1. Tổng quan
Alfredo Foni (Alfredo Fonialˈfreːdo ˈfɔːniItalian; 20 tháng 1 năm 1911 - 28 tháng 1 năm 1985) là một cầu thủ bóng đá người Ý trong những năm 1930 và sau đó là huấn luyện viên. Ông thi đấu ở vị trí hậu vệ và là một trong số ít những cầu thủ hiếm hoi của Ý từng giành cả Huy chương vàng Olympic (năm 1936) và Giải vô địch bóng đá thế giới (năm 1938). Sinh ra ở Udine, Foni bắt đầu sự nghiệp cầu thủ chuyên nghiệp của mình ở tuổi 16 với câu lạc bộ địa phương Udinese, sau đó chuyển sang Lazio, Padova, và nổi bật nhất là Juventus, nơi ông giành được các danh hiệu Serie A và Coppa Italia.
Sau khi giải nghệ cầu thủ, Foni chuyển sang sự nghiệp huấn luyện, dẫn dắt nhiều câu lạc bộ ở Ý và Thụy Sĩ, bao gồm Inter Milan, AS Roma và đội tuyển quốc gia của cả hai nước. Ông đã giành hai chức vô địch Serie A liên tiếp với Inter Milan vào các năm 1953 và 1954, và Inter-Cities Fairs Cup với AS Roma năm 1961. Foni được biết đến với việc áp dụng thành công chiến thuật phòng ngự "catenaccio" trong thời gian dẫn dắt Inter, với những điều chỉnh riêng biệt so với các phiên bản khác. Ông qua đời tại Lugano, Thụy Sĩ vào năm 1985.
2. Thời thơ ấu
Alfredo Foni sinh ngày 20 tháng 1 năm 1911 tại Udine, thuộc vùng Friuli-Venezia Giulia của Ý. Ông lớn lên và bắt đầu sự nghiệp bóng đá tại quê nhà.
3. Sự nghiệp cầu thủ
Alfredo Foni có một sự nghiệp cầu thủ kéo dài và thành công, nổi bật với khả năng phòng ngự vững chắc và đóng góp quan trọng vào các danh hiệu ở cả cấp câu lạc bộ và đội tuyển quốc gia.
3.1. Sự nghiệp cấp câu lạc bộ
Foni ra mắt chuyên nghiệp ở tuổi 16 vào năm 1927 cùng câu lạc bộ địa phương Udinese, khi đó đang thi đấu tại Prima Divisione (tiền thân của Serie A). Năm 1929, ông chuyển đến Lazio và sau vài mùa giải ở Roma, ông có một thời gian ngắn chơi cho Padova.
Năm 1934, Foni gia nhập Juventus, thay thế cho Virginio Rosetta. Tại câu lạc bộ thành Turin, ông cùng đồng đội Pietro Rava tạo thành một trong những cặp trung vệ xuất sắc nhất Ý và thế giới. Cùng với Juventus, ông đã giành chức vô địch Serie A mùa giải 1934-35 và hai danh hiệu Coppa Italia vào các mùa giải 1937-38 và 1941-42. Foni gắn bó với Juventus cho đến năm 1947. Trong giai đoạn từ năm 1934 đến 1947, ông đã có bảy mùa giải liên tiếp không bỏ lỡ bất kỳ trận đấu nào.
Tổng cộng, Foni đã có 266 lần ra sân tại giải vô địch quốc gia trong màu áo Juventus và 370 lần ra sân tổng cộng ở Serie A. Trận ra mắt đầu tiên của ông tại Serie A diễn ra vào ngày 2 tháng 2 năm 1930, khi ông còn thi đấu cho Lazio đối đầu với Pro Vercelli. Cuối sự nghiệp, Foni chuyển sang chơi cho FC Chiasso trong mùa giải 1948-49, chỉ ra sân 3 trận ở giải vô địch quốc gia trước khi chính thức giã từ sự nghiệp cầu thủ.
3.2. Sự nghiệp quốc tế
Alfredo Foni có trận ra mắt quốc tế cho Ý vào ngày 3 tháng 8 năm 1936, tại Thế vận hội Mùa hè 1936 ở Berlin. Trong trận đấu này, Ý đã giành chiến thắng 1-0 trước Hoa Kỳ, qua đó góp phần giúp Ý giành tấm huy chương vàng tại giải đấu.
Foni trở thành thành viên chủ chốt trong đội hình xuất phát của Giải vô địch bóng đá thế giới 1938, thay thế hậu vệ Eraldo Monzeglio của Roma. Ông đá cặp cùng đồng đội ở Juventus là Pietro Rava và góp công lớn giúp Ý bảo vệ thành công chức vô địch World Cup. Ông kết thúc sự nghiệp quốc tế vào năm 1942, với tổng cộng 23 lần ra sân. Cùng với Pietro Rava, Sergio Bertoni và Ugo Locatelli, Foni là một trong bốn cầu thủ người Ý duy nhất từng giành cả Huy chương vàng Olympic và World Cup.
4. Sự nghiệp huấn luyện
Sau khi giải nghệ cầu thủ, Alfredo Foni bắt đầu sự nghiệp huấn luyện, dẫn dắt các câu lạc bộ và đội tuyển quốc gia ở Ý và Thụy Sĩ.
4.1. Sự nghiệp huấn luyện cấp câu lạc bộ
Với tư cách huấn luyện viên, Alfredo Foni đã đạt được những thành công đáng kể. Ông giành hai chức vô địch Serie A liên tiếp cùng Inter Milan vào các mùa giải 1952-53 và 1953-54. Sau đó, ông dẫn dắt AS Roma và giành được danh hiệu Inter-Cities Fairs Cup (tiền thân của UEFA Cup) vào mùa giải 1960-61.
4.2. Sự nghiệp huấn luyện cấp đội tuyển quốc gia
Foni cũng từng đảm nhiệm vai trò huấn luyện viên trưởng cho Ý, nhưng đáng tiếc là đội tuyển đã không thể vượt qua vòng loại để tham dự Giải vô địch bóng đá thế giới 1958. Sau đó, ông chuyển sang dẫn dắt Thụy Sĩ và cùng đội tuyển này tham dự Giải vô địch bóng đá thế giới 1966.
5. Phong cách huấn luyện
Alfredo Foni nổi tiếng với việc áp dụng thành công chiến thuật catenaccio trong thời gian ông làm huấn luyện viên của Inter Milan vào những năm 1950. Tuy nhiên, phiên bản catenaccio của Foni có những điểm khác biệt so với triết lý của Nereo Rocco. Trong hệ thống của Foni, lối chơi phòng ngự chặt chẽ khi không có bóng không làm giảm đi khả năng tấn công của đội khi giành được quyền kiểm soát.
Cụ thể, trong chiến thuật của ông, cầu thủ chạy cánh phải của đội, Gino Armano, sẽ lùi về sâu để theo kèm cầu thủ chạy cánh trái của đối phương (về cơ bản đóng vai trò như một tornante). Điều này cho phép hậu vệ phải, Ivano Blason, di chuyển sang và hoạt động như một hậu vệ quét (sweeper) để phá bóng và dọn dẹp khu vực phòng ngự. Cách tiếp cận này cho thấy Foni đã tìm cách cân bằng giữa sự chắc chắn trong phòng ngự và khả năng tạo ra cơ hội tấn công, một dấu ấn đặc trưng trong triết lý bóng đá của ông.
6. Qua đời
Alfredo Foni qua đời vào ngày 28 tháng 1 năm 1985 tại Lugano, Thụy Sĩ, hưởng thọ 74 tuổi.
7. Danh hiệu
Alfredo Foni đã giành được nhiều danh hiệu lớn trong cả sự nghiệp cầu thủ và huấn luyện.
7.1. Với tư cách cầu thủ
Với tư cách cầu thủ, Foni đã gặt hái thành công ở cả cấp câu lạc bộ và đội tuyển quốc gia.
7.1.1. Cấp câu lạc bộ
- Juventus
- Serie A: 1934-35
- Coppa Italia: 1937-38, 1941-42
Foni (đứng, giữa) cùng câu lạc bộ Juventus trong mùa giải 1940-41.
7.1.2. Cấp đội tuyển quốc gia
- Ý
- Huy chương vàng Olympic: 1936
- Giải vô địch bóng đá thế giới: 1938
7.2. Với tư cách huấn luyện viên
Với tư cách huấn luyện viên, Foni cũng đã có được những danh hiệu quan trọng.
7.2.1. Cấp câu lạc bộ
- Inter Milan
- Serie A: 1952-53, 1953-54
- AS Roma
- Inter-Cities Fairs Cup: 1960-61