Amadeus VII, Bá tước xứ Savoy

1. Tổng quan

Amadeus VII (sinh ngày 24 tháng 2 năm 1360 - mất ngày 1 tháng 11 năm 1391), được biết đến với biệt danh Bá tước Đỏ (il Conte Rosso_{il Conte Rosso}^Italian), là Bá tước xứ Savoy từ năm 1383 đến năm 1391. Ông nổi bật với việc mở rộng lãnh thổ của Nhà Savoy, đặc biệt là việc giành quyền kiểm soát Nice và các vùng đất ở Provence, qua đó đảm bảo một tuyến đường đèo quan trọng trên dãy Alps và lối ra Địa Trung Hải. Triều đại của ông cũng được ghi nhận bởi tính cách hiếu khách, nhưng cái chết của ông lại gây ra nhiều tranh cãi liên quan đến di chúc và những tin đồn về việc bị đầu độc.

2. Tiểu sử

Cuộc đời của Amadeus VII được đánh dấu bằng quá trình kế vị đầy biến động và những thành tựu quan trọng trong việc mở rộng ảnh hưởng của Nhà Savoy.

2.1. Nguồn gốc và bối cảnh gia đình

Amadeus VII sinh ra tại Chambéry vào ngày 24 tháng 2 năm 1360. Ông là con trai của Amadeus VI của Savoy, người được biết đến với biệt danh "Bá tước Xanh", và Bonne de Bourbon. Bonne de Bourbon là em gái của Louis II, Công tước xứ Bourbon quyền lực. Sau khi cha ông qua đời vào năm 1383, một cuộc tranh giành quyền nhiếp chính đã nổ ra giữa mẹ ông, Bonne de Bourbon, và bà nội của ông, gây ra những căng thẳng ban đầu trong gia đình cầm quyền.

2.2. Kế vị và Triều đại

Amadeus VII kế vị tước hiệu Bá tước xứ Savoy vào năm 1383. Triều đại của ông tập trung vào việc củng cố quyền lực và mở rộng lãnh thổ thông qua các chiến dịch quân sự và đàm phán chiến lược.

2.2.1. Sự kiện Sion

Vào năm 1384, để trấn áp một cuộc nổi dậy chống lại người họ hàng của mình là Edward của Savoy, Giám mục xứ Sion, Amadeus VII đã đích thân dẫn đầu một đội quân. Quân đội của ông đã tấn công và cướp phá thành phố Sion, Thụy Sĩ, thành công dập tắt cuộc nổi loạn và tái lập trật tự.

2.2.2. Chiếm đóng Nice và Provence

Một trong những thành tựu quan trọng nhất trong triều đại của Amadeus VII là việc ông giành quyền kiểm soát các lãnh thổ ở miền đông Provence và thành phố cảng Nice vào năm 1388. Sự kiện này mang lại cho Bá quốc Savoy quyền kiểm soát một tuyến đường đèo quan trọng trên dãy Alps và lối ra biển Địa Trung Hải, củng cố vị thế chiến lược của họ.

Nice chính thức trở thành một phần lãnh địa của Nhà Savoy vào ngày 28 tháng 9 năm 1388. Amadeus VII đã khéo léo tận dụng những cuộc đấu tranh nội bộ ở Provence để đàm phán việc chuyển giao lãnh thổ với Giovanni Grimaldi, nam tước xứ Boglio, người đang là thống đốc của Nice và miền đông Provence. Các vùng đất mới giành được này được đặt tên là Terre Nuove di Provenza_{Terre Nuove di Provenza}^Italian.

Col de Largentière, ngày nay được biết đến là Đèo Maddalena nằm trên biên giới giữa Pháp và Ý, là một con đèo núi có tầm quan trọng chiến lược và thương mại lớn. Nó kết nối Lyon với Ý và cung cấp một tuyến đường dễ dàng giữa Piedmont và thung lũng Barcelonnette xa xôi. Mặc dù cha ông, Amadeus VI, được cho là đã mua lại lãnh thổ này với giá 60.00 K ECU, giao dịch thực tế lại diễn ra vào năm 1388, tức là sau khi Amadeus VI đã qua đời. Thung lũng Barcelonnette đã thuộc về Savoy khi nó được chuyển giao từ Bá quốc Provence sang Bá quốc Nice.

3. Hôn nhân và con cái

Amadeus VII kết hôn với Bonne de Berry, con gái của John, Công tước xứ Berry, người là em trai của Vua Charles V của Pháp. Họ có ba người con:

Amadeus VIII (1383-1451): Ông sau này trở thành Đối Giáo hoàng Felix V. Amadeus VIII kết hôn với Mary xứ Burgundy, con gái của Philip Dũng cảm.
Bonne (mất năm 1432): Bà kết hôn với Louis xứ Piedmont, thành viên cuối cùng của nhánh Savoy-Achaea.
Giovanna (1392-1460): Bà kết hôn với John Jacob, Hầu tước xứ Montferrat.

4. Cái chết

Amadeus VII qua đời vào ngày 1 tháng 11 năm 1391, ở tuổi 31. Nguyên nhân cái chết của ông được xác định là do uốn ván, phát sinh từ một tai nạn trong lúc đi săn.

Sau khi ông qua đời, một cuộc tranh cãi lớn đã nổ ra liên quan đến di chúc của ông. Amadeus VII đã chỉ định mẹ mình, Bonne de Bourbon, làm người giám hộ cho con trai và người thừa kế của mình, Amadeus VIII. Quyết định này đi ngược lại truyền thống, vốn quy định rằng người giám hộ phải là mẹ của đứa trẻ, tức là vợ ông, Bonne de Berry. Bonne de Bourbon là em gái của Louis II, Công tước xứ Bourbon quyền lực, trong khi Bonne de Berry là con gái của John, Công tước xứ Berry cũng không kém phần quyền lực.

Do mâu thuẫn gay gắt giữa mẹ và vợ của ông, những tin đồn về việc Amadeus bị đầu độc đã nhanh chóng lan truyền sau cái chết của ông. Phải mất ba tháng đàm phán căng thẳng để lập lại hòa bình trong gia đình Savoy.

5. Đánh giá

Amadeus VII được đánh giá dựa trên cả những phẩm chất cá nhân và các sự kiện gây tranh cãi liên quan đến cái chết của ông.

5.1. Đánh giá tích cực

Amadeus VII nổi tiếng với lòng hiếu khách đặc biệt của mình. Ông được ghi nhận là luôn tiếp đãi mọi tầng lớp xã hội và không bao giờ để bất kỳ ai rời khỏi bàn tiệc của mình mà chưa được dùng bữa. Tính cách cởi mở và hào phóng này đã giúp ông xây dựng được mối quan hệ tốt đẹp với nhiều người.

5.2. Phê bình và tranh cãi

Những phê bình và tranh cãi chính xoay quanh Amadeus VII chủ yếu bắt nguồn từ hoàn cảnh cái chết của ông và những điều khoản trong di chúc. Cuộc tranh chấp về quyền giám hộ cho con trai ông, Amadeus VIII, đã đẩy mẹ ông và vợ ông vào một cuộc đối đầu gay gắt. Những tin đồn về việc ông bị đầu độc, mặc dù chưa bao giờ được chứng thực, đã làm nổi bật những cuộc cạnh tranh gia đình và căng thẳng chính trị dữ dội trong những ngày cuối đời của ông và ngay sau cái chết. Những sự kiện này đã dẫn đến một thời kỳ bất hòa kéo dài trong gia đình, đòi hỏi những cuộc đàm phán sâu rộng để giải quyết.

6. Tác động

Tác động lịch sử quan trọng nhất của triều đại Amadeus VII là việc ông giành quyền kiểm soát các lãnh thổ ở miền đông Provence và thành phố cảng Nice vào năm 1388. Sự mở rộng này đã mang lại cho Nhà Savoy quyền tiếp cận trực tiếp ra Địa Trung Hải, một bước phát triển then chốt giúp nâng cao đáng kể vị thế chiến lược và ảnh hưởng thương mại của họ trong khu vực. Việc kiểm soát một tuyến đường đèo quan trọng trên dãy Alps, đặc biệt là Đèo Maddalena (trước đây là Col de Largentière), càng củng cố vai trò của Savoy như một cường quốc chủ chốt kết nối Pháp và Ý, tạo điều kiện thuận lợi cho thương mại và các hoạt động quân sự. Những thành tựu lãnh thổ này đã đặt nền móng vững chắc cho sự phát triển và nổi bật trong tương lai của nhà nước Savoy.