Chilperic I

1.1. Thời thơ ấu và gia đình

Chilperic I sinh khoảng năm 539, là con trai của vua Frank Clotaire I và Hoàng hậu Aregund. Ông là người con út trong số các anh em trai của mình.

1.2. Kế vị và phân chia vương quốc

Ngay sau cái chết của cha mình, Vua Clotaire I, vào năm 561, Chilperic I đã cố gắng chiếm đoạt toàn bộ vương quốc. Ông nhanh chóng chiếm giữ kho báu tích trữ tại thị trấn hoàng gia Berny và tiến vào Paris. Tuy nhiên, các anh em trai của ông đã buộc ông phải chia sẻ vương quốc. Theo thỏa thuận, Chilperic I nhận được Soissons cùng với các vùng đất Amiens, Arras, Cambrai, Thérouanne, Tournai và Boulogne.

Anh trai cả của ông, Charibert I, nhận Paris, trong khi người anh thứ hai, Guntram, nhận Burgundy với thủ đô là Orléans. Sigebert I được cấp Austrasia. Năm 567, sau cái chết của Charibert I, tài sản của Chilperic I được mở rộng khi các anh em chia sẻ vương quốc của Charibert và đồng ý cùng chia sẻ Paris và các vùng lãnh thổ xung quanh. Cụ thể, Chilperic I được thừa kế một phần ba Paris, cùng với các thành phố Limoges, Cahors, Bordeaux, Béarn, Bigorre và khu vực Pyrenees.

2.1. Xung đột với anh em

Không lâu sau khi lên ngôi, Chilperic I đã vướng vào cuộc chiến với Sigebert I, một mối thù kéo dài và đầy căng thẳng. Cuộc xung đột bắt đầu khi Sigebert hành quân chống lại người Avar và đánh bại họ, có thể là ở Thuringia, đẩy họ ra khỏi sông Elbe. Chilperic I, thấy anh trai mình đang ở xa lãnh thổ của mình, đã tấn công và chiếm Reims. Tuy nhiên, Sigebert I nhanh chóng trở về, giành lại Reims và tiến quân đến Soissons, nơi ông đánh bại, chiếm thành phố và bắt giam con trai cả của Chilperic, Theudebert.

Chiến tranh bùng nổ mạnh mẽ vào năm 567, sau cái chết của Charibert. Chilperic I ngay lập tức xâm lược các vùng đất mới của Sigebert, nhưng Sigebert đã đánh bại ông. Năm 573, Chilperic I liên minh với Guntram chống lại Sigebert, nhưng Guntram đã đổi phe do lo sợ trước một đội quân lớn mà Sigebert tập hợp từ bên kia sông Rhine. Sigebert đã vượt qua Burgundy để vượt qua các tuyến phòng thủ mạnh mẽ của Chilperic. Chilperic I một lần nữa thất bại trong cuộc chiến.

Vụ sát hại Galswintha, vợ của Chilperic I, đã gây ra những cuộc chiến tranh kéo dài và đẫm máu hơn nữa, xen kẽ với các thỏa thuận ngừng bắn, giữa Chilperic và Sigebert. Vào đầu tháng 12 năm 575, Sigebert I bị hai sát thủ làm việc cho Fredegund (vợ của Chilperic) ám sát. Lúc đó, Sigebert đang bao vây Chilperic ở Tournai và Rouen, và con trai của Chilperic, Thibert, đã bị giết gần Paris khi Sigebert chiếm thành phố một cách bất hợp pháp. Sau đó, Chilperic I tiến hành chiến tranh với Guntram, người bảo vệ vợ và con trai của Sigebert. Chilperic đã giành được lòng trung thành của các quý tộc từng đứng về phía Sigebert, chiếm lại Tours và Poitiers từ Austrasia, cùng một số địa điểm ở Aquitaine như Saintes và lãnh thổ ở Auvergne, nơi một trận chiến lớn đã diễn ra chống lại Mummol, người phục vụ dưới trướng Guntram. Ông cũng gây chia rẽ trong vương quốc phía đông trong thời kỳ Childebert II còn nhỏ.

2.2. Chiến dịch chống người Breton

Năm 578, Chilperic I phái một đội quân chống lại người cai trị Breton Waroch II của Bro-Wened dọc theo sông Vilaine. Quân đội Frank bao gồm các đơn vị từ Poitou, Touraine, Anjou, Maine và Bayeux. Các binh sĩ từ Bayeux (Baiocassenses), vốn là người Saxon, đặc biệt bị người Breton đánh bại. Hai bên giao chiến trong ba ngày trước khi Waroch đầu hàng, bày tỏ lòng kính trọng đối với Vannes, gửi con trai mình làm con tin và đồng ý trả cống hàng năm. Mặc dù Waroch sau đó đã bội ước, nhưng quyền thống trị của Chilperic I đối với người Breton vẫn tương đối vững chắc, điều này được chứng minh qua bài thơ ca ngợi của Venantius Fortunatus.

3.1. Hôn nhân đầu tiên với Audovera

Cuộc hôn nhân đầu tiên của Chilperic I là với Audovera. Họ có năm người con:

• Theudebert (bị giết trong trận chiến năm 573).
• Merovech (bị một người hầu giết theo yêu cầu của mình vào năm 577), sau đó kết hôn với góa phụ Brunhilda (dì của mình theo hôn nhân) và trở thành kẻ thù của cha mình.
• Clovis (bị Fredegund ám sát vào năm 580).
• Basina (mất sau năm 590) - một nữ tu; đã lãnh đạo một cuộc nổi dậy tại tu viện Poitiers.
• Childesinda (chết trẻ vì bệnh kiết lỵ).

3.2. Hôn nhân với Galswintha và cái chết của bà

Chilperic I đã từ bỏ người vợ đầu tiên của mình, Audovera, và có một người hầu gái tên là Fredegund làm thiếp. Sau đó, ông đã bỏ Fredegund để kết hôn với Galswintha, em gái của Brunhilda và là con gái của vua Visigoth Athanagild ở Tây Ban Nha. Tuy nhiên, ông nhanh chóng chán người vợ mới này. Một buổi sáng, Galswintha được tìm thấy bị siết cổ chết trên giường. Theo một số nguồn tin, Galswintha bị siết cổ bởi một người thân tín của Chilperic theo chỉ thị của ông. Vụ giết người này đã trở thành nguyên nhân của những cuộc chiến tranh kéo dài và đẫm máu giữa Chilperic và Sigebert, thường kết thúc với tình trạng nguyên trạng ở Tours và Poitiers.

3.3. Mối quan hệ với Fredegund và con cái

Vài ngày sau cái chết của Galswintha, Chilperic I đã kết hôn với Fredegund. Mối quan hệ của ông với Fredegund, từ một người hầu gái trở thành hoàng hậu, rất phức tạp và đầy rắc rối. Họ có sáu người con hợp pháp:

• Rigunth (khoảng năm 569 - sau năm 589), được hứa hôn với Reccared nhưng không bao giờ kết hôn.
• Chlodebert (khoảng năm 570/72 - 580), chết trẻ.
• Samson (khoảng năm 573 - cuối năm 577), chết trẻ.
• Dagobert (khoảng năm 579/80 - 580), chết trẻ.
• Theuderic (khoảng năm 582 - 584), chết trẻ.
• Chlothar II (trước tháng 9 năm 584 - 18 tháng 10 năm 629), người kế vị Chilperic ở Neustria, sau này trở thành vị vua duy nhất của người Frank.

4.1. Văn học, Âm nhạc và Cải cách Ngôn ngữ

Chilperic I được biết đến là một người có văn hóa. Ông là một nhạc sĩ có tài năng và đã sáng tác thơ, mô phỏng theo phong cách của Sedulius. Ông cũng cố gắng cải cách bảng chữ cái Frank.

4.2. Nỗ lực Cải cách Pháp luật

Một trong những nỗ lực đáng chú ý của Chilperic I là việc ông tìm cách giảm bớt những tác động tiêu cực của Luật Salic đối với phụ nữ. Luật Salic, một bộ luật cổ của người Frank, thường đặt ra nhiều hạn chế và bất lợi cho phụ nữ trong các vấn đề thừa kế và quyền sở hữu tài sản. Việc Chilperic I cố gắng thay đổi điều này cho thấy một khía cạnh tiến bộ trong tư duy của ông, nhấn mạnh mong muốn bảo vệ quyền lợi của các nhóm yếu thế và thúc đẩy công bằng xã hội trong thời đại của mình.

5.1. Tranh cãi về Giáo lý Ba Ngôi

Chilperic I đã có những nỗ lực trong việc đề xuất một giáo lý mới về Ba Ngôi. Điều này đã gây ra nhiều tranh cãi và sự phản đối mạnh mẽ từ giới tôn giáo đương thời, đặc biệt là từ Gregory xứ Tours, người đã kịch liệt phản đối những ý tưởng thần học của ông.

5.2. Cưỡng bức Cải đạo người Do Thái

Theo ghi chép của Gregory xứ Tours, Chilperic I cũng đã thực hiện các chính sách liên quan đến người Do Thái, đặc biệt là việc cưỡng bức cải đạo họ. Chính sách này đã gây ra những tác động nghiêm trọng đối với cộng đồng Do Thái, phản ánh những vấn đề về nhân quyền và khoan dung tôn giáo trong thời kỳ đó. Việc cưỡng bức cải đạo được xem là một hành động vi phạm tự do tín ngưỡng và là một điểm đen trong triều đại của ông.

6.1. Vụ ám sát

Vào tháng 9 năm 584, khi đang trên đường trở về từ một chuyến đi săn tại biệt thự hoàng gia của mình ở Chelles, Chilperic I đã bị một kẻ tấn công không rõ danh tính đâm chết. Một số nguồn tin cho rằng thủ phạm là thị vệ Eberulf, và sau đó lãnh địa của Eberulf đã bị tịch thu. Ông được chôn cất tại Vương cung thánh đường Saint Vincent ở Paris, sau này được hợp nhất vào Saint-Germain-des-Prés.

7.1. Đánh giá của Thời đại (Gregory xứ Tours)

Hầu hết những gì được biết về Chilperic I đều đến từ tác phẩm Lịch sử người Frank của Gregory xứ Tours. Gregory đã công khai căm ghét Chilperic, gọi ông là "Nero và Herod của thời đại" (VI.46). Sự phẫn nộ của Gregory xuất phát từ việc Chilperic đã chiếm Tours từ Austrasia, tịch thu tài sản của giáo hội và bổ nhiệm các bá tước cung đình không phải là giáo sĩ làm giám mục. Gregory cũng phản đối những nỗ lực của Chilperic trong việc giảng dạy một giáo lý mới về Ba Ngôi. Tuy nhiên, một số học giả hiện đại tranh cãi về mức độ ghét bỏ của Gregory đối với Chilperic.

7.2. Phê bình Lịch sử

Triều đại của Chilperic I ở Neustria đã chứng kiến sự du nhập của hình phạt khoét mắt từ Đế quốc Byzantine. Các chính sách gây tranh cãi của ông, như vụ sát hại Galswintha và việc cưỡng bức cải đạo người Do Thái, cùng với hành vi cá nhân độc đoán, đã khiến ông phải đối mặt với nhiều lời phê bình từ các nhà sử học. Ông thường được miêu tả là một vị vua chuyên quyền và tàn bạo.

7.3. Đánh giá Tích cực

Mặc dù bị chỉ trích gay gắt, Chilperic I cũng có những đóng góp tích cực. Ông là một người yêu văn hóa, một nhạc sĩ tài năng và một nhà thơ. Đặc biệt, những nỗ lực của ông nhằm cải cách bảng chữ cái Frank và giảm bớt những tác động tiêu cực của Luật Salic đối với phụ nữ được xem là những điểm sáng trong triều đại của ông, thể hiện sự quan tâm đến trí tuệ và công bằng xã hội.