1. Sự nghiệp cầu thủ
Francesco Moriero đã trải qua một sự nghiệp cầu thủ kéo dài nhiều năm, thi đấu ở các cấp độ câu lạc bộ và quốc tế, tạo dựng danh tiếng với phong cách chơi độc đáo và những đóng góp quan trọng cho các đội bóng mà ông khoác áo.
1.1. Sự nghiệp cấp câu lạc bộ
Francesco Moriero khởi đầu sự nghiệp tại câu lạc bộ địa phương Lecce, gia nhập đội trẻ vào năm 1985 và ra mắt đội một chuyên nghiệp vào mùa giải Serie B 1986-87. Mùa giải tiếp theo, 1987-88, ông ra sân 35 trận, ghi 3 bàn và góp công giúp Lecce giành vị trí á quân Serie B, qua đó thăng hạng Serie A. Ông thi đấu hai mùa giải ở Serie A với Lecce, có tổng cộng 86 lần ra sân và ghi 4 bàn, trước khi đội bóng trở lại Serie B. Trong mùa giải Serie B 1991-92, Moriero ghi 6 bàn sau 34 lần ra sân, thành tích cá nhân tốt nhất của ông tại câu lạc bộ. Tổng cộng, ông có 156 lần ra sân và ghi 13 bàn cho Lecce.
Năm 1992, ông chuyển đến Cagliari, nơi ông có lần đầu tiên ra mắt tại các giải đấu châu Âu. Moriero đóng vai trò quan trọng giúp Cagliari lọt vào bán kết Cúp UEFA 1993-94. Ông thi đấu 2 mùa giải cho Cagliari, có 54 lần ra sân và ghi 4 bàn.
Năm 1994, Moriero gia nhập Roma với mức phí chuyển nhượng khoảng 8.50 B ITL. Mặc dù huấn luyện viên Zdeněk Zeman của Lazio muốn có ông, nhưng Moriero đã chọn Roma để tái hợp với huấn luyện viên Carlo Mazzone, người từng dẫn dắt ông ở Cagliari. Ông trải qua ba mùa giải tại Roma, trở thành một nhân tố quan trọng và được người hâm mộ yêu mến nhờ khả năng rê bóng và xuyên phá cánh. Ông có 75 lần ra sân ở Serie A và ghi 8 bàn cho câu lạc bộ. Tuy nhiên, Roma không đạt được thành công lớn trong giai đoạn này, chỉ về thứ năm hai lần và thứ mười hai một lần. Hợp đồng của ông với Roma không được gia hạn sau mùa giải 1996-97.
Vào tháng 5 năm 1997, Moriero ban đầu đạt thỏa thuận gia nhập Milan, nhưng đến tháng 7, ông đã ký hợp đồng với Inter Milan trong một thương vụ trao đổi cầu thủ liên quan đến André Cruz. Mặc dù Javier Zanetti đã chơi ở vị trí tiền vệ cánh phải tại Inter, Moriero đã gây ấn tượng trong các trận đấu tiền mùa giải với khả năng kiến tạo bàn thắng từ các đường tạt bóng, khiến Zanetti phải chuyển sang thi đấu ở cánh trái. Ông ra mắt Inter vào ngày 31 tháng 8 năm 1997, trong trận đấu đầu tiên của mùa giải Serie A 1997-98 với Brescia tại sân vận động Giuseppe Meazza.
Thời gian thi đấu tại Inter Milan là giai đoạn đáng chú ý và thành công nhất trong sự nghiệp của Moriero. Ngay trong mùa giải đầu tiên, ông đã cùng Inter giành Cúp UEFA 1997-98 dưới sự dẫn dắt của huấn luyện viên Luigi Simoni. Trong giải đấu này, ông nổi bật với bàn thắng theo kiểu "xe đạp chổng ngược" vào lưới đội bóng Thụy Sĩ Neuchâtel Xamax. Trong trận chung kết Cúp UEFA, ông cũng kiến tạo bàn thắng cho Ronaldo ngay sau khi vào sân từ băng ghế dự bị. Inter cũng suýt giành chức vô địch Serie A mùa giải đó, khi chỉ về nhì sau Juventus. Moriero có 28 lần ra sân ở giải vô địch quốc gia và ghi 3 bàn trong mùa giải đó.
Trong hai mùa giải tiếp theo, Moriero ít được ra sân hơn do chấn thương (tổng cộng 28 lần ra sân và 3 bàn ở Serie A). Ông cũng cùng Inter lọt vào trận chung kết Coppa Italia 2000 dưới thời Marcello Lippi, trước khi chuyển đến Napoli vào năm 2000.
Trong mùa giải Serie A 2000-01, Moriero có 14 lần ra sân và ghi 1 bàn cho Napoli, nhưng không thể cứu câu lạc bộ khỏi việc xuống hạng. Ông kết thúc sự nghiệp cầu thủ vào năm 2002 khi Napoli đang thi đấu ở Serie B. Tổng cộng, Moriero đã có 287 lần ra sân ở Serie A và ghi 21 bàn. Trong toàn bộ sự nghiệp cấp câu lạc bộ, ông đã có 366 lần ra sân và ghi được 32 bàn thắng.
1.2. Sự nghiệp quốc tế
Francesco Moriero có lần đầu tiên khoác áo đội tuyển bóng đá U-21 quốc gia Ý vào ngày 7 tháng 2 năm 1990, trong trận thắng 1-0 trước Hy Lạp dưới thời huấn luyện viên Cesare Maldini.
Ông ra mắt đội tuyển quốc gia Ý vào ngày 28 tháng 1 năm 1998, trong trận thắng 3-0 trên sân nhà trước Slovakia, và đã đóng góp hai đường kiến tạo trong trận đấu đó. Ở lần ra sân tiếp theo, trong trận giao hữu quốc tế với Paraguay vào ngày 22 tháng 4 năm 1998, ông đã ghi cả hai bàn thắng duy nhất cho tuyển Ý, trong đó có một bàn thắng theo kiểu "xe đạp chổng ngược", giúp đội nhà giành chiến thắng 3-1.
Moriero là thành viên của đội tuyển Ý tham dự FIFA World Cup 1998 dưới sự dẫn dắt của Cesare Maldini. Tại giải đấu này, Ý đã bị loại ở tứ kết sau loạt sút luân lưu trước đội chủ nhà và sau đó là nhà vô địch Pháp. Mặc dù thường xuyên phải cạnh tranh vị trí cánh phải với Angelo Di Livio, một cầu thủ có xu hướng phòng ngự hơn, Moriero vẫn xuất hiện trong cả năm trận đấu của Ý tại giải. Ông đã kiến tạo bàn thắng đầu tiên cho Christian Vieri trong trận thắng 3-0 của Ý trước Cameroon ở lượt trận thứ hai vòng bảng, đồng thời khởi xướng pha bóng dẫn đến bàn thắng thứ hai của Vieri trong trận đấu đó. Ông cũng phối hợp với Filippo Inzaghi để tạo ra tình huống dẫn đến bàn thắng quyết định của Roberto Baggio trong trận đấu cuối cùng vòng bảng với Áo, giúp Ý giành chiến thắng 2-1 và đứng đầu bảng.
Trận đấu cuối cùng của Moriero cho đội tuyển Ý là vào ngày 9 tháng 10 năm 1999, trong khuôn khổ vòng loại Euro 2000 gặp Belarus dưới thời huấn luyện viên Dino Zoff, kết thúc với tỷ số hòa 0-0 trên sân khách. Tổng cộng, ông đã ghi 2 bàn thắng trong 8 lần ra sân cho đội tuyển quốc gia Ý trong giai đoạn từ năm 1998 đến 1999.
1.3. Phong cách thi đấu
Francesco Moriero là một tiền vệ thuận chân phải, nhanh nhẹn, nhỏ con (cao 173 cm và nặng 69 kg) nhưng đầy năng lượng và có kỹ thuật cá nhân cao. Ông chủ yếu được sử dụng ở vị trí tiền vệ cánh phải. Mặc dù là một cầu thủ có xu hướng tấn công mạnh mẽ, thường xuyên thực hiện các pha chạy chỗ tấn công và đôi khi được sử dụng như một tiền đạo cánh, ông cũng nổi tiếng với khả năng làm việc chăm chỉ, trí thông minh chiến thuật, và những đóng góp phòng ngự khi không có bóng, cũng như khả năng lùi về hỗ trợ phòng ngự hiệu quả, giúp ông bao phủ toàn bộ hành lang cánh.
Những điểm mạnh chính của Moriero bao gồm khả năng tăng tốc, tốc độ, kỹ năng rê bóng, sự nhanh nhẹn, kỹ thuật cá nhân điêu luyện và óc sáng tạo. Những đặc điểm này giúp ông vượt qua đối thủ trong các tình huống đối mặt, tăng tốc lên cánh, và tạo ra chiều rộng cho đội bóng bằng cách tập trung quân số ở biên, mang lại lợi thế về quân số cho đội khi tấn công. Ông cũng được biết đến với khả năng tạo cơ hội và cung cấp đường kiến tạo cho các tiền đạo bằng những pha tạt bóng chính xác và những đường chuyền dài từ cánh phải. Moriero còn sở hữu tầm nhìn tốt và khả năng phân phối bóng, cùng với sở thích ghi những bàn thắng ngoạn mục từ xa hoặc những pha dứt điểm đẹp mắt từ các cú volley và cú sút xe đạp chổng ngược.
Được đánh giá là một trong những tiền vệ cánh xuất sắc nhất thế hệ của mình, Moriero trong thời kỳ đỉnh cao đã được so sánh với các huyền thoại tiền vệ cánh người Ý như Franco Causio, Bruno Conti, và Roberto Donadoni, cũng như tiền vệ cánh người Bồ Đào Nha Luís Figo. Tuy nhiên, bên cạnh tài năng của mình, Moriero đôi khi cũng bị cho là thi đấu không ổn định.
Ngoài kỹ năng và khả năng chơi bóng, Moriero còn được biết đến với màn ăn mừng đặc trưng: ông thường giả vờ đánh bóng giày cho đồng đội mỗi khi họ ghi bàn, một hành động được gọi là sciusciàItalian. Hành động này không chỉ thể hiện sự khiêm tốn mà còn mang lại tiếng cười và tăng cường tinh thần đồng đội, làm nên một hình ảnh đáng yêu và khó quên của ông trên sân cỏ.
2. Sự nghiệp huấn luyện viên
Sau khi kết thúc thành công khóa học tại trường huấn luyện bóng đá Coverciano vào năm 2006, Francesco Moriero bắt đầu sự nghiệp huấn luyện của mình với nhiều dấu ấn đáng chú ý, mặc dù cũng đối mặt với không ít thử thách.
Năm 2006, ông được bổ nhiệm làm huấn luyện viên trưởng của câu lạc bộ Bờ Biển Ngà Africa Sports. Tuy nhiên, vào ngày 27 tháng 7 năm 2007, Africa Sports thông báo đã sa thải Moriero và bổ nhiệm trợ lý Salvatore Nobile làm huấn luyện viên mới.
Ngày 7 tháng 8 năm 2007, Moriero ký hợp đồng với câu lạc bộ Lanciano thuộc Serie C1 của Ý. Ông đã dẫn dắt câu lạc bộ này trong bối cảnh gặp nhiều vấn đề tài chính nghiêm trọng, dẫn đến phá sản, bán đấu giá và bị trừ điểm trong suốt mùa giải. Sau đó, ông đã dẫn dắt Crotone đến chiến thắng trong vòng play-off thăng hạng của Lega Pro Prima Divisione mùa giải 2008-09, giúp đội bóng giành quyền thăng hạng lên Serie B. Cụ thể, Crotone đứng thứ ba tại bảng B và đã đánh bại Arezzo và Benevento trong các trận play-off.
Từ tháng 7 năm 2009 đến tháng 4 năm 2010, ông làm huấn luyện viên trưởng của câu lạc bộ Frosinone tại Serie B trước khi bị sa thải. Vào tháng 9 năm 2010, ông được bổ nhiệm làm huấn luyện viên trưởng mới của Grosseto ở Serie B, thay thế Luigi Apolloni, nhưng đã bị sa thải vào tháng 1 năm 2011 do kết quả kém. Ông cũng từng có thời gian dẫn dắt AC Lugano ở Thụy Sĩ từ năm 2011 đến 2012. Moriero một lần nữa được bổ nhiệm làm huấn luyện viên trưởng của Grosseto vào mùa giải 2012-13, nhưng lại bị sa thải vào ngày 1 tháng 10 năm 2012.
Vào ngày 30 tháng 6 năm 2013, Moriero ký hợp đồng với câu lạc bộ cũ của mình, Lecce, nhưng lại bị sa thải vào ngày 24 tháng 9 cùng năm. Ngày 1 tháng 7 năm 2014, ông được Catanzaro thuê làm huấn luyện viên, nhưng sau đó bị sa thải vào ngày 9 tháng 11 cùng năm. Ngày 1 tháng 3 năm 2016, ông được bổ nhiệm làm huấn luyện viên của Catania, một đội bóng đang gặp khó khăn ở Lega Pro, nhưng ông rời câu lạc bộ vào cuối mùa giải.
Tháng 5 năm 2017, ông được bổ nhiệm làm huấn luyện viên của Sambenedettese. Ông bị sa thải vào tháng 11, nhưng sau đó được gọi trở lại vào tháng 4 năm 2018. Tuy nhiên, ông lại rời câu lạc bộ vào ngày 30 tháng 6 năm 2018.
Tháng 6 năm 2019, ông gia nhập Cavese, nhưng đã bị sa thải vào tháng 9 sau 4 trận đấu ở Serie C mà không có chiến thắng nào.
Vào ngày 30 tháng 12 năm 2020, ông được công bố là huấn luyện viên trưởng mới của câu lạc bộ Albania Dinamo Tirana, với Fabrizio Miccoli là trợ lý của ông. Tuy nhiên, vào ngày 2 tháng 3 năm 2021, cả Moriero và Miccoli đã từ chức khỏi vị trí huấn luyện tại câu lạc bộ sau khi chỉ dẫn dắt hai trận đấu. Mặc dù thời gian dẫn dắt ngắn ngủi, đội bóng này đã giành vị trí á quân giải hạng Hai Albania mùa giải 2020-21 và thăng hạng lên giải hạng Nhất trong mùa giải tiếp theo.
Ngày 21 tháng 10 năm 2021, Moriero được công bố là huấn luyện viên trưởng mới của đội tuyển quốc gia Maldives với hợp đồng hai năm. Việc bổ nhiệm này biến Moriero trở thành huấn luyện viên đầu tiên đến từ một quốc gia từng vô địch World Cup dẫn dắt Maldives trong lịch sử. Ông ra mắt trên cương vị huấn luyện viên trưởng đội tuyển Maldives vào ngày 24 tháng 3 năm 2022, trong trận giao hữu thắng 2-0 trước Bangladesh. Ông cũng dẫn dắt Maldives trong trận ra mắt giải đấu quốc tế đầu tiên của mình tại lượt trận đầu tiên bảng C vòng loại thứ ba Cúp bóng đá châu Á 2023 gặp Thái Lan, và đã giúp Maldives giành chiến thắng 1-0 trước Sri Lanka ở trận đấu cuối cùng của vòng loại. Sau đó, ông tham dự Giải vô địch bóng đá Nam Á 2023, nơi Maldives giành chiến thắng 2-0 trước Bhutan ở trận mở màn vòng bảng, nhưng sau đó lại để thua Bangladesh và đội khách mời Liban, dẫn đến việc bị loại ngay từ vòng bảng.
3. Danh hiệu
Francesco Moriero đã đạt được nhiều danh hiệu và thành tích đáng kể trong suốt sự nghiệp thi đấu cũng như trong vai trò huấn luyện viên.
3.1. Với tư cách cầu thủ
- Lecce
- Serie B: Á quân (1987-88)
- Cagliari
- Cúp UEFA: Bán kết (1993-94)
- Inter Milan
- Serie A: Á quân (1997-98)
- Cúp UEFA: Vô địch (1997-98)
3.2. Với tư cách huấn luyện viên
- Crotone
- Thăng hạng Serie B (2008-09)
- Dinamo Tirana
- Giải hạng Hai (Albania): Á quân (2020-21)
4. Đánh giá
Francesco Moriero được nhớ đến như một cầu thủ tiền vệ cánh đầy tài năng, năng lượng và kỹ thuật. Với khả năng rê bóng xuất sắc, tốc độ ấn tượng và những pha tấn công táo bạo, ông luôn tạo ra đột biến và mang lại sự hứng khởi cho người hâm mộ. Màn ăn mừng "đánh bóng giày" đặc trưng của ông không chỉ thể hiện cá tính riêng mà còn củng cố tinh thần đồng đội, khiến ông trở thành một nhân vật được yêu mến trong làng bóng đá. Mặc dù đôi khi bị nhận xét là thi đấu thiếu ổn định, nhưng trong thời kỳ đỉnh cao, Moriero vẫn được xem là một trong những tiền vệ cánh xuất sắc nhất thế hệ của mình tại Ý, với những đóng góp đáng kể vào thành công của các câu lạc bộ mà ông khoác áo, đặc biệt là chức vô địch Cúp UEFA cùng Inter Milan.
Với tư cách huấn luyện viên, sự nghiệp của Moriero gặp nhiều thử thách hơn với nhiều lần bị sa thải. Tuy nhiên, ông cũng đã đạt được những thành công đáng chú ý, như giúp Crotone thăng hạng lên Serie B và đưa Dinamo Tirana từ giải hạng hai lên giải hạng nhất Albania. Những thành tựu này cho thấy Moriero, dù phải đối mặt với nhiều khó khăn, vẫn luôn nỗ lực và để lại dấu ấn tích cực trong các đội bóng mà ông dẫn dắt. Phong cách huấn luyện của ông, giống như phong cách chơi bóng trước đây, luôn hướng đến sự tích cực và tinh thần làm việc bền bỉ.