ nhỏ. Sau này trở thành Thừa tướng và Đại Đô đốc của Đông Ngô.

6.1. Lòng trung thành và Tinh thần Yêu dân

Lục Khang được ca ngợi là một vị quan có lòng trung thành tuyệt đối với nhà Hán và tinh thần yêu dân sâu sắc. Việc ông dâng tấu can ngăn Hán Linh Đế về chính sách đúc tượng đồng, bất chấp nguy hiểm đến tính mạng, là một minh chứng rõ ràng cho sự liêm chính và đạo đức của ông. Ông luôn đặt lợi ích của dân chúng lên hàng đầu, thể hiện qua việc bãi bỏ các quy định hà khắc ở Cao Thành Huyện và nỗ lực trấn áp giặc cướp ở Lư Giang. Ngay cả khi triều đình suy yếu và loạn lạc, Lục Khang vẫn kiên định gửi cống phẩm và giữ vững chức trách, thể hiện lòng trung thành không lay chuyển.

6.2. Ảnh hưởng đến Các Thế hệ sau

Lục Khang đã để lại một di sản về lòng trung thành và sự tận tụy. Dù gia đình ông phải chịu nhiều mất mát trong thời loạn, nhưng các con cháu của ông vẫn tiếp tục giữ vững truyền thống gia đình và đóng góp vào lịch sử. Việc triều đình bổ nhiệm con trai Lục Tuấn của ông làm Lang trung sau cái chết của Lục Khang cho thấy sự công nhận đối với tiết tháo của ông. Con trai út của ông, Lục Tích, trở thành một học giả và quan chức nổi tiếng, được biết đến là một trong 24 gương hiếu thảo.

Đặc biệt, cháu họ của ông là Lục Tốn, người được Lục Khang nuôi dưỡng từ nhỏ, đã trở thành một trong những nhân vật quân sự và chính trị kiệt xuất nhất thời Tam Quốc, giữ vai trò quan trọng trong việc xây dựng và củng cố nhà Đông Ngô. Việc Lục Khang gửi Lục Tốn và gia đình về quê trước khi Lư Giang thất thủ đã bảo toàn được dòng dõi và tài năng của gia tộc Lục, cho phép họ tiếp tục phát triển và phục vụ Tôn Quyền sau này.