1. Cuộc đời
Cuộc đời của Jean de La Fontaine trải qua nhiều giai đoạn đáng chú ý, từ thời thơ ấu tại Château-Thierry đến những năm tháng hoạt động văn học sôi nổi tại Paris, và cuối cùng là sự công nhận tại Viện Hàn lâm Pháp cùng những thay đổi trong những năm cuối đời.
1.1. Thời thơ ấu và giáo dục
La Fontaine sinh ngày 8 tháng 7 năm 1621 tại Château-Thierry, Pháp. Cha ông là Charles de La Fontaine, một viên chức quản lý rừng và sông ngòi (maître des eaux et forêtsFrench) của Công quốc Château-Thierry, một chức vụ tương tự như phó kiểm lâm. Mẹ ông là Françoise Pidoux. Cả hai bên gia đình đều thuộc tầng lớp trung lưu tỉnh lẻ cao cấp, dù không phải quý tộc nhưng cha ông khá giàu có.
Jean là con cả trong gia đình. Ông được giáo dục tại trường ngữ pháp (collège) ở Château-Thierry. Sau khi hoàn thành chương trình học, ông vào tu viện Oratory vào tháng 5 năm 1641, và chủng viện Saint-Magloire vào tháng 10 cùng năm. Tuy nhiên, một thời gian ngắn ở đây đã cho ông thấy rằng mình đã chọn nhầm nghề. Sau đó, ông dường như đã học luật và được cho là đã được công nhận là luật sư (avocatFrench). Ông lớn lên trong tự nhiên, yêu cảnh rừng núi và thú rừng hoang dã.
1.2. Đời sống gia đình
Năm 1647, cha ông đã từ chức quản lý rừng nhường lại cho ông, và sắp xếp cuộc hôn nhân cho ông với Marie Héricart, một cô gái mười bốn tuổi, người mang lại cho ông 20.00 K FRF và nhiều kỳ vọng. Marie được cho là vừa xinh đẹp vừa thông minh, nhưng hai người không hòa hợp. Không có bằng chứng xác thực cho những lời đồn đại mơ hồ về hành vi của bà, mà phần lớn được thêu dệt sau này bởi những lời đàm tiếu hoặc kẻ thù cá nhân của La Fontaine. Điều duy nhất có thể nói chắc chắn về bà là bà là một người nội trợ cẩu thả và mê đọc tiểu thuyết.
Bản thân La Fontaine thường xuyên vắng nhà, chắc chắn không nghiêm túc trong việc chung thủy vợ chồng, và là một người quản lý kinh doanh kém cỏi đến mức công việc của ông rơi vào khó khăn không lối thoát, dẫn đến việc phải có một cuộc ly thân tài chính (separation de biensFrench) vào năm 1658. Đây là một giao dịch hoàn toàn hòa thuận vì lợi ích của gia đình. Tuy nhiên, dần dần, cặp đôi, dù không có bất kỳ cuộc cãi vã thực sự nào, đã ngừng sống chung. Trong phần lớn bốn mươi năm cuối đời, La Fontaine sống ở Paris trong khi vợ ông ở lại Château-Thierry, mặc dù ông thường xuyên về thăm. Một người con trai của họ sinh năm 1653, được mẹ hoàn toàn chăm sóc và giáo dục.
1.3. Hoạt động văn học tại Paris
Ngay cả trong những năm đầu của cuộc hôn nhân, La Fontaine dường như đã ở Paris khá nhiều, nhưng phải đến khoảng năm 1656 ông mới trở thành khách thường xuyên của thủ đô. Nhiệm vụ của chức vụ quản lý rừng của ông, vốn chỉ mang tính chất không thường xuyên, tương thích với việc không cư trú tại Château-Thierry. Mãi đến khi ông ngoài ba mươi tuổi, sự nghiệp văn học của ông mới bắt đầu. Người ta nói rằng việc đọc các tác phẩm của François de Malherbe lần đầu tiên đã khơi dậy những ý tưởng thơ ca trong ông, nhưng trong một thời gian, ông chỉ thử sức với những tác phẩm nhỏ nhặt theo phong cách thời bấy giờ như epigram, ballade, rondeau, v.v.
Tác phẩm nghiêm túc đầu tiên của ông là bản dịch hoặc chuyển thể từ Eunuchus của Terence (1654). Vào thời điểm này, người bảo trợ văn học Pháp là Tổng quản Nicolas Fouquet, người mà La Fontaine được giới thiệu bởi Jacques Jannart, một người có quan hệ với vợ ông. Ít người đến gặp Fouquet mà ra về tay trắng, và La Fontaine nhanh chóng nhận được khoản trợ cấp 1.00 K FRF (1659), với điều kiện dễ dàng là một bản thơ cho mỗi lần nhận tiền hàng quý. Ông cũng bắt đầu một tuyển tập văn xuôi và thơ, có tựa đề Le Songe de Vaux, về ngôi nhà nông thôn nổi tiếng của Fouquet là Vaux-le-Vicomte.
Cũng vào khoảng thời gian này, tài sản của vợ ông phải được bảo đảm riêng cho bà, và ông dường như dần dần phải bán mọi thứ mình sở hữu; nhưng vì ông không bao giờ thiếu những người bảo trợ quyền lực và hào phóng, điều này không mấy quan trọng đối với ông. Cùng năm đó, ông viết một bản ballad, Les Rieurs du Beau-Richard, và sau đó là nhiều tác phẩm nhỏ khác mang tính chất thơ ca ngẫu hứng gửi đến nhiều nhân vật khác nhau, từ nhà vua trở xuống. Fouquet sau đó thất sủng với nhà vua và bị bắt. La Fontaine, giống như hầu hết các nhà văn được Fouquet bảo trợ, đã thể hiện lòng trung thành với ông bằng cách viết bài điếu văn Pleurez, Nymphes de Vaux.
Vào thời điểm này, tình hình của ông không mấy hứa hẹn. Cha ông và ông đã tự xưng tước hiệu esquire, mà họ không thực sự có quyền, và một số sắc lệnh cũ về vấn đề này đã được thực thi, một người tố giác đã kiện và buộc nhà thơ phải nộp phạt 2.00 K FRF. Tuy nhiên, ông đã tìm được một người bảo trợ mới là công tước và đặc biệt hơn là nữ công tước Bouillon, những người cấp trên phong kiến của ông tại Château-Thierry, và không còn nghe nói về khoản phạt đó nữa.
Một số bài thơ sống động nhất của La Fontaine được gửi đến nữ công tước Marie Anne Mancini, cháu gái út của Hồng y Mazarin, và thậm chí có khả năng việc công tước và nữ công tước yêu thích Ludovico Ariosto đã ảnh hưởng đến việc ông viết tác phẩm quan trọng thực sự đầu tiên của mình, cuốn sách đầu tiên của Contes, xuất bản năm 1664. Khi đó ông đã bốn mươi ba tuổi, và các tác phẩm đã in trước đó của ông tương đối tầm thường, mặc dù nhiều tác phẩm của ông đã được lưu hành dưới dạng bản thảo rất lâu trước khi được xuất bản chính thức.
Khoảng thời gian này, nhóm tứ tấu Rue du Vieux Colombier, nổi tiếng trong lịch sử văn học Pháp, đã được thành lập. Nhóm bao gồm La Fontaine, Jean Racine, Nicolas Boileau-Despréaux và Molière, trong đó Molière gần bằng tuổi La Fontaine, còn hai người kia trẻ hơn đáng kể. Jean Chapelain cũng là một thành viên ngoài lề của nhóm. Có nhiều giai thoại, một số rõ ràng là bịa đặt, về những cuộc gặp gỡ này. Đặc trưng nhất có lẽ là câu chuyện kể rằng một bản sao của tác phẩm không may mắn Pucelle của Chapelain luôn nằm trên bàn, và một số dòng nhất định của nó là hình phạt được chỉ định cho những lỗi lầm chống lại nhóm. Nhóm này đã cung cấp các nhân vật dưới tên giả cho phiên bản câu chuyện Cupid và Psyche của La Fontaine, tuy nhiên, tác phẩm này cùng với Adonis không được in cho đến năm 1669.
Trong khi đó, nhà thơ tiếp tục tìm được bạn bè. Năm 1664, ông được chính thức bổ nhiệm và tuyên thệ nhậm chức quý ông của nữ công tước quả phụ Orléans, và được bố trí ở Cung điện Luxembourg tại Paris. Ông vẫn giữ chức quản lý rừng của mình, và vào năm 1666, chúng ta có một điều gì đó giống như một lời khiển trách từ Jean-Baptiste Colbert gợi ý rằng ông nên điều tra một số hành vi sai trái tại Château-Thierry. Cùng năm đó, cuốn sách thứ hai của Contes xuất hiện, và vào năm 1668, sáu cuốn đầu tiên của Fables được xuất bản, với nhiều tác phẩm thuộc cả hai thể loại này vào năm 1671. Trong năm sau đó, một ví dụ kỳ lạ về sự dễ bảo của nhà thơ khi ông tự nguyện chịu ảnh hưởng đã được thể hiện qua việc ông, theo yêu cầu của những người theo Port-Royal, làm biên tập viên cho một tập thơ thánh hiến tặng cho Hoàng tử Conti.
Một năm sau đó, tình hình của ông, vốn đã khá thịnh vượng trong một thời gian, có dấu hiệu thay đổi theo chiều hướng xấu hơn nhiều. Nữ công tước Orléans qua đời, và ông dường như phải từ bỏ chức quản lý rừng của mình, có lẽ là bán nó để trả nợ. Nhưng luôn có một sự sắp đặt cho La Fontaine. Madame de la Sablière, một phụ nữ rất xinh đẹp, có năng lực trí tuệ đáng kể và tính cách cao quý, đã mời ông về sống tại nhà bà, nơi ông đã sống khoảng hai mươi năm. Kể từ đó, ông dường như không còn gặp rắc rối nào về tài chính; và có thể cống hiến hết mình cho hai dòng thơ khác nhau của mình, cũng như cho sáng tác kịch.
1.4. Thành viên Viện Hàn lâm Pháp
Năm 1682, ở tuổi ngoài sáu mươi, ông được công nhận là một trong những nhà văn hàng đầu của Pháp. Madame de Sévigné, một trong những nhà phê bình văn học sắc sảo nhất thời bấy giờ, và không hề dễ dàng khen ngợi những điều mới lạ, đã gọi bộ sưu tập Fables thứ hai của ông xuất bản vào mùa đông năm 1678 là "thần thánh"; và khá chắc chắn rằng đây là ý kiến chung. Do đó, việc ông tự ứng cử vào Viện Hàn lâm Pháp không phải là điều vô lý, và mặc dù chủ đề của Contes của ông khó có thể làm hài lòng hội đồng trang trọng đó, trong khi sự gắn bó của ông với Fouquet và hơn một đại diện của phe Fronde cũ khiến ông bị Colbert và nhà vua nghi ngờ, hầu hết các thành viên đều là bạn bè cá nhân của ông.
Ông lần đầu tiên được đề cử vào năm 1682, nhưng bị từ chối để nhường chỗ cho Marquis de Dangeau. Năm sau, Colbert qua đời và La Fontaine lại được đề cử. Boileau cũng là một ứng cử viên, nhưng cuộc bỏ phiếu đầu tiên đã cho nhà ngụ ngôn mười sáu phiếu so với chỉ bảy phiếu cho nhà phê bình. Nhà vua, người mà sự đồng ý của ông là cần thiết không chỉ cho việc bầu cử mà còn cho cuộc bỏ phiếu thứ hai trong trường hợp không đạt được đa số tuyệt đối, không hài lòng, và cuộc bầu cử bị đình chỉ. Tuy nhiên, một vị trí trống khác đã xảy ra vài tháng sau đó, và Boileau đã được bầu vào vị trí này. Nhà vua nhanh chóng nhiệt liệt chấp thuận lựa chọn này, thêm rằng: Vous pouvez incessamment recevoir La Fontaine, il a promis d'etre sageFrench (Bạn có thể ngay lập tức tiếp nhận La Fontaine, ông ấy đã hứa sẽ trở nên khôn ngoan).
Việc ông được kết nạp gián tiếp là nguyên nhân của cuộc tranh cãi văn học nghiêm trọng duy nhất trong đời ông. Một cuộc tranh chấp đã xảy ra giữa Viện Hàn lâm và một trong những thành viên của nó, Antoine Furetière, về cuốn từ điển tiếng Pháp của Furetière, được coi là vi phạm đặc quyền của Viện Hàn lâm. Furetière, một người có năng lực không nhỏ, đã tấn công dữ dội những người mà ông coi là kẻ thù của mình, và trong số đó có La Fontaine, người mà những tác phẩm Contes không may mắn của ông khiến ông đặc biệt dễ bị tổn thương, bộ sưu tập thứ hai của những câu chuyện này đã bị cảnh sát lên án. Tuy nhiên, cái chết của tác giả Roman Bourgeois đã chấm dứt cuộc tranh cãi này.
Ngay sau đó, La Fontaine đã tham gia vào một vụ việc nổi tiếng hơn nữa, cuộc tranh cãi nổi tiếng về Cổ điển và Hiện đại trong đó Boileau và Charles Perrault là những người đứng đầu, và trong đó La Fontaine (mặc dù ông đã được Perrault đặc biệt chọn ra để so sánh tốt hơn với Aesop và Phaedrus) đã đứng về phe Cổ điển. Cùng khoảng thời gian đó (1685-1687), ông làm quen với những người chủ và bảo trợ cuối cùng trong số rất nhiều người của mình, ông và bà d'Hervart, và phải lòng một bà Ulrich nào đó, một phụ nữ có địa vị nhưng tính cách đáng ngờ. Mối quan hệ này đi kèm với sự quen thuộc lớn với Vendôme, Chaulieu và phần còn lại của nhóm tự do của Temple; nhưng, mặc dù Madame de la Sablière đã cống hiến gần như hoàn toàn cho các công việc thiện nguyện và các nghi lễ tôn giáo, La Fontaine vẫn là một người ở trong nhà bà cho đến khi bà qua đời vào năm 1693. Điều xảy ra sau đó được kể trong một trong những câu chuyện nổi tiếng nhất trong số nhiều câu chuyện liên quan đến bản chất trẻ con của ông. Hervart khi nghe tin bà qua đời, đã lập tức đi tìm La Fontaine. Ông gặp ông trên đường trong nỗi buồn sâu sắc, và cầu xin ông về sống tại nhà mình. "J'y allais" (Tôi đang đến đó) là câu trả lời của La Fontaine.
1.5. Cuối đời và sự cải đạo
Năm 1692, nhà văn đã xuất bản một phiên bản sửa đổi của Contes, mặc dù ông bị bệnh nặng. Cùng năm đó, La Fontaine đã cải đạo sang Kitô giáo. Một linh mục trẻ, M. Poucet, đã cố gắng thuyết phục ông về sự không phù hợp của Contes và người ta nói rằng việc phá hủy một vở kịch mới đã được yêu cầu và ông đã đồng ý như một bằng chứng ăn năn. La Fontaine đã nhận Viaticum, và những năm sau đó ông tiếp tục viết thơ và ngụ ngôn.
Một câu chuyện kể về công tước trẻ tuổi xứ Burgundy, học trò của François Fénelon, khi đó mới mười một tuổi, đã tự ý gửi 50 louis cho La Fontaine làm quà. Nhưng, mặc dù La Fontaine đã hồi phục được một thời gian, ông đã suy yếu vì tuổi già và bệnh tật, và những người chủ mới của ông phải chăm sóc hơn là tiếp đãi ông, điều mà họ đã làm rất cẩn thận và tử tế. Ông đã làm thêm một chút công việc, hoàn thành Fables của mình cùng những thứ khác; nhưng ông không sống lâu hơn Madame de la Sablière bao nhiêu, chỉ hơn hai năm, qua đời vào ngày 13 tháng 4 năm 1695 tại Paris, hưởng thọ bảy mươi ba tuổi.
1.6. Cái chết
Jean de La Fontaine qua đời vào ngày 13 tháng 4 năm 1695 tại Paris, hưởng thọ 73 tuổi. Khi Nghĩa trang Père Lachaise mở cửa ở Paris, hài cốt của La Fontaine đã được chuyển đến đó. Vợ ông sống lâu hơn ông gần mười lăm năm.
1.7. Giai thoại và tính cách
Tính cách kỳ lạ của La Fontaine, giống như một số nhà văn khác, đã được lưu truyền trong một loại huyền thoại bởi truyền thống văn học. Ngay từ khi còn trẻ, sự đãng trí và thờ ơ với công việc đã trở thành chủ đề của Gédéon Tallemant des Réaux. Những người cùng thời sau này đã giúp thêu dệt câu chuyện, và thế kỷ 18 cuối cùng đã chấp nhận nó; những giai thoại này bao gồm: La Fontaine gặp con trai mình, được cho biết đó là ai, và nhận xét: "À, vâng, tôi tưởng tôi đã gặp cậu ấy ở đâu đó rồi!"; ông kiên quyết đòi đấu tay đôi với một người được cho là ngưỡng mộ vợ mình, và sau đó vui vẻ cầu xin người đó đến thăm nhà ông như trước; ông đi dự tiệc với tất chân lộn trái; v.v. - đối lập với những câu chuyện khác về sự vụng về và im lặng của ông, nếu không muốn nói là thô lỗ, khi ở cùng mọi người.
Cần nhớ, như một lời bình luận về mô tả không mấy thiện cảm của Jean de La Bruyère, rằng La Fontaine là một người bạn đặc biệt và đồng minh của Isaac de Benserade, kẻ thù văn học chính của La Bruyère. Nhưng sau tất cả những suy luận, nhiều điều vẫn còn, đặc biệt khi nhớ rằng một trong những nguồn chính cho những giai thoại này là Louis Racine, một người có trí tuệ và giá trị đạo đức, và người đã nhận chúng từ cha mình, người bạn thân thiết của La Fontaine trong hơn ba mươi năm. Có lẽ câu chuyện đáng ghi nhớ nhất trong tất cả những câu chuyện này là một câu chuyện về nhóm tứ tấu Vieux Colombier, kể rằng Molière, trong khi Racine và Boileau đang vận dụng trí tuệ của họ về le bonhomme hay le bon (cả hai danh hiệu này La Fontaine đều được gọi một cách thân mật), đã nhận xét với một người đứng cạnh: "Nos beaux esprits ont beau faire, ils n'effaceront pas le bonhomme. " (Dù những bộ óc tài năng của chúng ta có cố gắng đến đâu, họ cũng không thể xóa nhòa người đàn ông tốt bụng ấy.) Và quả thực, họ đã không làm được.
2. Tác phẩm
Các tác phẩm đồ sộ của La Fontaine được chia thành ba loại truyền thống: Ngụ ngôn (Fables), Truyện (Tales) và các tác phẩm khác (bao gồm cả kịch). Ông được biết đến nhiều nhất với loại đầu tiên, nơi truyền thống sưu tầm ngụ ngôn bằng thơ Pháp có từ thời Trung cổ đã đạt đến đỉnh cao. Mặc dù những tác phẩm trước đó thường nhắc đến Aesop trong tiêu đề của chúng, nhưng chúng đã sưu tầm nhiều ngụ ngôn từ các nguồn gần đây hơn. Trong số những tác phẩm nổi bật nhất có Ysopet của Marie de France (1190) và Les Fables du très ancien Esope, mises en rithme françoise của Gilles Corrozet (1542).
Chính cuộc sống chan hòa với thiên nhiên, gần gũi với người dân thường đã khiến cho thơ văn của ông giàu tính dân gian, giàu chất thơ của cuộc sống và sự thực tinh tế, sinh động. Khi ông miêu tả thiên nhiên hay viết về các loài thú, loài cây, về con cáo, chùm nho, con cừu, cây bắp cải cũng như thể hiện lòng nhân ái bao la của ông đối với người nghèo. Ông có kiến thức uyên bác về cả thiên nhiên và xã hội, giao thiệp rộng rãi với giới tri thức tự do, sống phóng túng, không thích gần gũi cung đình như nhiều nhà văn Cổ điển khác. Có lẽ vì vậy ông không được vua Louis XIV của Pháp ưa thích.
2.1. Tuyển tập Ngụ ngôn (Fables)
Việc xuất bản mười hai cuốn Fables của La Fontaine kéo dài từ năm 1668 đến 1694. Các câu chuyện trong sáu cuốn đầu tiên chủ yếu bắt nguồn từ Aesop và Horace và được kể một cách súc tích bằng thơ tự do. Những câu chuyện trong các ấn bản sau này thường được lấy từ các nguồn gần đây hơn hoặc từ các bản dịch của các câu chuyện phương Đông và được kể dài hơn. Những câu thơ tưởng chừng đơn giản nhưng lại dễ nhớ, đồng thời thể hiện những hiểu biết sâu sắc về bản chất con người. Nhiều câu thơ đã đi vào ngôn ngữ Pháp như những cụm từ thông dụng, thường mang tính tục ngữ. Các ngụ ngôn cũng nổi bật bởi sự mơ hồ đôi khi mang tính châm biếm. Ví dụ, ngụ ngôn "Người thợ điêu khắc và Tượng thần Jupiter" (IX.6) đọc như một câu chuyện châm biếm sự mê tín, nhưng kết luận đạo đức của nó rằng "Tất cả mọi người, trong khả năng của mình,/Tạo ra hiện thực từ những giấc mơ" cũng có thể áp dụng cho tôn giáo nói chung.
Tuyển tập Ngụ ngôn (1666-1694) gồm 12 quyển, được dành riêng cho cháu trai sáu tuổi của Louis XIV của Pháp. Cuốn Fables Choisies đầu tiên có 124 ngụ ngôn, so sánh động vật với con người để phản ánh những khía cạnh chân thực của xã hội.
2.2. Truyện (Contes) và các tác phẩm khác
Thể loại thứ hai trong các tác phẩm của ông, các truyện (Contes et nouvelles en vers), từng có thời gian gần như phổ biến không kém và việc sáng tác chúng kéo dài hơn. Những truyện đầu tiên được xuất bản vào năm 1664 và những truyện cuối cùng xuất hiện sau khi ông qua đời. Chúng đặc biệt nổi bật bởi giọng điệu phóng túng một cách tinh quái.
La Fontaine sáng tác nhiều tác phẩm với những thể loại khác nhau: Truyện, thơ (1665), tiểu thuyết (Xise, 1664-1674), kịch, nhưng ông nổi tiếng thế giới với tập Ngụ ngôn. Các tác phẩm khác của ông bao gồm Tình yêu của Psyché và chàng trai trẻ (1669), một tiểu thuyết pha trộn văn xuôi và thơ, và ông cũng hợp tác với Jean-Baptiste Lully trong thể loại opera từ năm 1674.
2.3. Phong cách văn học và chủ đề
Văn phong của La Fontaine giàu chất thơ, dí dỏm và hàm súc đa nghĩa. Truyện của ông gồm trên 60 truyện in thành tập, nổi bật với tài kể chuyện. Thơ ngụ ngôn của nhà thơ tiêu biểu cho bút pháp nhẹ nhàng linh hoạt, uyên bác, hài hước, dí dỏm và cũng mơ mộng, phóng túng. Thơ của ông mang tính chất dân tộc sâu sắc, là biểu tượng của nền văn hóa Pháp.
La Fontaine có nhiều bài thơ nổi tiếng như: "Ve và Kiến" (La Cigale et la FourmiFrench), "Quạ và cáo" (Le Corbeau et le RenardFrench), "Chó sói và cừu non" (Le Loup et l'AgneauFrench), "Thần chết và lão tiều phu" (La Mort et le BûcheronFrench), "Con cáo và chùm nho" (Le Renard et les RaisinsFrench), "Gà trống và cáo" (Le Coq et le RenardFrench), "Ông già và các con" (Le Vieillard et ses EnfantsFrench), "Gà mái đẻ trứng vàng" (La Poule aux Œufs d'OrFrench), "Chó thả mồi bắt bóng" (Le Chien qui lâche sa proie pour l'ombreFrench), "Đám ma sư tử" (Les Obsèques de la LionneFrench), "Hội đồng chuột" (Le Conseil des RatsFrench), "Con khỉ và con mèo" (Le Singe et le ChatFrench) nổi tiếng với câu tục ngữ "nhặt hạt dẻ trong lửa". Chúng phản ánh chân thực những mặt trái và tình huống của xã hội thời bấy giờ.
Nhà thơ kế thừa truyền thống sáng tác của các nhà thơ ngụ ngôn trước ông như Aesop (Hy Lạp), Babrius (Syria), Phaedrus (La Mã) và sáng tạo nhiều hình tượng mới có tính chất thời đại. Xã hội loài vật trong ngụ ngôn tượng trưng cho xã hội Pháp thời đại La Fontaine sống, với các cung bậc, tầng lớp, những mâu thuẫn bộc lộ bản chất của xã hội đó: từ những người thấp cổ bé họng đến những vị quyền cao chức trọng.
3. Di sản và đánh giá
Trong khi các tác phẩm Fables có danh tiếng quốc tế, việc tôn vinh tác giả của chúng phần lớn chỉ giới hạn ở Pháp. Ngay trong cuộc đời mình, danh tiếng của ông đã lớn đến mức ông được ba họa sĩ chân dung hàng đầu vẽ. Đặc biệt, ở tuổi 63, nhân dịp ông được tiếp nhận vào Viện Hàn lâm Pháp năm 1684, ông đã được Hyacinthe Rigaud vẽ chân dung. Nicolas de Largillière vẽ ông ở tuổi 73, và một bức chân dung thứ ba được cho là của François de Troy.
3.1. Miêu tả trong nghệ thuật và văn hóa đại chúng
Hai nhà điêu khắc đương đại đã tạo ra các bức tượng bán thân của La Fontaine. Bức của Jean-Jacques Caffieri được trưng bày tại Salon năm 1779 và sau đó được tặng cho Comédie Française; bức của Jean-Antoine Houdon có từ năm 1782. Thực tế có hai phiên bản của Houdon, một hiện đang ở Bảo tàng Nghệ thuật Philadelphia, và một bức khác tại lâu đài của người bảo trợ cũ của ông là Fouquet ở Vaux-le-Vicomte.
Tại Paris, có một bức tượng đá cẩm thạch toàn thân của Pierre Julien, hiện đang ở Bảo tàng Louvre, được ủy quyền vào năm 1781 và trưng bày tại Salon năm 1785. Nhà văn được thể hiện trong một chiếc áo choàng rộng, ngồi suy tư trên một cái cây sần sùi có một cây nho với chùm nho đang leo lên. Trên đầu gối ông là bản thảo của ngụ ngôn "Con cáo và chùm nho", trong khi dưới chân ông, một con cáo ngồi trên mũ của ông với một bàn chân đặt trên một cuốn sách bìa da, nhìn lên ông. Các mô hình sứ nhỏ đã được làm từ tác phẩm này bởi xưởng gốm Sèvres và bằng sứ đa sắc bởi xưởng gốm Frankenthal. Trong thế kỷ sau, các mô hình nhỏ đã được làm từ bức tượng đồng của Etienne Marin Melingue, trưng bày ở Paris năm 1840 và ở London năm 1881. Trong bức này, nhà thơ đang tựa suy tư vào một tảng đá, mũ cầm tay. Cũng tại Cour Napoléon của Cung điện Louvre là bức tượng đá đứng năm 1857 của Jean-Louis Jaley.
Một đài tưởng niệm khác dành cho La Fontaine được dựng lên ở đầu Jardin du Ranelagh ở Paris vào năm 1891. Bức tượng bán thân bằng đồng do Achille Dumilâtre thiết kế đã được trưng bày tại Exposition Universelle (1889) trước khi được đặt trên một bệ đá cao bao quanh bởi nhiều nhân vật khác nhau từ các ngụ ngôn. Tác phẩm này đã bị nấu chảy, giống như nhiều tác phẩm khác trong Chiến tranh thế giới thứ hai, nhưng đã được thay thế vào năm 1983 bằng bức tượng đứng của Charles Correia về nhà ngụ ngôn đang nhìn xuống con cáo và con quạ trên các bậc thang và bệ dưới ông.
Có thêm nhiều bức tượng ở Château-Thierry, quê hương của nhà thơ. Nổi bật nhất là bức tượng đứng của Charles-René Laitié, được Louis XVIII của Pháp ra lệnh làm quà tặng cho thị trấn. Nó được chính thức đặt tại một quảng trường nhìn ra sông Marne vào năm 1824. Trong Trận Marne thứ hai, nó bị hư hại và sau đó được di chuyển khắp thị trấn. Hiện đã được sửa chữa, vị trí hiện tại của nó là ở quảng trường phía trước ngôi nhà cũ của nhà thơ. Dưới chân ông, cuộc đua giữa Rùa và Thỏ đang diễn ra. Ngôi nhà của ông hiện đã được chuyển đổi thành bảo tàng, bên ngoài có bức tượng kích thước thật do Bernard Seurre tạo ra. Bên trong bảo tàng là bức tượng bán thân bằng đất sét của La Fontaine do Louis-Pierre Deseine thực hiện.
Bằng chứng khác về sự nổi tiếng bền vững của La Fontaine là sự xuất hiện của ông trên một lá bài từ năm thứ hai của Cách mạng Pháp. Trong bộ bài này, hoàng gia được thay thế bằng những nhà tư tưởng tự do duy lý được gọi là Philosophes, và nhà ngụ ngôn châm biếm xuất hiện với tư cách là Vua Bích. Ông cũng không kém phần nổi tiếng trong Phục hồi Bourbon, bằng chứng là việc hoàng gia ủy quyền bức tượng của ông. Ngoài ra, còn có huy chương kỷ niệm bằng đồng năm 1816 mô tả đầu nhà thơ, do Jacques-Édouard Gatteaux thiết kế, trong loạt Đại danh nhân Pháp. Gần đây hơn, có một cái nhìn nghiêng về ông trong loạt Histoire de France.
Đầu của La Fontaine cũng xuất hiện trên một đồng xu 100 franc để kỷ niệm 300 năm ngày mất của ông, mặt sau đồng xu mô tả ngụ ngôn con cáo và con quạ. Một lễ kỷ niệm khác cùng năm đó bao gồm một dải tem ngụ ngôn 2.80 euro, trong đó có một bức chân dung rời không có mệnh giá. Năm 1995, tiểu hành tinh 5780 Lafontaine cũng được đặt theo tên ông.
Các lần xuất hiện khác trên tem bưu chính bao gồm số phát hành 55 centimes năm 1938, với một huy chương của ngụ ngôn Sói và Cừu non bên dưới ông; và tem 50 cent của Monaco kỷ niệm 350 năm ngày sinh của La Fontaine vào năm 1971, trong đó đầu và vai của nhà ngụ ngôn xuất hiện bên dưới một số nhân vật nổi tiếng hơn mà ông đã viết. Một loạt tiền xu khác mà ông xuất hiện là lễ kỷ niệm Tết Nguyên đán (Trung Quốc) hàng năm Fables de La Fontaine. Được phát hành từ năm 2006, những đồng tiền vàng này có chân dung ông ở mặt sau và trên mặt là con vật hoàng đạo cụ thể của mỗi năm.
Các miêu tả hư cấu đã theo quan điểm thời thượng về La Fontaine trong thời kỳ của họ. Là một nhân vật phụ trong tiểu thuyết Tử tước de Bragelonne của Alexandre Dumas, ông xuất hiện như một cận thần vụng về và đãng trí của Nicolas Fouquet. Tuy nhiên, trong bộ phim năm 2007 Jean de La Fontaine - le défi, nhà thơ đã chống lại sự cai trị chuyên chế của Louis XIV của Pháp sau sự sụp đổ của Fouquet.
3.2. Ảnh hưởng văn hóa và sự liên quan lâu dài
Ngày nay, các trí thức Pháp vẫn thích trích dẫn các câu thơ của La Fontaine. Mọi người Pháp đều biết và không bao giờ quên các bài ngụ ngôn của ông. Đặc biệt, tất cả trẻ em Pháp đều được yêu cầu học thuộc lòng một số bài ngụ ngôn của ông trong các giờ học tiếng Pháp ở trường tiểu học. Điều này cho thấy ông là một nhà văn quen thuộc của mọi lứa tuổi, mọi thời đại, và ngày nay thơ ông vẫn giữ nguyên giá trị thời sự sâu sắc.
Ngày 8 tháng 7 năm 2011, nhằm kỷ niệm 390 năm ngày sinh của ông, Google Doodle đã vinh danh ông vì những cống hiến to lớn của mình.