1. Tiểu sử
Girō Senoo có một cuộc đời đầy biến động, từ xuất thân trong một gia đình không theo Phật giáo Nichiren cho đến quá trình giác ngộ tôn giáo và sự chuyển đổi tư tưởng mạnh mẽ, định hình con đường hoạt động xã hội của ông.
1.1. Xuất thân và gia đình
Girō Senoo sinh ngày 16 tháng 12 năm 1889 tại Higashijō-chō, Hiba-gun, tỉnh Hiroshima, Nhật Bản. Gia đình ông vốn không phải là tín đồ của Phật giáo Nichiren mà thuộc tông Tịnh Độ tông (Shinshu), và điều hành một cơ sở sản xuất rượu sake. Ông lớn lên trong một môi trường sùng đạo niệm Phật (nenbutsu).
1.2. Bệnh tật và gián đoạn học tập
Năm 21 tuổi, Senoo mắc phải một căn bệnh phổi nghiêm trọng, buộc ông phải tạm dừng việc học tại Trường Trung học Đệ nhất (cũ). Từ đó cho đến năm 30 tuổi, ông sống trong tình trạng cận kề cái chết. Trải nghiệm bệnh tật kéo dài này đã ảnh hưởng sâu sắc đến cuộc đời và tư tưởng của ông, khiến ông phải suy ngẫm về ý nghĩa cuộc sống và tìm kiếm con đường tinh thần mới.
1.3. Giác ngộ tôn giáo và chuyển đổi tư tưởng
Trong thời gian nghỉ học vì bệnh tật, Senoo đã có duyên gặp gỡ một người bán đậu phụ là tín đồ nhiệt thành của Pháp Hoa tông (Hokke). Theo lời khuyên của người này, Senoo bắt đầu nghiên cứu và trở nên yêu thích Pháp Hoa kinh. Ông tin rằng chính triết lý của Phật giáo Nichiren đã đưa ông trở lại cuộc sống và trở thành chân lý duy nhất của mình. Trong hơn 20 năm, ông đã miệt mài nghiên cứu và truyền bá giáo lý này, đến mức quên cả ngủ. Mặc dù thể chất vẫn còn yếu, ông vẫn nỗ lực thực hiện lời kêu gọi của Phật giáo. Tuy nhiên, kết quả là ông bắt đầu đặt câu hỏi về toàn bộ hệ thống tôn giáo hiện hành và nhận thấy mình không còn lựa chọn nào khác ngoài việc phản đối nó. Khoảng mười năm sau khi gia nhập phong trào Nichiren, ông chịu ảnh hưởng của phong trào "vô ngã" (mugaJapanese) và bắt đầu chuyển hướng tư tưởng sang lý tưởng chủ nghĩa xã hội Phật giáo.
2. Hoạt động ban đầu và tổ chức
Sau khi giác ngộ Phật giáo Nichiren, Girō Senoo nhanh chóng trở thành một nhà hoạt động tích cực, tham gia và thành lập các tổ chức Phật giáo nhằm truyền bá tư tưởng của mình và thúc đẩy sự thay đổi xã hội.
2.1. Kokuchukai và Chủ nghĩa Nichiren
Năm 1918, Senoo gia nhập Kokuchukai, một phong trào cư sĩ Phật giáo Nichiren theo chủ nghĩa dân tộc do Tanaka Chigaku và Honda Nissho sáng lập. Ông được giao phụ trách biên tập tạp chí cho "Thanh niên Đoàn Đại Nhật Bản Chủ nghĩa Nichiren" (大日本日蓮主義青年団), một tổ chức truyền bá sự tái giải thích cánh hữu của giáo lý Nichiren.
2.2. Thành lập Thanh niên Đoàn Đại Nhật Bản Chủ nghĩa Nichiren
Vào năm 1919, Senoo đã tổ chức Thanh niên Đoàn Đại Nhật Bản Chủ nghĩa Nichiren, chủ yếu với các tín đồ trẻ của Thống nhất Đoàn (統一団) do Honda Nissho chủ trì. Đoàn đã xuất bản tạp chí riêng và tổ chức các buổi diễn thuyết tích cực ở nhiều nơi. Thông qua các hoạt động của thanh niên đoàn, Senoo dần dần tham gia vào các tranh chấp tá điền và tranh chấp lao động, từ đó bắt đầu thuyết giảng về sự cần thiết của cải cách xã hội.
3. Tư tưởng và triết học
Tư tưởng của Girō Senoo là sự kết hợp độc đáo giữa Phật giáo và chủ nghĩa Marx, tập trung vào việc phê phán chủ nghĩa tư bản và xây dựng một xã hội công bằng dựa trên giáo lý Phật giáo.
3.1. Phật giáo xã hội chủ nghĩa và phê phán chủ nghĩa tư bản
Senoo lập luận rằng "hệ thống chủ nghĩa tư bản tạo ra khổ đau (dukkhaSanskrit) và do đó, vi phạm tinh thần của Phật giáo." Ông đề xướng một "xã hội cộng đồng không có sở hữu tư nhân" và phê phán chủ nghĩa tư bản từ góc độ Phật giáo. Ông chỉ trích cả những người chủ nghĩa Marx chính thống phủ nhận tầm quan trọng của tâm linh lẫn những Phật tử ủng hộ chiến tranh và chủ nghĩa đế quốc Nhật Bản. Senoo xem khổ đau không chỉ là điều cần vượt qua bằng tâm linh mà còn là một điều kiện vật chất hiện sinh cần được phân tích và loại bỏ.
3.2. Xây dựng Tịnh Độ tại thế gian và giải phóng xã hội
Senoo tin tưởng vào việc xây dựng một "Tịnh Độ" (jōbukkokudoJapanese) ngay tại thế gian này thông qua các lý tưởng chủ nghĩa xã hội Phật giáo mới. Mục tiêu này không chỉ nhằm đạt được sự giải phóng tinh thần mà còn hướng tới sự giải phóng kinh tế và xã hội (kaihōJapanese).
3.3. Quan điểm phê phán các tông phái Phật giáo truyền thống
Senoo có lập trường phê phán mạnh mẽ đối với các tông phái Phật giáo hiện hành. Ông cho rằng họ đã "làm hoen ố tinh thần Phật giáo" và chỉ còn tồn tại như những "xác chết". Ông bác bỏ những hình thức này và cam kết phát triển Phật giáo theo tinh thần của thời đại mới.
4. Thanh niên Đoàn Phục hưng Phật giáo mới (Shinkō Bukkyō Seinen Dōmei)
Thanh niên Đoàn Phục hưng Phật giáo mới là tổ chức quan trọng nhất do Girō Senoo lãnh đạo, đóng vai trò trung tâm trong việc truyền bá tư tưởng và thúc đẩy các phong trào xã hội của ông.
4.1. Thành lập và Chủ tịch đầu tiên
Năm 1931, dưới sự lãnh đạo của Senoo, Thanh niên Đoàn Đại Nhật Bản Chủ nghĩa Nichiren đã giải thể một cách có tính xây dựng và tái tổ chức thành Thanh niên Đoàn Phục hưng Phật giáo mới (Shinkō Bukkyō Seinen DōmeiJapanese, viết tắt là Shinkō Butsu-seiJapanese), một tổ chức liên tông phái. Tại đại hội thành lập vào ngày 5 tháng 4 năm 1931, Senoo được bầu làm chủ tịch đầu tiên của Đoàn.
4.2. Cương lĩnh và phong trào xã hội
Thanh niên Đoàn Phục hưng Phật giáo mới đã xuất bản một tạp chí có tên Phật giáo Phục hưng (Shinkō BukkyōJapanese) và tổ chức hội nghị quốc gia hàng năm. Cương lĩnh của Đoàn dựa trên ba nguyên tắc chính:
- Chúng tôi quyết tâm hiện thực hóa việc xây dựng một Phật Quốc trên thế gian này, dựa trên phẩm chất cao nhất của nhân loại như đã được Đức Thích Ca Mâu Ni Phật tiết lộ và phù hợp với nguyên tắc tình huynh đệ.
- Chúng tôi chấp nhận rằng tất cả các tông phái hiện hành, vì đã làm hoen ố tinh thần Phật giáo, chỉ còn tồn tại như những xác chết. Chúng tôi bác bỏ những hình thức này và cam kết nâng cao Phật giáo theo tinh thần của thời đại mới.
- Chúng tôi nhận thấy rằng hệ thống kinh tế tư bản hiện tại mâu thuẫn với tinh thần Phật giáo và cản trở phúc lợi xã hội của công chúng. Chúng tôi quyết tâm cải cách hệ thống này để hiện thực hóa một xã hội tự nhiên hơn.
Đoàn đã tham gia vào nhiều phong trào xã hội như phong trào lao động, phong trào hợp tác xã tiêu dùng, phong trào phản chiến và phong trào chống phát xít. Tổ chức này phản đối chủ nghĩa dân tộc, chủ nghĩa quân phiệt, "Phật giáo theo đường lối Hoàng gia" và chủ nghĩa đế quốc Nhật Bản, đồng thời thúc đẩy chủ nghĩa quốc tế, đại kết Phật giáo và chủ nghĩa chống tư bản.
5. Sự đàn áp và tù đày
Các hoạt động của Girō Senoo và Thanh niên Đoàn Phục hưng Phật giáo mới đã thu hút sự chú ý của chính quyền đế quốc Nhật Bản, dẫn đến các cuộc đàn áp và tù đày.
5.1. Bắt giữ và truy tố
Vào tháng 2 năm 1936, Senoo bị Cảnh sát Đặc biệt Cấp cao (Tokko Keisatsu) của chính phủ đế quốc bắt giữ. Mặc dù được trả tự do sau một tháng, ông lại bị bắt giữ lần nữa vào tháng 12 cùng năm. Ông bị buộc tội vi phạm Luật Bảo vệ Trật tự Công cộng (治安維持法Japanese) và bị truy tố vì các hoạt động chống chiến tranh và chống phát xít. Sau năm tháng thẩm vấn, vào năm 1937, Senoo đã phải thú nhận "tội lỗi" của mình và tuyên bố lòng trung thành với Thiên hoàng.
5.2. Tù giam và trả tự do
Vào tháng 12 năm 1940, Senoo bị kết án và phải thụ án tù. Ông bị giam giữ cho đến năm 1942 thì được trả tự do.
6. Hoạt động sau Thế chiến II
Sau khi Thế chiến II kết thúc, Girō Senoo tiếp tục các hoạt động xã hội và chính trị của mình, tập trung vào phong trào hòa bình và hợp tác quốc tế.
6.1. Phong trào xã hội và hòa bình
Sau chiến tranh, Senoo đảm nhiệm nhiều chức vụ quan trọng trong các tổ chức xã hội và hòa bình. Ông trở thành Chủ tịch Liên minh Phật giáo Xã hội (仏教社会同盟Japanese), Chủ tịch Hội đồng Thúc đẩy Hòa bình Quốc dân (平和推進国民会議Japanese), và Chủ tịch chi nhánh Tokyo của Hội Hữu nghị Nhật Bản-Trung Quốc (日中友好協会Japanese).
6.2. Gia nhập Đảng Cộng sản Nhật Bản
Vào năm 1959, Girō Senoo đã gia nhập Đảng Cộng sản Nhật Bản. Việc gia nhập này thể hiện sự kiên định của ông trong việc theo đuổi lý tưởng xã hội chủ nghĩa và cam kết với các phong trào chính trị tiến bộ.
7. Tác phẩm
Girō Senoo đã để lại nhiều tác phẩm, bài luận và nhật ký, phản ánh tư tưởng và quá trình hoạt động của ông:
- Ánh sáng khao khát (光を慕ひてJapanese), Nhà xuất bản Chuo, 1925
- Phật giáo Phục hưng trên con đường cải cách xã hội (社会変革途上の新興仏教Japanese), Phật Kỳ Xã, Tập sách Phật giáo Phục hưng, 1933
- Nhật ký Girō Senoo (妹尾義郎日記Japanese), Tập 1, 2, 7, do Senoo Tetsutaro và Inagaki Masami đồng biên soạn, Kokushokankokai, 1974-1975
- Tuyển tập các bài viết tôn giáo của Girō Senoo (妹尾義郎宗教論集Japanese), do Inagaki Masami biên soạn, Okura Shuppan, 1975
8. Qua đời
Girō Senoo qua đời vào ngày 4 tháng 8 năm 1961 tại nhà riêng ở tỉnh Nagano.
9. Ảnh hưởng và đánh giá
Girō Senoo được đánh giá là một trong những nhân vật tiên phong trong phong trào chủ nghĩa xã hội Phật giáo ở Nhật Bản. Tư tưởng của ông về việc phê phán chủ nghĩa tư bản từ góc độ Phật giáo và kêu gọi xây dựng một "Phật Quốc" tại thế gian đã tạo ra một làn sóng mới trong giới Phật giáo Nhật Bản. Ông đã thách thức các tông phái Phật giáo truyền thống, những người mà ông cho là đã xa rời tinh thần nguyên thủy của Phật giáo và trở nên thụ động trước các vấn đề xã hội.
Mặc dù phải đối mặt với sự đàn áp và tù đày dưới thời chính phủ quân phiệt, Senoo vẫn kiên định với lý tưởng của mình về công bằng xã hội, hòa bình và giải phóng kinh tế. Hoạt động của ông sau Thế chiến II, bao gồm việc gia nhập Đảng Cộng sản Nhật Bản, tiếp tục khẳng định cam kết của ông đối với các phong trào tiến bộ. Senoo để lại một di sản về sự dũng cảm trong việc kết nối tâm linh với hành động xã hội, góp phần định hình một hình thức Phật giáo tích cực và dấn thân vào các vấn đề thế tục, đặc biệt là trong bối cảnh xã hội Nhật Bản đầy biến động.