Hokusai

1.1. Thời thơ ấu và bối cảnh

Ngày sinh của Hokusai không rõ ràng, nhưng thường được ghi là ngày 23 tháng 9 năm thứ 10 của Hōreki (theo lịch cũ, tức ngày 31 tháng 10 năm 1760) trong một gia đình thủ công ở quận Katsushika thuộc Edo, thủ đô của Mạc phủ Tokugawa (nay là Katsushika-ku, Tokyo). Tên thời thơ ấu của ông là Tokitarō. Người ta tin rằng cha ông là Nakajima Ise, một thợ làm gương cho shōgun. Cha ông chưa bao giờ coi Hokusai là người thừa kế, vì vậy có thể mẹ ông là một vợ lẽ. Hokusai bắt đầu vẽ khoảng sáu tuổi, có lẽ học từ cha mình, người mà công việc của ông bao gồm việc vẽ các thiết kế xung quanh gương.

Hokusai được biết đến với ít nhất ba mươi tên gọi trong suốt cuộc đời. Mặc dù việc sử dụng nhiều tên là một thông lệ phổ biến của các nghệ sĩ Nhật Bản thời bấy giờ, số lượng bút danh của ông vượt xa bất kỳ nghệ sĩ lớn nào khác của Nhật Bản. Việc ông thay đổi tên thường xuyên và thường liên quan đến những thay đổi trong sản phẩm và phong cách nghệ thuật của ông, đến mức chúng được sử dụng để phân chia cuộc đời ông thành các giai đoạn.

1.2. Thời kỳ học việc và khởi đầu sự nghiệp

Ở tuổi 12, cha ông gửi ông đi làm việc trong một hiệu sách và thư viện cho mượn, một tổ chức phổ biến ở các thành phố Nhật Bản, nơi đọc sách làm từ các khối gỗ là một hình thức giải trí phổ biến của tầng lớp trung lưu và thượng lưu. Năm 14 tuổi, ông làm học việc cho một thợ khắc gỗ, cho đến năm 18 tuổi, khi ông vào xưởng của Katsukawa Shunshō. Shunshō là một nghệ sĩ ukiyo-e, một phong cách in mộc bản và tranh vẽ mà Hokusai sẽ thành thạo, và là người đứng đầu cái gọi là trường phái Katsukawa. Ukiyo-e, như được thực hành bởi các nghệ sĩ như Shunshō, tập trung vào hình ảnh của các kỹ nữ (bijin-ga) và các diễn viên kabuki (yakusha-e) phổ biến ở các thành phố của Nhật Bản vào thời điểm đó.

Sau một năm, tên của Hokusai thay đổi lần đầu tiên, khi ông được thầy mình đặt cho tên Shunrō. Dưới cái tên này, ông đã xuất bản những bản in đầu tiên của mình, một loạt tranh về các diễn viên kabuki được xuất bản vào năm 1779. Trong thập kỷ ông làm việc tại xưởng của Shunshō, Hokusai kết hôn với người vợ đầu tiên, người mà rất ít thông tin được biết đến ngoại trừ việc bà qua đời vào đầu những năm 1790. Ông tái hôn vào năm 1797, mặc dù người vợ thứ hai này cũng qua đời sau một thời gian ngắn. Ông có hai con trai và ba con gái với hai người vợ này, và con gái út của ông là Ei, còn được gọi là Ōi, cuối cùng cũng trở thành một nghệ sĩ và trợ lý của ông. Bức Pháo hoa trong đêm mát mẻ tại cầu Ryogoku ở Edo (khoảng 1788-89) có niên đại từ giai đoạn này trong cuộc đời Hokusai.

Sau cái chết của Shunshō vào năm 1793, Hokusai bắt đầu khám phá các phong cách nghệ thuật khác, bao gồm cả các phong cách châu Âu mà ông tiếp cận thông qua các bản khắc đồng của Pháp và Hà Lan mà ông có thể có được. Ông sớm bị Shunkō, đệ tử chính của Shunshō, trục xuất khỏi trường phái Katsukawa, có thể do việc ông học tại trường phái đối thủ là trường Kanō. Sự kiện này, theo lời ông nói, là một nguồn cảm hứng: "Điều thực sự thúc đẩy sự phát triển phong cách nghệ thuật của tôi là sự xấu hổ mà tôi phải chịu dưới tay Shunkō."

Hokusai cũng thay đổi chủ đề tác phẩm của mình, rời xa những hình ảnh kỹ nữ và diễn viên vốn là chủ đề truyền thống của ukiyo-e. Thay vào đó, tác phẩm của ông tập trung vào phong cảnh và hình ảnh cuộc sống hàng ngày của người Nhật từ nhiều tầng lớp xã hội khác nhau. Sự thay đổi chủ đề này là một bước đột phá trong ukiyo-e và trong sự nghiệp của Hokusai.

1.3. Phát triển nghệ thuật và thay đổi bút danh

Giai đoạn tiếp theo chứng kiến Hokusai liên kết với trường phái Tawaraya và lấy tên "Tawaraya Sōri". Trong thời gian này, ông đã sản xuất nhiều bản in được đặt hàng riêng cho các dịp đặc biệt (surimono) và các minh họa cho sách thơ hài hước (kyōka ehon). Năm 1798, Hokusai nhường tên của mình cho một học trò và bắt đầu sự nghiệp như một nghệ sĩ độc lập, lần đầu tiên không bị ràng buộc bởi một trường phái nào, lấy tên Hokusai Tomisa.

Đến năm 1800, Hokusai tiếp tục phát triển việc sử dụng ukiyo-e cho các mục đích khác ngoài tranh chân dung. Ông cũng đã lấy tên mà ông được biết đến rộng rãi nhất, Katsushika Hokusai, tên đầu tiên đề cập đến khu vực Edo nơi ông sinh ra, tên sau có nghĩa là 'xưởng phía bắc', để tôn vinh Sao Bắc Cực, biểu tượng của một vị thần quan trọng trong tôn giáo Phật giáo Nichiren của ông. Cùng năm đó, ông xuất bản hai bộ sưu tập phong cảnh, Những thắng cảnh nổi tiếng của kinh đô phương Đông và Tám cảnh Edo (Tokyo hiện đại). Ông cũng bắt đầu thu hút học trò riêng, cuối cùng đã dạy 50 học trò trong suốt cuộc đời mình.

Ông ngày càng trở nên nổi tiếng trong thập kỷ tiếp theo, cả nhờ các tác phẩm nghệ thuật và tài năng tự quảng bá của mình. Trong một lễ hội ở Edo năm 1804, ông đã tạo ra một bức chân dung khổng lồ của vị hòa thượng Phật giáo Daruma, được cho là rộng 200 m², bằng cách sử dụng một cái chổi và những xô mực đầy. Một câu chuyện khác kể rằng ông có mặt tại triều đình của shōgun Ienari, được mời đến để thi tài với một nghệ sĩ khác chuyên vẽ tranh bằng bút lông truyền thống hơn. Hokusai vẽ một đường cong màu xanh trên giấy, sau đó đuổi một con gà có chân nhúng sơn đỏ chạy qua bức tranh. Ông mô tả bức tranh cho shōgun là một phong cảnh thể hiện sông Tatsuta với những chiếc lá phong đỏ trôi nổi trên đó, và đã thắng cuộc thi.

Từ năm 1804 đến 1815, Hokusai cộng tác với tiểu thuyết gia nổi tiếng Takizawa Bakin trong một loạt sách minh họa. Đặc biệt phổ biến là tiểu thuyết giả tưởng Chinsetsu Yumiharizuki (Những câu chuyện kỳ lạ về trăng lưỡi liềm, 1807-1811) với Minamoto no Tametomo là nhân vật chính, và Hokusai đã nổi tiếng với những minh họa sáng tạo và mạnh mẽ của mình, nhưng sự hợp tác đã kết thúc sau mười ba tác phẩm do tính cách bất đồng và ý kiến khác nhau về cách vẽ minh họa. Hokusai cũng tạo ra một số album nghệ thuật gợi tình (shunga). Bức tranh nổi tiếng nhất của ông trong thể loại này là Giấc mơ người vợ ngư phu, miêu tả một phụ nữ trẻ bị quấn lấy tình dục bởi một cặp bạch tuộc, từ Kinoe no Komatsu, một cuốn sách shunga ba tập từ năm 1814.

Hokusai rất chú trọng đến việc sản xuất tác phẩm của mình. Trong các lá thư trong quá trình tham gia vào Toshisen Ehon, một ấn bản tiếng Nhật của tuyển tập thơ ca Trung Quốc, Hokusai đã viết cho nhà xuất bản rằng người thợ khắc gỗ Egawa Tomekichi, người mà Hokusai đã từng làm việc và kính trọng, đã đi chệch khỏi phong cách của Hokusai trong việc khắc một số đầu. Ông cũng viết trực tiếp cho một thợ khắc gỗ khác tham gia dự án, Sugita Kinsuke, nói rằng ông không thích phong cách trường phái Utagawa mà Kinsuke đã khắc mắt và mũi của nhân vật và rằng cần phải sửa đổi để các bản in cuối cùng trung thực với phong cách của ông. Trong lá thư của mình, Hokusai đã đưa ra các ví dụ về cả phong cách minh họa mắt và mũi của ông và phong cách trường phái Utagawa.

Năm 1811, ở tuổi 51, Hokusai đổi tên thành Taito và bước vào thời kỳ mà ông tạo ra Mạn hoạ Hokusai và nhiều loại etehon, hay các sách hướng dẫn nghệ thuật. Những cuốn sách hướng dẫn này, bắt đầu vào năm 1812 với Bài học nhanh về vẽ đơn giản, nhằm mục đích kiếm tiền thuận tiện và thu hút thêm học trò. Tập đầu tiên của Manga (nghĩa là các bản vẽ ngẫu nhiên) được xuất bản vào năm 1814 và đã thành công ngay lập tức. Đến năm 1820, ông đã sản xuất mười hai tập (với ba tập nữa được xuất bản sau khi ông qua đời) bao gồm hàng ngàn bản vẽ về đồ vật, cây cối, động vật, nhân vật tôn giáo và người dân hàng ngày, thường mang sắc thái hài hước.

Vào ngày 5 tháng 10 năm 1817, ông đã vẽ bức Đại Daruma bên ngoài Hongan-ji Nagoya Betsuin ở Nagoya. Bức chân dung bằng mực trên giấy này có kích thước 18 m x 10.8 m, và sự kiện này đã thu hút đông đảo khán giả. Kì tích này được kể lại trong một bài hát dân gian và ông nhận được biệt danh "Darusen" hay "Bậc thầy Daruma". Mặc dù bản gốc đã bị phá hủy vào năm 1945, nhưng các tờ quảng cáo của Hokusai từ thời điểm đó vẫn còn tồn tại và được bảo quản tại Bảo tàng Thành phố Nagoya.

Năm 1820, Hokusai lại đổi tên một lần nữa, lần này là Iitsu, một sự thay đổi đánh dấu sự khởi đầu của một giai đoạn mà ông củng cố danh tiếng của mình như một nghệ sĩ trên khắp Nhật Bản. Tác phẩm nổi tiếng nhất của ông, Ba mươi sáu cảnh núi Phú Sĩ, bao gồm cả bức tranh nổi tiếng Sóng lừng ngoài khơi Kanagawa và Núi Phú Sĩ đỏ được sản xuất vào đầu những năm 1830. Kết quả của các nghiên cứu về phối cảnh của Hokusai trong Manga có thể được thấy ở đây trong Sóng lừng ngoài khơi Kanagawa, nơi ông sử dụng những gì được coi là phối cảnh phương Tây để thể hiện chiều sâu và thể tích. Nó đã trở nên phổ biến đến nỗi mười bản in nữa sau đó đã được thêm vào bộ tranh. Trong số các bộ tranh in phổ biến khác mà ông thực hiện trong thời gian này có Một chuyến tham quan thác nước các tỉnh, Đại dương trí tuệ và Những cảnh quan bất thường của các cây cầu nổi tiếng ở các tỉnh. Ông cũng bắt đầu sản xuất một số hình ảnh chi tiết riêng lẻ về hoa và chim (kachō-e), bao gồm cả các bức tranh cực kỳ chi tiết như Hoa anh túc và Đàn gà.

1.4. Sự nghiệp thời kỳ đỉnh cao

Hokusai đạt đến đỉnh cao sự nghiệp trong giai đoạn từ khoảng năm 1820 đến 1833, dưới bút danh Iitsu, và sau đó là Gakyō Rōjin Manji. Trong thời gian này, ông đã tạo ra những tác phẩm mang tính biểu tượng và được công nhận rộng rãi nhất.

Tác phẩm nổi tiếng nhất của ông, Ba mươi sáu cảnh núi Phú Sĩ, bao gồm cả bức tranh nổi tiếng Sóng lừng ngoài khơi Kanagawa và Núi Phú Sĩ đỏ, được sản xuất vào đầu những năm 1830. Loạt tranh này đã trở nên phổ biến đến mức mười bản in nữa sau đó đã được thêm vào bộ tranh, nâng tổng số lên 46 tác phẩm. Trong các tác phẩm này, Hokusai đã áp dụng các nghiên cứu về phối cảnh từ Mạn họa Hokusai, sử dụng phối cảnh phương Tây để thể hiện chiều sâu và thể tích, tạo nên sự đột phá trong nghệ thuật phong cảnh Nhật Bản.

Bên cạnh Ba mươi sáu cảnh núi Phú Sĩ, Hokusai còn sản xuất nhiều bộ tranh in nổi tiếng khác trong giai đoạn này, bao gồm Một chuyến tham quan thác nước các tỉnh, Đại dương trí tuệ và Những cảnh quan bất thường của các cây cầu nổi tiếng ở các tỉnh. Ông cũng bắt đầu sáng tác một số hình ảnh chi tiết riêng lẻ về hoa và chim (kachō-e), thể hiện sự tinh xảo trong việc khắc họa thiên nhiên.

Sự hợp tác của ông với các nhà văn như Takizawa Bakin cũng góp phần vào danh tiếng của ông, mặc dù những khác biệt về nghệ thuật đôi khi dẫn đến xung đột. Ông cũng đã tạo ra các tác phẩm shunga nổi tiếng, như Giấc mơ người vợ ngư phu, cho thấy sự đa dạng trong các chủ đề mà ông khai thác.

Hokusai còn nổi tiếng với tài năng tự quảng bá, như việc vẽ bức chân dung khổng lồ của Daruma tại một lễ hội ở Edo năm 1804, hay câu chuyện vẽ tranh con gà cho shōgun Ienari, những sự kiện này đã giúp củng cố vị thế của ông trong giới nghệ thuật và công chúng.

1.5. Cuộc sống cuối đời và di sản

Giai đoạn tiếp theo, bắt đầu vào năm 1834, chứng kiến Hokusai làm việc dưới bút danh "Gakyō Rōjin Manji" (画狂老人卍^Japanese; "Lão già cuồng điên vì hội hoạ"). Chính vào thời điểm này, ông đã sản xuất Một trăm cảnh núi Phú Sĩ, một bộ tranh quan trọng khác, thường được coi là "kiệt tác trong số các sách tranh phong cảnh của ông".

Trong phần lời bạt cho tác phẩm này, Hokusai viết:
: Từ năm lên sáu, tôi đã có niềm đam mê sao chép hình dạng của sự vật và từ tuổi năm mươi tôi đã xuất bản nhiều bản vẽ, tuy nhiên tất cả những gì tôi vẽ cho đến năm bảy mươi tuổi đều không có gì đáng để tính đến. Ở tuổi bảy mươi ba, tôi đã phần nào hiểu được cấu trúc của động vật, chim, côn trùng và cá, và sự sống của cỏ cây. Và như vậy, ở tuổi tám mươi sáu tôi sẽ còn tiến xa hơn; ở tuổi chín mươi tôi sẽ thậm chí còn thâm nhập sâu hơn vào ý nghĩa bí mật của chúng, và đến tuổi một trăm tôi có lẽ đã thực sự đạt đến mức độ kỳ diệu và thiêng liêng. Khi tôi một trăm mười tuổi, mỗi dấu chấm, mỗi đường nét sẽ sở hữu một cuộc sống của riêng nó.

Bản in cuối cùng của Hokusai, được sản xuất khoảng năm 1835 đến 1836, được gọi là Một trăm bài thơ được một nữ y tá giải thích (Hyakunin isshu tuba ga etoki). Bộ tranh này chưa bao giờ được xuất bản đầy đủ, có lẽ do những khó khăn tài chính mà các nhà xuất bản của Hokusai phải đối mặt trong thời kỳ suy thoái kinh tế của Nhật Bản vào giữa những năm 1830. Những bản in này có các cảnh với các bài thơ được khắc trong một hình vuông. Mỗi bản in cũng chứa tiêu đề bộ tranh được liệt kê trong một hình chữ nhật dọc riêng.

Năm 1839, một trận hỏa hoạn đã phá hủy xưởng của Hokusai và phần lớn tác phẩm của ông. Vào thời điểm này, sự nghiệp của ông bắt đầu mờ nhạt khi các nghệ sĩ trẻ hơn như Andō Hiroshige ngày càng trở nên nổi tiếng. Ở tuổi 83, Hokusai đã đến Obuse thuộc tỉnh Shinano (nay là tỉnh Nagano) theo lời mời của một nông dân giàu có, Takai Kozan, nơi ông ở lại vài năm. Trong thời gian ở Obuse, ông đã tạo ra một số kiệt tác, bao gồm Sóng Nam tính và Sóng Nữ tính. Từ năm 1842 đến 1843, trong những gì ông mô tả là "trừ tà hàng ngày" (nisshin joma), Hokusai đã vẽ những con sư tử Trung Quốc (sư tử đá) mỗi buổi sáng bằng mực trên giấy như một bùa hộ mệnh chống lại vận rủi. Hokusai tiếp tục làm việc gần như cho đến cuối đời, vẽ Con rồng khói thoát khỏi núi Phú Sĩ và Hổ trong tuyết vào đầu năm 1849.

Luôn tìm cách tạo ra những tác phẩm tốt hơn, ông dường như đã thốt lên trên giường bệnh: "Giá mà ông trời cho tôi thêm mười năm nữa... Chỉ cần thêm năm năm nữa, thì tôi có thể trở thành một họa sĩ thực sự". Ông qua đời vào ngày 10 tháng 5 năm 1849 và được chôn cất tại Seikyō-ji ở Tokyo (Quận Taito). Một bài haiku ông sáng tác ngay trước khi qua đời có nội dung: "Dù là một bóng ma, tôi sẽ nhẹ nhàng bước đi, trên những cánh đồng mùa hè".

2.1. Ảnh hưởng và quá trình phát triển phong cách

Hokusai là một trong những nghệ sĩ Nhật Bản sớm thử nghiệm phối cảnh tuyến tính phương Tây. Bản thân ông cũng chịu ảnh hưởng từ Sesshū Tōyō và các phong cách hội họa Trung Quốc khác. Ảnh hưởng của ông lan rộng khắp thế giới đến những người cùng thời ở phương Tây vào thế kỷ 19 với Japonisme, bắt đầu bằng cơn sốt sưu tập nghệ thuật Nhật Bản, đặc biệt là ukiyo-e. Một số mẫu đầu tiên được thấy ở Paris, khi vào khoảng năm 1856, họa sĩ in, nhà thiết kế người Pháp và đồng nghiệp của nhiều nghệ sĩ Trường phái ấn tượng như Édouard Manet, Félix Bracquemond lần đầu tiên bắt gặp một bản sao của cuốn sổ phác thảo Hokusai tại xưởng in của August Dalatre.

Với cuốn sổ phác thảo làm nguồn cảm hứng, Bracquemond đã thiết kế "Dịch vụ Rousseau", một bộ đồ ăn thanh lịch, thay mặt cho Francois-Eugene Rousseau, chủ sở hữu một cửa hàng thủy tinh và gốm sứ. Được trưng bày tại Triển lãm Toàn cầu ở Paris năm 1867, Dịch vụ Rousseau đã thành công cả về mặt phê bình và thương mại và được tái bản nhiều lần trong những năm qua. Dịch vụ Rousseau có hình ảnh chim và cá được sao chép từ các minh họa sách Nhật Bản và được đặt bất đối xứng trên nền trắng tạo ra một cái nhìn rất hiện đại vào thời điểm đó.

Hokusai cũng ảnh hưởng đến phong trào Trường phái ấn tượng, với các chủ đề lặp lại tác phẩm của ông xuất hiện trong tác phẩm của Claude Monet và Pierre-Auguste Renoir, cũng như Art Nouveau, hay Jugendstil ở Đức. Các bản khắc gỗ của ông được nhiều nghệ sĩ châu Âu sưu tầm, bao gồm Edgar Degas, Paul Gauguin, Klimt, Franz Marc, August Macke, Édouard Manet, và Van Gogh. Degas nói về ông: "Hokusai không chỉ là một nghệ sĩ trong số những người khác trong Thế giới nổi. Ông là một hòn đảo, một lục địa, một thế giới riêng biệt." Mô-típ roi của Hermann Obrist, hay Peitschenhieb, đã trở thành biểu tượng của phong trào mới, bị ảnh hưởng rõ rệt bởi tác phẩm của Hokusai.

Nhà soạn nhạc người Pháp Claude Debussy's tone poem La Mer, ra mắt năm 1905, được cho là lấy cảm hứng từ bản in Sóng lừng ngoài khơi Kanagawa của Hokusai. Nhà soạn nhạc có một bản in treo trong phòng khách của mình và đã yêu cầu cụ thể rằng nó được sử dụng trên bìa bản nhạc đã xuất bản, được phân phối rộng rãi, và bản nhạc tự nó đã kết hợp các hòa âm mang âm hưởng Nhật Bản.

2.2. Chủ đề và đề tài

Hokusai đã khai thác một loạt các chủ đề và đề tài trong các tác phẩm của mình, thể hiện sự đa dạng và chiều sâu trong nghệ thuật của ông.

• Phong cảnh: Đây là một trong những chủ đề nổi bật nhất của Hokusai, đặc biệt là thông qua các loạt tranh như Ba mươi sáu cảnh núi Phú Sĩ, Một trăm cảnh núi Phú Sĩ, Một chuyến tham quan thác nước các tỉnh và Đại dương trí tuệ. Ông đã cách mạng hóa thể loại tranh phong cảnh trong ukiyo-e, đưa nó từ nền phụ lên vị trí trung tâm, thể hiện các cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ và đa dạng từ nhiều góc nhìn khác nhau.
• Đời sống thường nhật: Hokusai thường xuyên khắc họa cuộc sống của người dân Nhật Bản từ mọi tầng lớp xã hội. Các tác phẩm của ông ghi lại những khoảnh khắc đời thường, từ những người lao động, nông dân, ngư dân đến các hoạt động giải trí, lễ hội và phong tục tập quán. Bộ Mạn hoạ Hokusai là một ví dụ điển hình, chứa hàng ngàn bản phác thảo về con người trong các tư thế và hoạt động khác nhau, thường mang tính hài hước và châm biếm.
• Thiên nhiên: Ngoài phong cảnh rộng lớn, Hokusai còn có niềm đam mê đặc biệt với các chi tiết của thiên nhiên, thể hiện qua các tác phẩm kachō-e (hoa và chim). Ông vẽ các loài hoa, cây cối, chim chóc và côn trùng với độ chi tiết và sống động đáng kinh ngạc, như trong các bức Hoa anh túc hay Đàn gà.
• Nhân vật lịch sử và truyền thuyết: Hokusai cũng khai thác các nhân vật từ lịch sử, truyền thuyết và thần thoại Nhật Bản và Trung Quốc, như trong các minh họa cho tiểu thuyết Chinsetsu Yumiharizuki hay các bức tranh về Daruma.
• Shunga (Nghệ thuật gợi tình): Một phần đáng kể trong sự nghiệp của Hokusai là các tác phẩm shunga, thể hiện các cảnh quan hệ tình dục một cách trực tiếp và chi tiết. Mặc dù thường không ký tên, các tác phẩm như Giấc mơ người vợ ngư phu từ bộ Kinoe no Komatsu là những ví dụ nổi tiếng nhất, cho thấy sự táo bạo và khả năng sáng tạo của ông trong việc khám phá các khía cạnh khác của đời sống con người.

2.3. Kỹ thuật và chất liệu

Hokusai đã sử dụng đa dạng các kỹ thuật và chất liệu trong quá trình sáng tác của mình, từ in mộc bản truyền thống đến các phương pháp hội họa và minh họa, đồng thời tích hợp cả các yếu tố phương Tây.

• In mộc bản (Woodblock Printing): Đây là kỹ thuật chính mà Hokusai sử dụng để tạo ra các bản in ukiyo-e. Quá trình này bao gồm việc khắc các thiết kế lên các khối gỗ (thường là gỗ anh đào), sau đó phủ mực và ép lên giấy. Hokusai nổi tiếng với việc kiểm soát chặt chẽ quá trình này, thậm chí còn viết thư cho các thợ khắc để đảm bảo tác phẩm cuối cùng trung thực với phong cách của ông. Ông đã tạo ra hàng ngàn bản in mộc bản, từ tranh phong cảnh, tranh chân dung đến minh họa sách.
• Hội họa (Painting): Ngoài in mộc bản, Hokusai còn là một họa sĩ tài năng, tạo ra nhiều bức tranh bằng bút lông (nikuhitsu-ga). Các tác phẩm này thường được vẽ bằng mực và màu trên giấy hoặc lụa. Ông đã thử nghiệm với các kỹ thuật hội họa khác nhau, bao gồm cả việc sử dụng chiaroscuro (kỹ thuật tạo khối bằng ánh sáng và bóng tối) từ hội họa phương Tây, như có thể thấy trong bức Kỹ nữ và Kamuro được vẽ theo đơn đặt hàng của Philipp Franz von Siebold.
• Minh họa sách (Book Illustration): Hokusai là một nhà minh họa sách prolific, tạo ra hình ảnh cho nhiều thể loại sách khác nhau như kyōka ehon (sách thơ hài hước), yomihon (tiểu thuyết minh họa), kibyōshi (sách bìa vàng) và etehon (sách hướng dẫn vẽ). Bộ Mạn hoạ Hokusai là một ví dụ điển hình về khả năng minh họa đa dạng của ông, chứa hàng ngàn bản phác thảo về mọi thứ từ con người đến động vật và cảnh vật.
• Sử dụng phối cảnh: Hokusai là một trong những nghệ sĩ Nhật Bản tiên phong thử nghiệm phối cảnh tuyến tính của phương Tây. Ông đã áp dụng kỹ thuật này để tạo ra chiều sâu và thể tích trong các tác phẩm của mình, đặc biệt là trong loạt tranh phong cảnh như Sóng lừng ngoài khơi Kanagawa.
• Chất liệu mực và màu: Hokusai đã tận dụng các chất liệu mực và màu sẵn có, bao gồm cả việc áp dụng xanh Phổ (Prussian blue) nhập khẩu, còn được gọi là 'bero' blue. Màu xanh này, với khả năng tạo ra các sắc thái mịn màng và sống động, đã trở thành yếu tố không thể thiếu trong các tác phẩm phong cảnh của ông, đặc biệt là trong các bản in aizuri-e (chỉ sử dụng màu xanh lam). Ông là một trong những họa sĩ Nhật Bản đầu tiên sử dụng màu xanh Phổ một cách rộng rãi.

3.1. Loạt tranh khắc gỗ

• Ba mươi sáu cảnh núi Phú Sĩ (富嶽三十六景^Japanese; Fugaku Sanjūrokkei): Được xuất bản từ khoảng năm 1830 đến 1834, đây là loạt tranh khắc gỗ nổi tiếng nhất của Hokusai, ban đầu gồm 36 bức, sau đó được bổ sung thêm 10 bức nữa do sự phổ biến rộng rãi. Loạt tranh này miêu tả núi Phú Sĩ từ nhiều góc độ và trong các mùa khác nhau.
  • Sóng lừng ngoài khơi Kanagawa (神奈川沖浪裏^Japanese; Kanagawa-oki Nami Ura): Là bức tranh nổi tiếng nhất trong loạt Ba mươi sáu cảnh núi Phú Sĩ và là một trong những tác phẩm nghệ thuật Nhật Bản được biết đến rộng rãi nhất trên thế giới. Nó miêu tả một con sóng khổng lồ đe dọa ba con thuyền đánh cá ngoài khơi bờ biển Kanagawa, với núi Phú Sĩ ở phía xa. Tác phẩm này đã ảnh hưởng đến nhiều nghệ sĩ phương Tây, bao gồm cả Claude Debussy (bìa bản nhạc giao hưởng La Mer) và Camille Claudel (tác phẩm điêu khắc Làn sóng). Hiện nay, hình ảnh này còn được sử dụng trên hộ chiếu Nhật Bản và mặt sau tờ tiền giấy 1000 yên phát hành năm 2024.
  • Gió lành, trời trong (凱風快晴^Japanese; Gaifū Kaisei): Còn được gọi là "Núi Phú Sĩ đỏ", đây là một bức tranh nổi tiếng khác trong loạt, miêu tả núi Phú Sĩ dưới ánh nắng mặt trời buổi sáng sớm, với màu đỏ rực rỡ.
• Một trăm cảnh núi Phú Sĩ (富嶽百景^Japanese; Fugaku Hyakkei): Một bộ sách tranh ba tập được xuất bản từ năm 1834, được coi là kiệt tác trong các sách tranh phong cảnh của Hokusai. Nó tiếp tục khám phá núi Phú Sĩ với nhiều góc nhìn và chi tiết hơn.
• Một chuyến tham quan thác nước các tỉnh (諸国瀧廻り^Japanese; Shokoku Taki Meguri): Gồm 8 bản in được tạo ra khoảng năm 1833, miêu tả các thác nước nổi tiếng ở các tỉnh khác nhau của Nhật Bản.
• Đại dương trí tuệ (千絵の海^Japanese; Chie no Umi): Một loạt 10 bản in từ khoảng năm 1832, tập trung vào các cảnh đánh bắt cá và đời sống ven biển.
• Những cảnh quan bất thường của các cây cầu nổi tiếng ở các tỉnh (諸国名橋奇覧^Japanese; Shokoku Meikyō Kiran): Gồm 11 bản in từ khoảng năm 1834, miêu tả các cây cầu nổi tiếng và độc đáo trên khắp Nhật Bản, bao gồm cả những cây cầu trong truyền thuyết.
• Một trăm bài thơ được một nữ y tá giải thích (百人一首うばがゑとき^Japanese; Hyakunin Isshu Uba ga Etoki): Loạt tranh in cuối cùng của Hokusai, được sản xuất khoảng năm 1835-1836, dựa trên tuyển tập thơ cổ Hyakunin Isshu. Tuy nhiên, bộ này chưa bao giờ được xuất bản đầy đủ.

3.2. Sách minh họa và giáo trình nghệ thuật

• Mạn hoạ Hokusai (北斎漫画^Japanese; Hokusai Manga): Một bộ sách tranh gồm 15 tập, được xuất bản từ năm 1814 đến 1878 (ba tập cuối được xuất bản sau khi ông qua đời). Bộ này chứa hàng ngàn bản phác thảo về đủ mọi chủ đề: con người, động vật, thực vật, phong cảnh, kiến trúc, đồ vật, và các nhân vật thần thoại, thường mang tính hài hước. Mặc dù không phải là "manga" theo nghĩa hiện đại, nhưng nó được coi là tiền thân quan trọng và đã ảnh hưởng lớn đến nghệ thuật vẽ tranh và truyện tranh sau này.
• Bài học nhanh về vẽ đơn giản (Quick Lessons in Simplified Drawing): Xuất bản năm 1812, đây là một trong những cuốn sách hướng dẫn vẽ đầu tiên của Hokusai, nhằm mục đích kiếm tiền và thu hút học trò.
• Sách tranh về cách pha màu (画本彩色通^Japanese; Gahon Saishikitsū): Xuất bản năm 1848, đây là cuốn sách hướng dẫn nghệ thuật cuối cùng của Hokusai, cung cấp các hướng dẫn chi tiết về kỹ thuật vẽ, cách sử dụng cọ và pha trộn màu sắc.

3.3. Tranh vẽ bằng bút lông

• Tranh vẽ tay (Nikuhitsu-ga): Hokusai đã tạo ra nhiều bức tranh độc đáo bằng bút lông, không phải là bản in.
  • Tập tranh vẽ tay (肉筆画帖^Japanese; Nikuhitsu Gachō): Một bộ gồm 10 bức tranh được xuất bản từ khoảng năm 1835 đến 1844, miêu tả chim, hoa, côn trùng và cá với bố cục hiện đại và màu sắc sống động.
  • Tranh trừ tà hàng ngày (日新除魔図^Japanese; Nisshin Joma-zu): Từ năm 1842 đến 1843, Hokusai đã vẽ những bức tranh sư tử Trung Quốc (shishi) mỗi buổi sáng bằng mực trên giấy như một nghi thức trừ tà cá nhân.
  • Tác phẩm ở Obuse: Trong những năm cuối đời (khoảng 1844-1845), khi ở Obuse, Hokusai đã tạo ra nhiều kiệt tác tranh tường và trần nhà, bao gồm Rồng và Phượng hoàng cho các xe rước lễ hội, và bức Phượng hoàng nhìn tám hướng cho đền Iwamatsu-in.
  • Con rồng khói thoát khỏi núi Phú Sĩ (The Dragon of Smoke Escaping from Mt Fuji): Một bức tranh vẽ bằng bút lông từ đầu năm 1849, được coi là một trong những tác phẩm cuối cùng của ông.
  • Hổ trong tuyết (Tiger in the Snow): Một bức tranh treo cuộn từ đầu năm 1849, cũng là một trong những tác phẩm cuối cùng của Hokusai, thể hiện một con hổ mạnh mẽ trong cảnh tuyết.
  • Tranh đào hến (潮干狩図^Japanese; Shiohigari-zu): Khoảng năm 1813, đây là một trong những bức tranh vẽ tay đầu tiên của Hokusai được công nhận là Tài sản văn hóa quan trọng của Nhật Bản.
  • Tranh hai mỹ nhân (二美人図^Japanese; Ni Bijin-zu): Khoảng năm 1806-1813, một kiệt tác trong thể loại tranh mỹ nhân của Hokusai, miêu tả hai người phụ nữ với phong cách "Sōri-kei" đặc trưng.
  • Tranh dưa hấu (西瓜図^Japanese; Suika-zu): Năm 1839, một bức tranh vẽ tay nổi tiếng miêu tả một lát dưa hấu.

3.4. Tác phẩm Shunga

Hokusai cũng sáng tác các tác phẩm mang yếu tố shunga (nghệ thuật gợi tình), mặc dù phần lớn chúng không được ký tên và việc xác định tác giả vẫn còn là chủ đề tranh luận trong giới nghiên cứu. Tuy nhiên, một số tác phẩm được cho là của ông bao gồm:

• Kinoe no Komatsu (喜能会之故真通^Japanese): Xuất bản năm 1814, đây là một trong những tác phẩm shunga nổi tiếng nhất được cho là của Hokusai. Trong đó, bức Giấc mơ người vợ ngư phu (蛸と海女^Japanese; Tako to Ama) là đặc biệt nổi tiếng, miêu tả một phụ nữ trẻ bị quấn lấy tình dục bởi hai con bạch tuộc, được coi là một trong những tác phẩm tiên phong của thể loại tentacle erotica và đã ảnh hưởng đến các nghệ sĩ phương Tây như Pablo Picasso.
• Fukujusō (富久寿楚宇^Japanese): Mặc dù niên đại không rõ ràng (ước tính khoảng 1815-1820), đây là một tác phẩm shunga có độ hoàn thiện cao và được nhiều nhà nghiên cứu đồng ý là của Hokusai. Nó thể hiện sự tôn kính và đồng thời thách thức các tác phẩm shunga của các bậc thầy trước đó như Torii Kiyonaga và Kitagawa Utamaro.

Các tác phẩm shunga của Hokusai, dù gây tranh cãi, vẫn là một phần quan trọng trong di sản của ông, cho thấy sự đa dạng trong các chủ đề mà ông dám khám phá và khả năng thể hiện nghệ thuật trong mọi khía cạnh của cuộc sống.

4.1. Quan hệ gia đình

Hokusai có hai lần kết hôn và có hai con trai cùng ba con gái. Rất ít thông tin được biết về người vợ đầu tiên của ông, ngoại trừ việc bà qua đời vào đầu những năm 1790. Ông tái hôn vào năm 1797, nhưng người vợ thứ hai này cũng qua đời không lâu sau đó. Sau cái chết của người vợ cuối cùng vào năm 1828, Hokusai sống cùng người con gái út của mình, Ei (còn gọi là Ōi), cho đến cuối đời.

• Cha mẹ: Có nhiều giả thuyết về cha mẹ Hokusai. Một giả thuyết phổ biến cho rằng ông sinh ra trong gia đình Kawamura và sau đó được nhận nuôi bởi Nakajima Ise, một thợ làm gương cho Mạc phủ. Tuy nhiên, không có bằng chứng xác thực nào được tìm thấy để chứng minh điều này. Về mẹ ông, có tin đồn bà là cháu gái của Kira Kōzuke-no-suke, một nhân vật lịch sử nổi tiếng.
• Con cái:
  • Con trai cả, Tominosuke: Được cho là đã kế thừa nghề làm gương của gia đình Nakajima, nhưng lại có tính cách phóng đãng và qua đời sớm mà không rõ nguyên nhân.
  • Con gái cả, Omiyo: Kết hôn với Yanagawa Shigenobu, một đệ tử của Hokusai, nhưng cuộc hôn nhân không hạnh phúc và bà trở về nhà cha mẹ cùng con trai. Cháu trai này sau đó gây ra nhiều rắc rối cho Hokusai, khiến ông phải vật lộn với khó khăn tài chính.
  • Con gái thứ hai, Otetsu: Được cho là một họa sĩ nhưng qua đời khi còn trẻ sau khi kết hôn.
  • Con trai thứ hai, Sakijuro: Được nhận nuôi bởi gia đình Kase và trở thành một samurai. Ông cũng là một người yêu thích haiku.
  • Con gái thứ ba, Ei (Ōi): Là người con nổi tiếng nhất của Hokusai, bà cũng trở thành một họa sĩ ukiyo-e tài năng với nghệ danh Katsushika Ōi. Bà đã sống và hỗ trợ Hokusai trong những năm cuối đời, được cho là đã cùng ông vẽ một số tác phẩm.

4.2. Thói quen và lối sống

Hokusai nổi tiếng với lối sống khác thường và sự tận hiến tuyệt đối cho nghệ thuật, thường bỏ qua các nhu cầu cơ bản của cuộc sống.

• Thay đổi tên gọi thường xuyên: Ông đã thay đổi nghệ danh của mình hơn 30 lần trong suốt cuộc đời, điều này là một thông lệ phổ biến đối với các nghệ sĩ Nhật Bản, nhưng số lượng thay đổi của Hokusai là đặc biệt nhiều. Mỗi lần thay đổi tên thường đánh dấu một giai đoạn mới trong sự phát triển nghệ thuật của ông.
• Thói quen di chuyển nhiều nơi: Có những câu chuyện kể rằng Hokusai đã chuyển nhà tới 56 lần trước tuổi 75 và tổng cộng 93 lần trong đời, thậm chí có lần chuyển nhà ba lần trong một ngày. Mặc dù con số chính xác có thể bị phóng đại, nhưng việc ông thường xuyên thay đổi nơi ở là có thật. Lý do được cho là ông và con gái Ei quá tập trung vào việc vẽ tranh mà không dọn dẹp, khiến nhà cửa trở nên bừa bộn và bẩn thỉu, buộc họ phải chuyển đi.
• Lối sống tận hiến cho nghệ thuật: Hokusai không quan tâm đến quần áo, thức ăn hay nơi ở. Ông thường mặc đồ vải thô, rách rưới và không bao giờ đi guốc hay dép. Ông và con gái thường ăn những gì mua được hoặc được cho, không nấu nướng. Ông cũng không uống rượu hay kén chọn trà, nhưng rất thích đồ ngọt.
• Vô tâm với tiền bạc: Hokusai thường vứt tiền vẽ một cách bừa bãi và không kiểm tra các khoản thanh toán. Điều này, cùng với việc cháu trai của ông thường xuyên đánh bạc và tiêu xài tiền của ông, khiến ông thường xuyên sống trong cảnh nghèo khó. Tuy nhiên, một số nhà nghiên cứu cho rằng ông chỉ thực sự nghèo trong những năm đầu sự nghiệp và những năm cuối đời khi phải gánh vác việc của cháu trai.
• Khát khao học hỏi không ngừng: Ngay cả ở tuổi 80, Hokusai vẫn không ngừng học hỏi và cải thiện kỹ năng của mình. Có câu chuyện kể rằng ông đã khóc trước mặt con gái Ei vì cảm thấy mình "không thể vẽ nổi một con mèo". Câu nói nổi tiếng của ông trên giường bệnh: "Giá mà ông trời cho tôi thêm mười năm nữa... Chỉ cần thêm năm năm nữa, thì tôi có thể trở thành một họa sĩ thực sự" thể hiện khát khao mãnh liệt của ông trong việc đạt đến sự hoàn hảo trong nghệ thuật.

5.1. Đánh giá đương thời

Hokusai đã có được danh tiếng đáng kể trong thời gian ông còn sống, được thể hiện qua việc một số tác phẩm của ông được tái bản. Các ghi chép đương thời cho thấy ông đã được công nhận là một họa sĩ tài năng. Ví dụ, trong "Koga Bikō" của Asaoka Okisada, một thuyền trưởng Hà Lan đã nói về Hokusai vào năm 1798: "Mặc dù là một họa sĩ dân gian, nhưng ông là một nghệ sĩ có tính cách đặc biệt, nổi tiếng khắp thủ đô." Điều này cho thấy Hokusai đã có một danh tiếng vững chắc vào cuối thế kỷ 18.

Các tác phẩm của ông cũng được đánh giá cao tại các sự kiện công cộng. Năm 1799, các bức tranh của Hokusai tại lễ khai trương đền Mimeguri Inari đã nhận được nhiều lời khen ngợi. Trong thời kỳ Bunka (1804-1818), Hokusai tập trung vào việc minh họa yomihon (tiểu thuyết minh họa), và "Zōho Ukiyo-e Ruikō" đã ca ngợi ông vì đã đóng góp lớn vào sự phát triển của thể loại này.

Tuy nhiên, cũng có những lời chỉ trích. Kuwagata Keisai, một họa sĩ tiên phong trong thể loại tranh phong cảnh, được cho là đã nói rằng Hokusai "chỉ bắt chước người khác và không tự mình bắt đầu bất cứ điều gì." Mặc dù tính xác thực của lời chỉ trích này còn gây tranh cãi, nó cho thấy sự cạnh tranh và những ý kiến khác nhau về phong cách của Hokusai trong giới nghệ thuật đương thời.

5.2. Ảnh hưởng đến nghệ thuật phương Tây

Hokusai là một trong những người tiên phong thử nghiệm phối cảnh tuyến tính phương Tây trong số các nghệ sĩ Nhật Bản. Bản thân ông cũng chịu ảnh hưởng từ Sesshū Tōyō và các phong cách hội họa Trung Quốc khác. Ảnh hưởng của ông lan rộng khắp thế giới đến những người cùng thời ở phương Tây vào thế kỷ 19 với Japonisme, bắt đầu bằng cơn sốt sưu tập nghệ thuật Nhật Bản, đặc biệt là ukiyo-e. Một số mẫu đầu tiên được thấy ở Paris, khi vào khoảng năm 1856, họa sĩ in, nhà thiết kế người Pháp và đồng nghiệp của nhiều nghệ sĩ Trường phái ấn tượng như Édouard Manet, Félix Bracquemond lần đầu tiên bắt gặp một bản sao của cuốn sổ phác thảo Hokusai tại xưởng in của August Dalatre.

Với cuốn sổ phác thảo làm nguồn cảm hứng, Bracquemond đã thiết kế "Dịch vụ Rousseau", một bộ đồ ăn thanh lịch, thay mặt cho Francois-Eugene Rousseau, chủ sở hữu một cửa hàng thủy tinh và gốm sứ. Được trưng bày tại Triển lãm Toàn cầu ở Paris năm 1867, Dịch vụ Rousseau đã thành công cả về mặt phê bình và thương mại và được tái bản nhiều lần trong những năm qua. Dịch vụ Rousseau có hình ảnh chim và cá được sao chép từ các minh họa sách Nhật Bản và được đặt bất đối xứng trên nền trắng tạo ra một cái nhìn rất hiện đại vào thời điểm đó.

Hokusai cũng ảnh hưởng đến phong trào Trường phái ấn tượng, với các chủ đề lặp lại tác phẩm của ông xuất hiện trong tác phẩm của Claude Monet và Pierre-Auguste Renoir, cũng như Art Nouveau, hay Jugendstil ở Đức. Các bản khắc gỗ của ông được nhiều nghệ sĩ châu Âu sưu tầm, bao gồm Edgar Degas, Paul Gauguin, Klimt, Franz Marc, August Macke, Édouard Manet, và Van Gogh. Degas nói về ông: "Hokusai không chỉ là một nghệ sĩ trong số những người khác trong Thế giới nổi. Ông là một hòn đảo, một lục địa, một thế giới riêng biệt." Mô-típ roi của Hermann Obrist, hay Peitschenhieb, đã trở thành biểu tượng của phong trào mới, bị ảnh hưởng rõ rệt bởi tác phẩm của Hokusai.

Nhà soạn nhạc người Pháp Claude Debussy's tone poem La Mer, ra mắt năm 1905, được cho là lấy cảm hứng từ bản in Sóng lừng ngoài khơi Kanagawa của Hokusai. Nhà soạn nhạc có một bản in treo trong phòng khách của mình và đã yêu cầu cụ thể rằng nó được sử dụng trên bìa bản nhạc đã xuất bản, được phân phối rộng rãi, và bản nhạc tự nó đã kết hợp các hòa âm mang âm hưởng Nhật Bản.

5.3. Ảnh hưởng đến văn hóa Nhật Bản

Ngay cả sau khi ông qua đời, các cuộc triển lãm tác phẩm nghệ thuật của Hokusai vẫn tiếp tục được tổ chức và thu hút đông đảo công chúng. Năm 2005, Bảo tàng Quốc gia Tokyo đã tổ chức một triển lãm Hokusai thu hút số lượng khách tham quan lớn nhất trong năm đó. Một số bức tranh từ triển lãm Tokyo cũng được trưng bày tại Vương quốc Anh. Bảo tàng Anh đã tổ chức triển lãm đầu tiên về các tác phẩm của Hokusai trong những năm cuối đời, bao gồm cả Sóng lừng ngoài khơi Kanagawa, vào năm 2017.

Hokusai đã truyền cảm hứng cho truyện ngắn đoạt Giải Hugo của tác giả khoa học viễn tưởng Roger Zelazny, "24 cảnh núi Phú Sĩ, của Hokusai", trong đó nhân vật chính đi thăm khu vực xung quanh núi Phú Sĩ, dừng chân tại các địa điểm mà Hokusai đã vẽ. Một cuốn sách năm 2011 về chánh niệm kết thúc bằng bài thơ "Hokusai Says" của Roger Keyes, với lời giải thích rằng "đôi khi thơ ca nắm bắt linh hồn của một ý tưởng tốt hơn bất cứ điều gì khác".

Trong Encyclopædia Britannica năm 1985, Richard Lane mô tả Hokusai là "từ cuối thế kỷ 19 [đã] gây ấn tượng với các nghệ sĩ, nhà phê bình và những người yêu nghệ thuật phương Tây, có lẽ nhiều hơn bất kỳ nghệ sĩ châu Á nào khác".

Bức Cửa hàng bán sách tranh và ukiyo-e của Hokusai cho thấy cách ukiyo-e được bán như thế nào vào thời đó; nó cho thấy những bản in này được bán tại các cửa hàng địa phương, và người dân bình thường có thể mua ukiyo-e. Điều đặc biệt trong hình ảnh này là Hokusai đã sử dụng phương pháp tô màu bằng tay thay vì sử dụng nhiều mộc bản riêng biệt.

Con gái út của ông, Ei, có manga và phim riêng mang tên Miss Hokusai. Một bộ phim tiểu sử về họa sĩ đã được phát hành tại Nhật Bản vào ngày 28 tháng 5 năm 2021. Bộ phim này đã được công chiếu tại Liên hoan phim quốc tế Tokyo lần thứ 33.

5.4. Di sản và các hoạt động tưởng niệm

Di sản nghệ thuật của Hokusai được tôn vinh và duy trì thông qua nhiều bảo tàng, triển lãm và hoạt động tưởng niệm trên khắp Nhật Bản và thế giới.

• Các bảo tàng chuyên về Hokusai:
  • Bảo tàng Hokusai Katsushika (Shimane): Được nhà nghiên cứu ukiyo-e Nagata Seiji thành lập năm 1990 tại Tsuno, tỉnh Shimane, chuyên trưng bày các tác phẩm của Hokusai. Bảo tàng này đã đóng cửa vào năm 2015, và bộ sưu tập của Nagata (2.398 tác phẩm) đã được tặng cho tỉnh Shimane vào năm 2017, hiện được trưng bày tại Bảo tàng Nghệ thuật Shimane và Bảo tàng Nghệ thuật Iwami.
  • Bảo tàng Hokusai-kan (Obuse): Được thị trưởng Ichimura Ikuo thành lập năm 1976 tại Obuse, tỉnh Nagano. Obuse là nơi Hokusai đã sống và làm việc trong những năm cuối đời dưới sự bảo trợ của Takai Kozan. Bảo tàng này lưu giữ nhiều bức tranh vẽ tay của Hokusai, bao gồm cả tác phẩm cuối cùng của ông là Con rồng khói thoát khỏi núi Phú Sĩ.
  • Bảo tàng Hokusai Sumida (Tokyo): Được mở cửa vào năm 2016 tại Sumida, Tokyo, nơi Hokusai sinh ra và trải qua phần lớn cuộc đời. Bảo tàng trưng bày các bộ sưu tập quan trọng như Bộ sưu tập Peter Morse và Bộ sưu tập Narazaki Muneshige.
• Các hoạt động tưởng niệm và công nhận:
  • Năm 2019, 24 tác phẩm từ Ba mươi sáu cảnh núi Phú Sĩ đã được sử dụng làm thiết kế cho hộ chiếu Nhật Bản.
  • Hình ảnh "Sóng lừng ngoài khơi Kanagawa" được đưa vào thiết kế mặt sau tờ tiền giấy 1000 yên mới của Nhật Bản, phát hành năm 2024.
  • Các tượng đài và bảng hiệu tưởng niệm được đặt tại Sumida, bao gồm một bức tượng đồng Hokusai tại Phòng trưng bày Higashin Hokusai.

  Những hoạt động này không chỉ tôn vinh những đóng góp to lớn của Hokusai cho nghệ thuật Nhật Bản mà còn giúp quảng bá di sản của ông ra toàn thế giới.