Ai Cập | Wiki AI Hôm Nay

1. Tổng quan

Ai Cập, tên chính thức là Cộng hòa Ả Rập Ai Cập, là một quốc gia liên lục địa với phần lớn lãnh thổ nằm ở góc đông bắc châu Phi và một phần nhỏ là bán đảo Sinai thuộc Tây Á. Về mặt địa lý, Ai Cập nổi bật với dòng sông Nin và vùng châu thổ màu mỡ, bao quanh bởi các sa mạc rộng lớn. Quốc gia này có một lịch sử lâu đời và phong phú, là một trong những cái nôi của văn minh nhân loại, nơi phát triển sớm các hình thức chữ viết, nông nghiệp, đô thị hóa, tôn giáo có tổ chức và chính quyền trung ương. Từ thời cổ đại với các pharaon, các kim tự tháp và đền đài hùng vĩ, Ai Cập đã trải qua nhiều giai đoạn cai trị của các đế quốc Ba Tư, Hy Lạp-La Mã, Ả Rập-Hồi giáo, Ottoman và Anh trước khi giành lại độc lập hoàn toàn vào giữa thế kỷ 20.

Về chính trị, Ai Cập hiện là một nước cộng hòa bán tổng thống. Sau cuộc Cách mạng Ai Cập năm 2011 lật đổ chế độ Hosni Mubarak, quốc gia này đã trải qua một giai đoạn chuyển tiếp đầy biến động, bao gồm cả thời kỳ cầm quyền ngắn ngủi của chính phủ Mohamed Morsi và sau đó là sự lên nắm quyền của Tổng thống Abdel Fattah el-Sisi từ năm 2014. Quá trình phát triển dân chủ và tình hình nhân quyền tại Ai Cập vẫn là những vấn đề được quan tâm sâu sắc, với những thách thức liên quan đến tự do ngôn luận, tự do báo chí và các quyền dân sự cơ bản.

Kinh tế Ai Cập chủ yếu dựa vào nông nghiệp dọc theo sông Nin, du lịch với các di sản cổ đại nổi tiếng thế giới, nguồn thu từ Kênh đào Suez - một tuyến hàng hải quốc tế quan trọng, và kiều hối từ người lao động Ai Cập ở nước ngoài. Tuy nhiên, quốc gia này cũng đối mặt với các thách thức kinh tế như tăng trưởng dân số nhanh, bất bình đẳng thu nhập, và tác động của các cuộc khủng hoảng kinh tế gần đây. Chính phủ hiện tại đang nỗ lực thực hiện các cải cách kinh tế và phát triển cơ sở hạ tầng.

Về xã hội và văn hóa, Ai Cập là một quốc gia đa dạng với phần lớn dân số là người Ả Rập Ai Cập theo Hồi giáo Sunni. Cộng đồng người Cơ đốc giáo Copt là nhóm thiểu số tôn giáo lớn nhất. Tiếng Ả Rập là ngôn ngữ chính thức. Ai Cập có một di sản văn hóa đồ sộ, từ nghệ thuật, kiến trúc cổ đại đến văn học, điện ảnh và âm nhạc hiện đại, có ảnh hưởng lớn trong thế giới Ả Rập. Các vấn đề xã hội như giáo dục, y tế, quyền của phụ nữ và các nhóm thiểu số vẫn là những lĩnh vực cần được cải thiện để đảm bảo sự phát triển công bằng và bền vững cho toàn xã hội.

2. Tên gọi

Tên gọi "Ai Cập" trong tiếng Việt có nguồn gốc từ tiếng Trung, được phiên âm từ "Aígyptos" (Αἴγυπτος_Aígyptos^{Greek, Ancient}) trong tiếng Hy Lạp cổ, qua tiếng Pháp Trung đại "Egypte" và tiếng Latinh "Aegyptus_Aegyptus^Latin". Tên gọi này xuất hiện trong các bảng chữ Linear B của Hy Lạp sơ kỳ dưới dạng "a-ku-pi-ti-yo". Tính từ "aigýpti-"/"aigýptios" được vay mượn vào tiếng Copt thành "gyptios_{ghíp-ti-ốt}^Coptic", và từ đó vào tiếng Ả Rập thành "qubṭī_qub-ti^Arabic", rồi hình thành nên "{{lang|ar|قبط|qubṭ|cốp}}", nguồn gốc của từ "Copt" trong tiếng Anh. Nhà sử học và địa lý học nổi tiếng người Hy Lạp cổ đại, Strabo, đã đưa ra một từ nguyên học dân gian cho rằng Αἴγυπτος_Aígyptos^{Greek, Ancient} ban đầu phát triển như một từ ghép từ Aἰγαίου ὑπτίως_{Aegaeou huptiōs / A-phê-u húp-ti-ốt}^{Greek, Ancient}, có nghĩa là "Bên dưới biển Aegea".

"Miṣr_{Mi-xơ /misˤɾ/}^Arabic" là tên gọi chính thức của Ai Cập trong tiếng Ả Rập cổ điển kinh Quran và hiện đại, trong khi "Maṣr_{Ma-xơ /mɑsˤɾ/}^arz" là cách phát âm địa phương trong tiếng Ả Rập Ai Cập. Tên gọi hiện tại của Ai Cập, Misr/Misir/Misru, bắt nguồn từ tên gọi trong các ngôn ngữ Semit cổ đại. Thuật ngữ này ban đầu có nghĩa là "văn minh" hoặc "đô thị trung tâm". Tên gọi Miṣr_Mi-xơ^Arabic trong tiếng Ả Rập cổ điển (hay Maṣr_Ma-xơ^arz trong tiếng Ả Rập Ai Cập) có cùng nguồn gốc với từ Miṣráyīm (מִצְרַיִם / מִצְרָיִם_Mít-ra-gim^Hebrew) trong tiếng Hebrew Kinh Thánh, có nghĩa là "hai eo biển", ám chỉ sự phân chia thời tiền triều đại của Thượng và Hạ Ai Cập. Tên này cũng được đề cập trong một số ngôn ngữ Semit khác như Mesru, Misir và Masar. Bằng chứng cổ nhất về tên gọi này cho Ai Cập là từ tiếng Akkad "mi-iṣ-ru_mi-xơ-ru^Akkadian" (miṣru), liên quan đến miṣru/miṣirru/miṣaru, có nghĩa là "biên giới" hoặc "ranh giới". Đế quốc Tân Assyria đã sử dụng thuật ngữ phái sinh

Mu-ṣur.

Tên cổ của Ai Cập trong tiếng Ai Cập cổ đại là km.t (𓆎𓅓𓏏𓊖), có nghĩa là "đất đen", có khả năng ám chỉ đến vùng đất đen màu mỡ của các đồng bằng ngập lụt sông Nin, phân biệt với dšṛt (đất đỏ) của sa mạc. Tên này thường được phát âm là Kemet, nhưng có lẽ được phát âm là [kuːmat] (cu-mát) trong tiếng Ai Cập cổ. Tên này được chuyển thành K(h)ēmə_Khê-mơ^Coptic (tiếng Copt Bohairic: ⲭⲏⲙⲓ_Khemi^Coptic; tiếng Copt Sahidic: ⲕⲏⲙⲉ_Kēme^Coptic) trong giai đoạn tiếng Copt của tiếng Ai Cập, và xuất hiện trong tiếng Hy Lạp sơ kỳ là Χημία_Khê-mi-a^{Greek, Ancient}. Một tên gọi khác là tꜣ-mry, "vùng đất ven sông". Tên gọi của Thượng Ai Cập và Hạ Ai Cập lần lượt là Ta-Sheme'aw (tꜣ-šmꜥw), "vùng đất cói" và Ta-Mehew (tꜣ mḥw), "vùng đất phía bắc".

3. Lịch sử

Lịch sử Ai Cập kéo dài từ những nền văn minh cổ đại hình thành dọc theo thung lũng sông Nin cho đến nhà nước hiện đại ngày nay, trải qua nhiều giai đoạn thăng trầm, các cuộc chinh phạt và những biến đổi chính trị, xã hội sâu sắc.

3.1. Tiền sử và Ai Cập cổ đại

Có bằng chứng về các hình khắc trên đá dọc theo các thềm sông Nin và trong các ốc đảo sa mạc. Vào thiên niên kỷ 10 TCN, một nền văn hóa của những người săn bắt hái lượm và đánh cá đã được thay thế bằng một nền văn hóa xay ngũ cốc. Biến đổi khí hậu hoặc chăn thả quá mức vào khoảng năm 8000 TCN bắt đầu làm khô cằn các vùng đất mục vụ của Ai Cập, hình thành nên Sa mạc Sahara. Các dân tộc bộ lạc sơ khai đã di cư đến sông Nin, nơi họ phát triển một nền kinh tế nông nghiệp định cư và một xã hội tập trung hơn.

Đến khoảng năm 6000 TCN, một nền văn hóa Đồ đá mới đã bén rễ ở Thung lũng Nin. Trong thời kỳ Đồ đá mới, một số nền văn hóa tiền triều đại đã phát triển độc lập ở Thượng và Hạ Ai Cập. Văn hóa Badari và loạt văn hóa Naqada kế tiếp thường được coi là tiền thân của Ai Cập thời các vương triều. Địa điểm Hạ Ai Cập sớm nhất được biết đến, Merimda, có niên đại sớm hơn văn hóa Badari khoảng bảy trăm năm. Các cộng đồng Hạ Ai Cập cùng thời đã cùng tồn tại với các đối tác phía nam của họ trong hơn hai nghìn năm, vẫn khác biệt về văn hóa nhưng duy trì liên lạc thường xuyên thông qua thương mại. Bằng chứng sớm nhất được biết đến về các bản khắc chữ tượng hình Ai Cập xuất hiện trong thời kỳ tiền triều đại trên các bình gốm Naqada III, có niên đại khoảng 3200 TCN.

Quần thể kim tự tháp Giza là công trình cổ nhất trong Bảy kỳ quan thế giới cổ đại và là kỳ quan duy nhất còn tồn tại.

Một vương quốc thống nhất được thành lập vào khoảng năm 3150 TCN bởi Vua Menes, dẫn đến một loạt các vương triều cai trị Ai Cập trong ba thiên niên kỷ tiếp theo. Văn hóa Ai Cập phát triển mạnh mẽ trong suốt thời kỳ dài này và vẫn giữ được những nét đặc trưng riêng biệt của Ai Cập trong tôn giáo, nghệ thuật, ngôn ngữ và phong tục. Hai vương triều cầm quyền đầu tiên của một Ai Cập thống nhất đã đặt nền móng cho thời kỳ Cổ Vương quốc, khoảng 2700-2200 TCN, thời kỳ đã xây dựng nhiều kim tự tháp Ai Cập, đáng chú ý nhất là Vương triều thứ Ba với kim tự tháp Djoser và Vương triều thứ Tư với các kim tự tháp Giza.

Thời kỳ Chuyển tiếp thứ nhất đã mở ra một thời kỳ biến động chính trị kéo dài khoảng 150 năm. Tuy nhiên, những trận lụt mạnh hơn của sông Nin và sự ổn định của chính phủ đã mang lại sự thịnh vượng trở lại cho đất nước vào thời Trung Vương quốc khoảng năm 2040 TCN, đạt đến đỉnh cao dưới thời trị vì của Pharaoh Amenemhat III. Một thời kỳ chia rẽ thứ hai báo hiệu sự xuất hiện của triều đại ngoại bang đầu tiên ở Ai Cập, đó là triều đại của người Semit Hyksos. Những kẻ xâm lược Hyksos đã chiếm phần lớn Hạ Ai Cập vào khoảng năm 1650 TCN và thành lập một thủ đô mới tại Avaris. Họ bị một lực lượng Thượng Ai Cập do Ahmose I lãnh đạo đánh đuổi, người đã thành lập Vương triều thứ Mười tám và di chuyển thủ đô từ Memphis đến Thebes.

Tân Vương quốc (khoảng 1550-1070 TCN) bắt đầu với Vương triều thứ Mười tám, đánh dấu sự trỗi dậy của Ai Cập như một cường quốc quốc tế mở rộng trong thời kỳ cực thịnh thành một đế chế kéo dài về phía nam đến Tombos ở Nubia, và bao gồm các phần của Levant ở phía đông. Thời kỳ này được ghi nhận với một số Pharaoh nổi tiếng nhất, bao gồm Hatshepsut, Thutmose III, Akhenaten và vợ ông là Nefertiti, Tutankhamun và Ramesses II. Biểu hiện độc thần đầu tiên được chứng thực trong lịch sử xuất hiện trong thời kỳ này với Aten giáo. Những tiếp xúc thường xuyên với các quốc gia khác đã mang lại những ý tưởng mới cho Tân Vương quốc. Đất nước sau đó bị người Libya, người Nubia và người Assyria xâm lược và chinh phục, nhưng người Ai Cập bản địa cuối cùng đã đánh đuổi họ và giành lại quyền kiểm soát đất nước của mình.

Cảnh Cân Trái Tim từ Tử thư của Ani — Cảnh Cân Trái Tim từ *Tử thư của Ani*

3.2. Thời kỳ Ba Tư và Hy Lạp-La Mã

Năm 525 TCN, Đế quốc Achaemenid, do Cambyses II lãnh đạo, bắt đầu cuộc chinh phục Ai Cập, cuối cùng bắt giữ pharaoh Psamtik III trong trận Pelusium. Cambyses II sau đó chính thức nhận tước hiệu pharaoh, nhưng cai trị Ai Cập từ quê nhà Susa ở Ba Tư (Iran hiện đại), để Ai Cập dưới sự kiểm soát của một satrap. Toàn bộ Vương triều thứ Hai mươi bảy của Ai Cập, từ năm 525 đến 402 TCN, ngoại trừ Petubastis III, là một thời kỳ hoàn toàn do Achaemenid cai trị, với các hoàng đế Achaemenid đều được phong tước hiệu pharaoh. Một vài cuộc nổi dậy tạm thời thành công chống lại người Achaemenid đã đánh dấu thế kỷ thứ V TCN, nhưng Ai Cập không bao giờ có thể lật đổ vĩnh viễn người Achaemenid.

Vương triều thứ Ba mươi là vương triều bản địa cuối cùng cai trị trong thời kỳ Pharaonic. Vương triều này lại rơi vào tay người Achaemenid vào năm 343 TCN sau khi vị Pharaoh bản địa cuối cùng, Vua Nectanebo II, bị đánh bại trong trận chiến. Tuy nhiên, Vương triều thứ Ba mươi mốt của Ai Cập này không kéo dài lâu, vì người Achaemenid đã bị Alexandros Đại đế lật đổ vài thập kỷ sau đó. Vị tướng Hy Lạp Macedonia của Alexandros, Ptolemaios I Soter, đã thành lập vương triều Ptolemaios.

Nữ hoàng Ptolemaios Cleopatra VII và con trai của bà với Julius Caesar, Caesarion, tại Đền Dendera

Vương quốc Ptolemaios là một nhà nước Hy Lạp hóa hùng mạnh, kéo dài từ miền nam Syria ở phía đông, đến Cyrene ở phía tây, và về phía nam đến biên giới với Nubia. Alexandria trở thành thủ đô và là một trung tâm của văn hóa và thương mại Hy Lạp. Để giành được sự công nhận của người dân Ai Cập bản địa, họ tự xưng là những người kế vị các Pharaoh. Các vị vua Ptolemaios sau này đã tiếp nhận các truyền thống Ai Cập, cho khắc họa hình ảnh của mình trên các tượng đài công cộng theo phong cách và trang phục Ai Cập, và tham gia vào đời sống tôn giáo Ai Cập.

Người cai trị cuối cùng của dòng dõi Ptolemaios là Cleopatra VII, bà đã tự sát sau khi chôn cất người tình của mình là Marcus Antonius, sau khi Octavianus chiếm được Alexandria và lực lượng lính đánh thuê của bà đã bỏ chạy.
Người Ptolemaios phải đối mặt với các cuộc nổi dậy của người Ai Cập bản địa và bị cuốn vào các cuộc chiến tranh đối ngoại và nội chiến dẫn đến sự suy tàn của vương quốc và sự sáp nhập của nó vào La Mã.
Kitô giáo được Thánh Máccô Nhà truyền giáo mang đến Ai Cập vào thế kỷ thứ nhất. Triều đại của Diocletianus (284-305 CN) đánh dấu sự chuyển đổi từ thời kỳ La Mã sang thời kỳ Byzantine ở Ai Cập, khi một số lượng lớn người Kitô giáo Ai Cập bị đàn áp. Tân Ước lúc đó đã được dịch sang tiếng Ai Cập. Sau Công đồng Chalcedon vào năm 451 CN, một Giáo hội Copt Ai Cập riêng biệt đã được thành lập vững chắc.

3.3. Thời Trung cổ (Chinh phục của người Ả Rập và các vương triều Hồi giáo)

Nhà thờ Hồi giáo Amr ibn al-As ở Cairo, được công nhận là nhà thờ Hồi giáo cổ nhất ở châu Phi

Người Byzantine đã giành lại quyền kiểm soát đất nước sau một cuộc xâm lược ngắn ngủi của người Ba Tư Sasanid vào đầu thế kỷ thứ 7 trong Chiến tranh Byzantine-Sasanian 602-628, trong đó họ đã thành lập một tỉnh mới tồn tại trong thời gian ngắn gọi là Ai Cập thuộc Sasan, cho đến năm 639-42, khi Ai Cập bị xâm lược và chinh phục bởi đế quốc Hồi giáo của người Ả Rập Hồi giáo. Khi họ đánh bại quân đội Byzantine ở Ai Cập, người Ả Rập đã mang Hồi giáo đến đất nước này. Một thời gian trong giai đoạn này, người Ai Cập bắt đầu pha trộn đức tin mới của họ với các tín ngưỡng và tập quán bản địa, dẫn đến nhiều dòng Sufi đã phát triển mạnh mẽ cho đến ngày nay. Những nghi lễ trước đó đã tồn tại qua thời kỳ Kitô giáo Copt.

Năm 639, một đội quân được khalip thứ hai, Umar, cử đến Ai Cập dưới sự chỉ huy của Amr ibn al-As. Họ đã đánh bại một đội quân La Mã trong trận Heliopolis. Amr tiếp tục tiến về phía Alexandria, thành phố này đã đầu hàng ông bằng một hiệp ước được ký vào ngày 8 tháng 11 năm 641. Alexandria được Đế quốc Byzantine giành lại vào năm 645 nhưng bị Amr chiếm lại vào năm 646. Năm 654, một hạm đội xâm lược do Constans II cử đến đã bị đánh bại.
Người Ả Rập đã thành lập thủ đô của Ai Cập gọi là Fustat, sau này bị đốt cháy trong các cuộc Thập tự chinh. Cairo sau đó được xây dựng vào năm 986 và trở thành thành phố lớn nhất và giàu có nhất trong đế quốc Ả Rập, chỉ đứng sau Baghdad.

Nhà thờ Hồi giáo Ibn Tulun ở Cairo, của Ahmad Ibn Tulun

Thời kỳ Nhà Abbas được đánh dấu bằng các loại thuế mới, và người Copt lại nổi dậy vào năm thứ tư của triều đại Abbas. Vào đầu thế kỷ thứ 9, việc cai trị Ai Cập thông qua một thống đốc được tiếp tục dưới thời Abdallah ibn Tahir, người đã quyết định cư trú tại Baghdad và cử một phó thống đốc đến Ai Cập để cai trị thay mình. Năm 828, một cuộc nổi dậy khác của người Ai Cập nổ ra, và vào năm 831, người Copt cùng với người Hồi giáo bản địa chống lại chính phủ. Cuối cùng, sự mất quyền lực của nhà Abbas ở Baghdad đã dẫn đến việc các tướng lĩnh lần lượt chiếm quyền cai trị Ai Cập, tuy nhiên vẫn trung thành với nhà Abbas. Nhà Tulun (868-905) và Nhà Ikhshidid (935-969) là một trong những triều đại thành công nhất trong việc thách thức Khalip Abbas.

Nhà thờ Hồi giáo Al-Hakim ở Cairo, của Al-Hakim bi-Amr Allah, vị khalip thứ sáu, được Dawoodi Bohra trùng tu

Các nhà cai trị Hồi giáo vẫn nắm quyền kiểm soát Ai Cập trong sáu thế kỷ tiếp theo, với Cairo là thủ đô của Khalifah Fatimid. Với sự kết thúc của Nhà Ayyub, người Mamluk, một tầng lớp quân sự người Turk-người Circassia, đã nắm quyền kiểm soát vào khoảng năm 1250. Đến cuối thế kỷ 13, Ai Cập đã kết nối Biển Đỏ, Ấn Độ, Malaya và Đông Ấn. Cái chết Đen vào giữa thế kỷ 14 đã giết chết khoảng 40% dân số đất nước.

3.4. Thời kỳ Đế quốc Ottoman

Napoléon đánh bại quân Mamluk trong Trận Kim tự tháp, ngày 21 tháng 7 năm 1798, tranh của Lejeune.

Ai Cập bị người Thổ Ottoman chinh phục vào năm 1517, sau đó trở thành một tỉnh của Đế quốc Ottoman. Việc quân sự hóa phòng thủ đã làm tổn hại đến xã hội dân sự và các thể chế kinh tế của nước này. Sự suy yếu của hệ thống kinh tế kết hợp với ảnh hưởng của bệnh dịch hạch đã khiến Ai Cập dễ bị ngoại xâm. Các thương nhân Bồ Đào Nha đã tiếp quản hoạt động thương mại của họ. Từ năm 1687 đến 1731, Ai Cập trải qua sáu nạn đói. Nạn đói năm 1784 đã cướp đi sinh mạng của khoảng một phần sáu dân số. Ai Cập luôn là một tỉnh khó kiểm soát đối với các Sultan Ottoman, một phần là do quyền lực và ảnh hưởng liên tục của người Mamluk, tầng lớp quân sự Ai Cập đã cai trị đất nước trong nhiều thế kỷ. Ai Cập vẫn bán tự trị dưới sự cai trị của người Mamluk cho đến khi bị xâm lược bởi lực lượng Pháp của Napoléon Bonaparte vào năm 1798. Sau khi người Pháp bị người Anh đánh bại, một cuộc tranh giành quyền lực ba bên đã xảy ra giữa người Thổ Ottoman, người Mamluk Ai Cập đã cai trị Ai Cập trong nhiều thế kỷ, và lính đánh thuê Albania phục vụ cho người Ottoman.

Muhammad Ali là người sáng lập Nhà Muhammad Ali và là Khedive đầu tiên của Ai Cập và Sudan.

3.5. Triều đại Muhammad Ali và quá trình hiện đại hóa

Sau khi người Pháp bị trục xuất, quyền lực đã bị Muhammad Ali Pasha chiếm giữ vào năm 1805, một chỉ huy quân sự người Albania của quân đội Ottoman tại Ai Cập. Muhammad Ali đã thảm sát người Mamluk và thành lập một triều đại cai trị Ai Cập cho đến cuộc cách mạng năm 1952. Việc giới thiệu bông sợi dài vào năm 1820 đã biến nông nghiệp của Ai Cập thành một nền độc canh cây trồng thương phẩm trước cuối thế kỷ, tập trung quyền sở hữu đất đai và chuyển sản xuất sang thị trường quốc tế. Muhammad Ali đã sáp nhập Bắc Sudan (1820-1824), Syria (1833), và các phần của Ả Rập và Anatolia; nhưng vào năm 1841, các cường quốc châu Âu, lo sợ ông sẽ lật đổ chính Đế quốc Ottoman, đã buộc ông phải trả lại hầu hết các vùng đất chinh phục được cho người Ottoman. Tham vọng quân sự của ông đòi hỏi ông phải hiện đại hóa đất nước: ông xây dựng các ngành công nghiệp, một hệ thống kênh đào để tưới tiêu và vận tải, và cải cách bộ máy hành chính. Ông đã xây dựng một nhà nước quân sự với khoảng bốn phần trăm dân số phục vụ trong quân đội để nâng Ai Cập lên một vị trí hùng mạnh trong Đế quốc Ottoman theo một cách cho thấy nhiều điểm tương đồng với các chiến lược của Liên Xô (không có chủ nghĩa cộng sản) được thực hiện trong thế kỷ 20.

Muhammad Ali Pasha đã phát triển quân đội từ một đội quân tập hợp theo truyền thống corvée thành một đội quân hiện đại vĩ đại. Ông đã áp dụng chế độ tòng quân cho nông dân nam vào thế kỷ 19 ở Ai Cập và có một cách tiếp cận mới để tạo ra đội quân vĩ đại của mình, tăng cường sức mạnh về số lượng và kỹ năng. Giáo dục và huấn luyện binh lính mới trở thành bắt buộc; các khái niệm mới hơn nữa được củng cố bằng cách cô lập. Những người lính được giữ trong các doanh trại để tránh bị phân tâm khỏi sự phát triển của họ như một đơn vị quân đội đáng gờm. Sự oán giận đối với lối sống quân sự cuối cùng đã phai nhạt trong những người lính và một hệ tư tưởng mới đã hình thành, đó là chủ nghĩa dân tộc và niềm tự hào. Chính nhờ sự giúp đỡ của đơn vị võ bị mới tái sinh này mà Muhammad Ali đã áp đặt sự cai trị của mình lên Ai Cập. Chính sách mà Mohammad Ali Pasha theo đuổi trong thời kỳ trị vì của mình giải thích một phần lý do tại sao tỷ lệ biết chữ ở Ai Cập so với các nước Bắc Phi và Trung Đông khác chỉ tăng với tốc độ rất nhỏ, vì đầu tư vào giáo dục nâng cao chỉ diễn ra trong lĩnh vực quân sự và công nghiệp. Muhammad Ali được kế vị ngắn ngủi bởi con trai ông là Ibrahim (vào tháng 9 năm 1848), sau đó là cháu trai Abbas I (vào tháng 11 năm 1848), rồi đến Said (năm 1854), và Isma'il (năm 1863), người đã khuyến khích khoa học và nông nghiệp và cấm chế độ nô lệ ở Ai Cập.

Ai Cập dưới triều đại Muhammad Ali trên danh nghĩa vẫn là một tỉnh của Ottoman. Nó được trao quy chế là một nhà nước chư hầu tự trị hay Khedivate (1867-1914) vào năm 1867. Kênh đào Suez, được xây dựng với sự hợp tác của người Pháp, hoàn thành vào năm 1869. Việc xây dựng kênh đào được tài trợ bởi các ngân hàng châu Âu. Một số tiền lớn cũng được chi cho việc bảo trợ và tham nhũng. Các loại thuế mới gây ra sự bất mãn trong dân chúng. Năm 1875, Isma'il tránh được phá sản bằng cách bán tất cả cổ phần của Ai Cập trong kênh đào cho chính phủ Anh. Trong vòng ba năm, điều này dẫn đến việc áp đặt các kiểm soát viên người Anh và Pháp ngồi trong nội các Ai Cập, và, "với quyền lực tài chính của những người nắm giữ trái phiếu đứng sau, họ là quyền lực thực sự trong Chính phủ". Các hoàn cảnh khác như dịch bệnh (bệnh gia súc vào những năm 1880), lũ lụt và chiến tranh đã thúc đẩy suy thoái kinh tế và làm tăng sự phụ thuộc của Ai Cập vào nợ nước ngoài hơn nữa.

3.6. Thời kỳ cai trị của Anh và Vương quốc

Trận Tel el-Kebir năm 1882 trong Chiến tranh Anh-Ai Cập

Sự bất mãn của người dân địa phương với Khedive và sự xâm nhập của châu Âu đã dẫn đến sự hình thành các nhóm dân tộc chủ nghĩa đầu tiên vào năm 1879, với Ahmed ʻUrabi là một nhân vật nổi bật. Sau những căng thẳng gia tăng và các cuộc nổi dậy dân tộc chủ nghĩa, Vương quốc Anh đã xâm lược Ai Cập vào năm 1882, nghiền nát quân đội Ai Cập tại Trận Tell El Kebir và chiếm đóng quân sự đất nước. Sau đó, Khedivate trở thành một lãnh thổ bảo hộ de facto của Anh dưới chủ quyền danh nghĩa của Ottoman. Năm 1899, Thỏa thuận Liên minh Anh-Ai Cập được ký kết: Thỏa thuận tuyên bố rằng Sudan sẽ được Khedivate Ai Cập và Vương quốc Anh đồng cai trị. Tuy nhiên, quyền kiểm soát thực tế Sudan chỉ nằm trong tay người Anh. Năm 1906, Sự kiện Denshawai đã thúc đẩy nhiều người Ai Cập trung lập tham gia phong trào dân tộc chủ nghĩa.

Fuad I của Ai Cập cùng Edward, Hoàng tử xứ Wales, 1932

Bộ binh Anh gần El Alamein, ngày 17 tháng 7 năm 1942

Năm 1914, Đế quốc Ottoman tham gia Chiến tranh thế giới thứ nhất liên minh với các Đế quốc Trung tâm; Khedive Abbas II (người ngày càng thù địch với người Anh trong những năm trước đó) quyết định ủng hộ mẫu quốc trong chiến tranh. Sau quyết định đó, người Anh đã dùng vũ lực truất quyền ông và thay thế ông bằng anh trai của ông là Hussein Kamel. Hussein Kamel tuyên bố Ai Cập độc lập khỏi Đế quốc Ottoman, lấy tước hiệu Sultan Ai Cập. Ngay sau khi độc lập, Ai Cập được tuyên bố là một lãnh thổ bảo hộ của Vương quốc Anh.

Những người phụ nữ theo chủ nghĩa dân tộc biểu tình ở Cairo, 1919

Sau Chiến tranh thế giới thứ nhất, Saad Zaghlul và Đảng Wafd đã lãnh đạo phong trào dân tộc chủ nghĩa Ai Cập chiếm đa số tại Hội đồng Lập pháp địa phương. Khi người Anh lưu đày Zaghlul và các cộng sự của ông đến Malta vào ngày 8 tháng 3 năm 1919, đất nước đã nổi dậy trong cuộc cách mạng hiện đại đầu tiên. Cuộc nổi dậy đã khiến chính phủ Vương quốc Anh ban hành tuyên bố đơn phương về độc lập của Ai Cập vào ngày 22 tháng 2 năm 1922. Sau khi độc lập khỏi Vương quốc Anh, Sultan Fuad I lấy tước hiệu Vua Ai Cập; mặc dù trên danh nghĩa độc lập, Vương quốc vẫn nằm dưới sự chiếm đóng quân sự của Anh và Vương quốc Anh vẫn có ảnh hưởng lớn đối với nhà nước. Chính phủ mới đã soạn thảo và thực thi hiến pháp năm 1923 dựa trên một hệ thống nghị viện. Đảng Wafd dân tộc chủ nghĩa đã giành chiến thắng vang dội trong cuộc bầu cử năm 1923-1924 và Saad Zaghloul được bổ nhiệm làm thủ tướng mới. Năm 1936, Hiệp ước Anh-Ai Cập được ký kết và quân đội Anh rút khỏi Ai Cập, ngoại trừ Kênh đào Suez. Hiệp ước không giải quyết được vấn đề Sudan, mà theo các điều khoản của Thỏa thuận Liên minh Anh-Ai Cập hiện có năm 1899, Sudan phải được Ai Cập và Anh đồng cai trị, nhưng quyền lực thực sự vẫn nằm trong tay người Anh.

Anh sử dụng Ai Cập làm căn cứ cho các hoạt động của Đồng minh trên toàn khu vực, đặc biệt là các trận chiến ở Bắc Phi chống lại Ý và Đức. Ưu tiên cao nhất của Anh là kiểm soát Đông Địa Trung Hải, và đặc biệt là giữ cho Kênh đào Suez luôn mở cho các tàu buôn và các kết nối quân sự với Ấn Độ và Úc. Khi chiến tranh bắt đầu vào tháng 9 năm 1939, Ai Cập tuyên bố thiết quân luật và cắt đứt quan hệ ngoại giao với Đức. Ai Cập cắt đứt quan hệ ngoại giao với Ý vào năm 1940, nhưng không bao giờ tuyên chiến, ngay cả khi quân đội Ý xâm lược Ai Cập. Quân đội Ai Cập không tham chiến. Vào tháng 6 năm 1940, Quốc vương đã cách chức Thủ tướng Aly Maher, người có quan hệ không tốt với người Anh. Một Chính phủ Liên minh mới được thành lập với Hassan Pasha Sabri độc lập làm thủ tướng.
Sau một cuộc khủng hoảng bộ trưởng vào tháng 2 năm 1942, đại sứ Sir Miles Lampson, đã gây áp lực buộc Farouk phải thành lập một chính phủ Wafd hoặc liên minh Wafd để thay thế chính phủ của Hussein Sirri Pasha. Vào đêm ngày 4 tháng 2 năm 1942, quân đội và xe tăng Anh đã bao vây Cung điện Abdeen ở Cairo và Lampson đã đưa ra một tối hậu thư cho Farouk. Farouk đã đầu hàng, và Nahhas đã thành lập chính phủ ngay sau đó.
Hầu hết quân đội Anh đã được rút về khu vực Kênh đào Suez vào năm 1947 (mặc dù quân đội Anh vẫn duy trì một căn cứ quân sự trong khu vực), nhưng tình cảm dân tộc chủ nghĩa, chống Anh vẫn tiếp tục gia tăng sau Chiến tranh. Tình cảm chống chế độ quân chủ càng gia tăng sau thất bại thảm hại của Vương quốc trong Chiến tranh Ả Rập-Israel lần thứ nhất. Cuộc bầu cử năm 1950 chứng kiến chiến thắng vang dội của Đảng Wafd dân tộc chủ nghĩa và Quốc vương buộc phải bổ nhiệm Mostafa El-Nahas làm thủ tướng mới. Năm 1951, Ai Cập đơn phương rút khỏi Hiệp ước Anh-Ai Cập năm 1936 và ra lệnh cho tất cả quân đội Anh còn lại rời khỏi Kênh đào Suez.
Khi người Anh từ chối rời bỏ căn cứ của họ quanh Kênh đào Suez, chính phủ Ai Cập đã cắt nước và từ chối cho phép thực phẩm vào căn cứ Kênh đào Suez, tuyên bố tẩy chay hàng hóa của Anh, cấm công nhân Ai Cập vào căn cứ và tài trợ cho các cuộc tấn công du kích. Vào ngày 24 tháng 1 năm 1952, du kích Ai Cập đã tổ chức một cuộc tấn công dữ dội vào các lực lượng Anh quanh Kênh đào Suez, trong đó Cảnh sát Phụ trợ Ai Cập được quan sát thấy đang giúp đỡ du kích. Đáp lại, vào ngày 25 tháng 1, Tướng George Erskine đã cử xe tăng và bộ binh Anh bao vây đồn cảnh sát phụ trợ ở Ismailia. Chỉ huy cảnh sát đã gọi Bộ trưởng Nội vụ, Fouad Serageddin, cánh tay phải của Nahas, để hỏi xem ông có nên đầu hàng hay chiến đấu. Serageddin đã ra lệnh cho cảnh sát chiến đấu "đến người cuối cùng và viên đạn cuối cùng". Trận chiến sau đó đã chứng kiến đồn cảnh sát bị san bằng và 43 cảnh sát Ai Cập thiệt mạng cùng với 3 binh sĩ Anh. Sự kiện Ismailia đã làm Ai Cập phẫn nộ. Ngày hôm sau, 26 tháng 1 năm 1952 là "Thứ Bảy Đen tối", như được biết đến với cuộc bạo loạn chống Anh, đã chứng kiến phần lớn trung tâm thành phố Cairo mà Khedive Ismail Đại đế đã xây dựng lại theo phong cách Paris, bị đốt cháy. Farouk đổ lỗi cho Wafd về cuộc bạo loạn Thứ Bảy Đen tối, và cách chức Nahas làm thủ tướng vào ngày hôm sau. Ông được thay thế bởi Aly Maher Pasha.
Vào ngày 22-23 tháng 7 năm 1952, Phong trào Sĩ quan Tự do, do Muhammad Naguib và Gamal Abdel Nasser lãnh đạo, đã phát động một cuộc đảo chính (Cách mạng Ai Cập 1952) chống lại nhà vua. Farouk I thoái vị ngai vàng cho con trai mình là Fouad II, người lúc đó mới bảy tháng tuổi. Hoàng gia rời Ai Cập vài ngày sau đó và Hội đồng Nhiếp chính, do Thái tử Muhammad Abdel Moneim lãnh đạo, được thành lập. Tuy nhiên, hội đồng chỉ nắm giữ quyền lực trên danh nghĩa và quyền lực thực sự nằm trong tay Hội đồng Chỉ huy Cách mạng, do Naguib và Nasser lãnh đạo. Kỳ vọng của dân chúng về những cải cách ngay lập tức đã dẫn đến các cuộc bạo loạn của công nhân ở Kafr Dawar vào ngày 12 tháng 8 năm 1952. Sau một thời gian ngắn thử nghiệm với chế độ dân sự, các Sĩ quan Tự do đã bãi bỏ chế độ quân chủ và hiến pháp năm 1923 và tuyên bố Ai Cập là một nước cộng hòa vào ngày 18 tháng 6 năm 1953. Naguib được tuyên bố là tổng thống, trong khi Nasser được bổ nhiệm làm thủ tướng mới.

3.7. Thời kỳ Cộng hòa (trước Cách mạng 2011)

Thời kỳ này chứng kiến những biến động chính trị lớn và sự phát triển xã hội từ khi thành lập nền cộng hòa sau Cách mạng Ai Cập năm 1952 cho đến trước cuộc cách mạng năm 2011, với các chính phủ nối tiếp nhau của Nasser, Sadat và Mubarak.

3.7.1. Chính phủ Nasser

Tổng thống Ai Cập Gamal Abdel Nasser tại Mansoura, năm 1960

Sau Cách mạng năm 1952 của Phong trào Sĩ quan Tự do, quyền cai trị Ai Cập rơi vào tay quân đội và tất cả các đảng phái chính trị đều bị cấm. Vào ngày 18 tháng 6 năm 1953, Cộng hòa Ai Cập được tuyên bố thành lập, với Tướng Muhammad Naguib là Tổng thống đầu tiên của nước Cộng hòa, phục vụ trong cương vị đó trong vòng chưa đầy một năm rưỡi. Cộng hòa Ai Cập (1953-1958) được tuyên bố thành lập.

Naguib bị Gamal Abdel Nasser - một người theo chủ nghĩa Liên Ả Rập và là kiến trúc sư thực sự của phong trào năm 1952 - buộc phải từ chức vào năm 1954 và sau đó bị quản thúc tại gia. Sau khi Naguib từ chức, vị trí tổng thống bị bỏ trống cho đến khi Nasser được bầu vào năm 1956. Vào tháng 10 năm 1954, Ai Cập và Vương quốc Anh đã đồng ý bãi bỏ Thỏa thuận Đồng cai trị Anh-Ai Cập năm 1899 và trao trả độc lập cho Sudan; thỏa thuận có hiệu lực vào ngày 1 tháng 1 năm 1956. Nasser nắm quyền lực với tư cách tổng thống vào tháng 6 năm 1956 và bắt đầu thống trị lịch sử Ai Cập hiện đại. Lực lượng Anh hoàn thành việc rút quân khỏi Khu vực Kênh đào Suez bị chiếm đóng vào ngày 13 tháng 6 năm 1956. Ông đã quốc hữu hóa Kênh đào Suez vào ngày 26 tháng 7 năm 1956; thái độ thù địch của ông đối với Israel và chủ nghĩa dân tộc kinh tế đã thúc đẩy sự khởi đầu của Chiến tranh Ả Rập-Israel lần thứ hai (Khủng hoảng Suez), trong đó Israel (với sự hỗ trợ của Pháp và Vương quốc Anh) đã chiếm đóng bán đảo Sinai và Kênh đào. Chiến tranh kết thúc nhờ sự can thiệp ngoại giao của Hoa Kỳ và Liên Xô và status quo được khôi phục.

Khói bốc lên từ các bể chứa dầu bên cạnh Kênh đào Suez bị tấn công trong cuộc tấn công ban đầu của Anh-Pháp vào Ai Cập, ngày 5 tháng 11 năm 1956.

Năm 1958, Ai Cập và Syria thành lập một liên minh có chủ quyền được gọi là Cộng hòa Ả Rập Thống nhất. Liên minh này tồn tại trong thời gian ngắn, kết thúc vào năm 1961 khi Syria ly khai. Trong phần lớn thời gian tồn tại, Cộng hòa Ả Rập Thống nhất cũng nằm trong một liên minh bang lỏng lẻo với Bắc Yemen (hoặc Vương quốc Mutawakkilite Yemen), được gọi là Liên bang các Quốc gia Ả Rập. Vào đầu những năm 1960, Ai Cập đã hoàn toàn tham gia vào Nội chiến Bắc Yemen. Mặc dù đã có một số động thái quân sự và hội nghị hòa bình, cuộc chiến vẫn rơi vào bế tắc. Vào giữa tháng 5 năm 1967, Liên Xô đã cảnh báo Nasser về một cuộc tấn công sắp xảy ra của Israel vào Syria. Mặc dù tổng tham mưu trưởng Mohamed Fawzi đã xác minh chúng là "vô căn cứ", Nasser đã thực hiện ba bước liên tiếp khiến chiến tranh gần như không thể tránh khỏi: vào ngày 14 tháng 5, ông triển khai quân đội của mình ở Sinai gần biên giới với Israel, vào ngày 19 tháng 5, ông trục xuất lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc đóng tại biên giới bán đảo Sinai với Israel, và vào ngày 23 tháng 5, ông đóng cửa Eo biển Tiran đối với tàu thuyền của Israel. Vào ngày 26 tháng 5, Nasser tuyên bố: "Trận chiến sẽ là một trận chiến chung và mục tiêu cơ bản của chúng ta sẽ là tiêu diệt Israel".

Điều này đã thúc đẩy sự khởi đầu của Chiến tranh Ả Rập-Israel lần thứ ba (Chiến tranh Sáu ngày), trong đó Israel tấn công Ai Cập, và chiếm đóng Bán đảo Sinai và Dải Gaza, mà Ai Cập đã chiếm đóng kể từ Chiến tranh Ả Rập-Israel năm 1948. Trong cuộc chiến năm 1967, một Luật Tình trạng Khẩn cấp đã được ban hành và vẫn có hiệu lực cho đến năm 2012, ngoại trừ một khoảng thời gian gián đoạn 18 tháng vào năm 1980/81. Theo luật này, quyền hạn của cảnh sát được mở rộng, các quyền hiến định bị đình chỉ và kiểm duyệt được hợp pháp hóa. Vào thời điểm chế độ quân chủ Ai Cập sụp đổ vào đầu những năm 1950, chưa đến nửa triệu người Ai Cập được coi là thuộc tầng lớp thượng lưu và giàu có, bốn triệu người thuộc tầng lớp trung lưu và 17 triệu người thuộc tầng lớp hạ lưu và nghèo khổ. Chưa đến một nửa số trẻ em trong độ tuổi tiểu học được đi học, hầu hết là bé trai. Các chính sách của Nasser đã thay đổi điều này. Cải cách và phân phối ruộng đất, sự tăng trưởng mạnh mẽ trong giáo dục đại học và sự hỗ trợ của chính phủ cho các ngành công nghiệp quốc gia đã cải thiện đáng kể sự di chuyển xã hội và làm phẳng đường cong xã hội. Từ năm học 1953-54 đến năm 1965-66, tổng số học sinh ghi danh vào các trường công lập đã tăng hơn gấp đôi. Hàng triệu người Ai Cập nghèo khổ trước đây, thông qua giáo dục và việc làm trong khu vực công, đã gia nhập tầng lớp trung lưu. Các bác sĩ, kỹ sư, giáo viên, luật sư, nhà báo, chiếm phần lớn tầng lớp trung lưu đang gia tăng ở Ai Cập dưới thời Nasser. Trong những năm 1960, nền kinh tế Ai Cập đi từ trì trệ đến bờ vực sụp đổ, xã hội trở nên ít tự do hơn và sức hấp dẫn của Nasser giảm đi đáng kể. Chính sách của Nasser, mặc dù có những thành tựu nhất định trong cải cách xã hội và nâng cao vị thế quốc tế của Ai Cập, cũng đi kèm với những hạn chế đáng kể về tự do dân chủ và nhân quyền, tạo tiền đề cho những bất ổn sau này.

3.7.2. Chính phủ Sadat

Xe tăng Ai Cập tiến vào sa mạc Sinai trong Chiến tranh Yom Kippur, năm 1973

Mừng ký kết Hiệp định Trại David năm 1978: Menachem Begin, Jimmy Carter, Anwar Sadat

Năm 1970, Tổng thống Nasser qua đời và được kế nhiệm bởi Anwar Sadat. Trong thời kỳ của mình, Sadat đã chuyển hướng liên minh Chiến tranh Lạnh của Ai Cập từ Liên Xô sang Hoa Kỳ, trục xuất các cố vấn Liên Xô vào năm 1972. Ai Cập được đổi tên thành Cộng hòa Ả Rập Ai Cập vào năm 1971. Sadat đã khởi xướng chính sách cải cách kinh tế Infitah, đồng thời đàn áp phe đối lập tôn giáo và thế tục. Năm 1973, Ai Cập, cùng với Syria, đã phát động Chiến tranh Ả Rập-Israel lần thứ tư (Chiến tranh Yom Kippur), một cuộc tấn công bất ngờ nhằm giành lại một phần lãnh thổ Sinai mà Israel đã chiếm đóng 6 năm trước. Năm 1975, Sadat thay đổi các chính sách kinh tế của Nasser và tìm cách sử dụng sự nổi tiếng của mình để giảm bớt các quy định của chính phủ và khuyến khích đầu tư nước ngoài thông qua chương trình Infitah của mình. Thông qua chính sách này, các ưu đãi như giảm thuế và thuế nhập khẩu đã thu hút một số nhà đầu tư, nhưng các khoản đầu tư chủ yếu hướng vào các dự án ít rủi ro và sinh lời như du lịch và xây dựng, bỏ rơi các ngành công nghiệp non trẻ của Ai Cập. Do việc xóa bỏ trợ cấp cho các mặt hàng thực phẩm cơ bản, điều này đã dẫn đến Bạo loạn bánh mì Ai Cập năm 1977. Sadat đã có một chuyến thăm lịch sử đến Israel vào năm 1977, dẫn đến hiệp ước hòa bình Ai Cập-Israel năm 1979 để đổi lấy việc Israel rút quân khỏi Sinai. Đổi lại, Ai Cập công nhận Israel là một quốc gia có chủ quyền hợp pháp. Sáng kiến của Sadat đã gây ra tranh cãi lớn trong thế giới Ả Rập và dẫn đến việc Ai Cập bị trục xuất khỏi Liên đoàn Ả Rập, nhưng nó được hầu hết người Ai Cập ủng hộ. Sadat bị ám sát bởi một kẻ Hồi giáo cực đoan vào tháng 10 năm 1981. Các chính sách tự do hóa kinh tế của Sadat, mặc dù có một số thành công, cũng làm gia tăng bất bình đẳng xã hội và tạo ra những căng thẳng mới trong lòng xã hội Ai Cập, đặc biệt là đối với các tầng lớp nghèo và lao động.

3.7.3. Chính phủ Mubarak

Hosni Mubarak - tổng thống Ai Cập từ 1981 đến 2011

Hosni Mubarak lên nắm quyền sau vụ ám sát Sadat trong một cuộc trưng cầu dân ý mà ông là ứng cử viên duy nhất. Ông trở thành một nhà lãnh đạo khác thống trị lịch sử Ai Cập. Hosni Mubarak tái khẳng định mối quan hệ của Ai Cập với Israel nhưng lại xoa dịu căng thẳng với các nước láng giềng Ả Rập của Ai Cập. Trong nước, Mubarak phải đối mặt với những vấn đề nghiêm trọng. Nghèo đói và thất nghiệp hàng loạt đã khiến các gia đình nông thôn đổ xô vào các thành phố như Cairo, nơi họ sống trong các khu ổ chuột đông đúc, едва sống sót. Vào ngày 25 tháng 2 năm 1986, Cảnh sát An ninh bắt đầu nổi loạn, phản đối các báo cáo cho rằng thời hạn tại ngũ của họ sẽ được kéo dài từ 3 đến 4 năm. Các khách sạn, câu lạc bộ đêm, nhà hàng và sòng bạc đã bị tấn công ở Cairo và có các cuộc bạo loạn ở các thành phố khác. Lệnh giới nghiêm ban ngày đã được áp đặt. Quân đội phải mất 3 ngày để lập lại trật tự. 107 người đã thiệt mạng.

Cairo phát triển thành một khu vực đô thị với dân số hơn 20 triệu người.

Trong những năm 1980, 1990 và 2000, các cuộc tấn công khủng bố ở Ai Cập trở nên nhiều và nghiêm trọng, và bắt đầu nhắm vào người Kitô giáo người Copt, khách du lịch nước ngoài và các quan chức chính phủ. Vào những năm 1990, một nhóm Hồi giáo cực đoan, Al-Gama'a al-Islamiyya, đã tham gia vào một chiến dịch bạo lực kéo dài, từ các vụ giết người và cố gắng giết các nhà văn và trí thức nổi tiếng, đến việc nhắm mục tiêu lặp đi lặp lại vào khách du lịch và người nước ngoài. Thiệt hại nghiêm trọng đã gây ra cho ngành kinh tế lớn nhất của Ai Cập-du lịch-và đến lượt chính phủ, nhưng nó cũng tàn phá sinh kế của nhiều người mà nhóm này phụ thuộc vào sự hỗ trợ. Dưới thời Mubarak, chính trường bị chi phối bởi Đảng Dân chủ Quốc gia, được Sadat thành lập năm 1978. Đảng này đã thông qua Luật Công đoàn năm 1993, Luật Báo chí năm 1995 và Luật các Hiệp hội Phi chính phủ năm 1999, những luật này đã cản trở các quyền tự do lập hội và biểu đạt bằng cách áp đặt các quy định mới và các hình phạt hà khắc đối với các hành vi vi phạm. Kết quả là, vào cuối những năm 1990, chính trị nghị viện gần như không còn phù hợp và các con đường thay thế cho biểu đạt chính trị cũng bị hạn chế. Cairo đã phát triển thành một khu vực đô thị với dân số hơn 20 triệu người.
Vào ngày 17 tháng 11 năm 1997, 62 người, chủ yếu là khách du lịch, đã bị thảm sát gần Luxor. Cuối tháng 2 năm 2005, Mubarak công bố cải cách luật bầu cử tổng thống, mở đường cho các cuộc bỏ phiếu đa ứng cử viên lần đầu tiên kể từ phong trào năm 1952. Tuy nhiên, luật mới đặt ra những hạn chế đối với các ứng cử viên, và dẫn đến chiến thắng dễ dàng trong cuộc tái cử của Mubarak. Tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu chưa đến 25%. Các nhà quan sát bầu cử cũng cáo buộc chính phủ can thiệp vào quá trình bầu cử. Sau cuộc bầu cử, Mubarak đã bỏ tù Ayman Nour, người về nhì.
Báo cáo năm 2006 của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền về Ai Cập đã nêu chi tiết các vi phạm nhân quyền nghiêm trọng dưới thời Mubarak, bao gồm tra tấn thường xuyên, giam giữ tùy tiện và xét xử trước tòa án quân sự và an ninh nhà nước. Năm 2007, Tổ chức Ân xá Quốc tế đã công bố một báo cáo cáo buộc rằng Ai Cập đã trở thành một trung tâm tra tấn quốc tế, nơi các quốc gia khác gửi nghi phạm đến để thẩm vấn, thường là một phần của Cuộc chiến chống khủng bố. Bộ Ngoại giao Ai Cập đã nhanh chóng đưa ra một bác bỏ đối với báo cáo này. Các thay đổi hiến pháp được bỏ phiếu vào ngày 19 tháng 3 năm 2007 đã cấm các đảng phái sử dụng tôn giáo làm cơ sở cho hoạt động chính trị, cho phép soạn thảo một luật chống khủng bố mới, ủy quyền cho cảnh sát các quyền bắt giữ và giám sát rộng rãi, và trao cho tổng thống quyền giải tán quốc hội và chấm dứt giám sát bầu cử của tư pháp. Năm 2009, Tiến sĩ Ali El Deen Hilal Dessouki, Thư ký Truyền thông của Đảng Dân chủ Quốc gia (NDP), đã mô tả Ai Cập là một hệ thống chính trị "giống pharaoh", và dân chủ là một "mục tiêu dài hạn". Dessouki cũng tuyên bố rằng "trung tâm quyền lực thực sự ở Ai Cập là quân đội". Chế độ Mubarak đặc trưng bởi sự đàn áp chính trị, vi phạm nhân quyền và thiếu vắng dân chủ, tạo ra sự bất mãn sâu sắc trong xã hội, dẫn đến các cuộc biểu tình lớn sau này.

3.8. Sau Cách mạng 2011

Phần này giải thích bối cảnh, diễn biến và kết quả của Cách mạng Ai Cập năm 2011, giai đoạn chuyển tiếp chính trị sau đó, tình trạng bất ổn xã hội và tình hình chính trị cho đến nay, đồng thời đề cập đến tác động đối với sự phát triển dân chủ và nhân quyền.

Lễ ăn mừng tại Quảng trường Tahrir sau thông báo Hosni Mubarak từ chức.

Biểu tình tại Quảng trường Tahrir chống lại Tổng thống Morsi vào ngày 27 tháng 11 năm 2012.

3.8.1. Giai đoạn chuyển tiếp và chính phủ Morsi

Vào ngày 25 tháng 1 năm 2011, các cuộc biểu tình lan rộng bắt đầu chống lại chính phủ của Mubarak. Vào ngày 11 tháng 2 năm 2011, Mubarak từ chức và rời Cairo. Các lễ ăn mừng vui vẻ đã nổ ra tại Quảng trường Tahrir của Cairo trước tin tức này. Quân đội Ai Cập sau đó nắm quyền cai trị. Mohamed Hussein Tantawi, chủ tịch Hội đồng Tối cao của Lực lượng Vũ trang, trở thành nguyên thủ quốc gia lâm thời de facto. Vào ngày 13 tháng 2 năm 2011, quân đội giải tán quốc hội và đình chỉ hiến pháp.

Một cuộc trưng cầu dân ý về hiến pháp đã được tổ chức vào ngày 19 tháng 3 năm 2011. Vào ngày 28 tháng 11 năm 2011, Ai Cập tổ chức cuộc bầu cử quốc hội đầu tiên kể từ khi chế độ trước đó nắm quyền. Tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu cao và không có báo cáo về các bất thường lớn hoặc bạo lực.

Mohamed Morsi, người có liên hệ với Huynh đệ Hồi giáo, đã được bầu làm tổng thống vào ngày 24 tháng 6 năm 2012. Vào ngày 30 tháng 6 năm 2012, Mohamed Morsi tuyên thệ nhậm chức tổng thống Ai Cập. Vào ngày 2 tháng 8 năm 2012, thủ tướng Ai Cập Hisham Qandil đã công bố nội các gồm 35 thành viên, trong đó có 28 người mới, bao gồm bốn người từ Huynh đệ Hồi giáo. Các nhóm tự do và thế tục đã rời khỏi hội đồng lập hiến vì họ tin rằng nó sẽ áp đặt các thực hành Hồi giáo nghiêm ngặt, trong khi những người ủng hộ Huynh đệ Hồi giáo lại ủng hộ Morsi. Vào ngày 22 tháng 11 năm 2012, Tổng thống Morsi đã ban hành một tuyên bố tạm thời miễn trừ các sắc lệnh của ông khỏi sự thách thức và tìm cách bảo vệ công việc của hội đồng lập hiến.

Động thái này đã dẫn đến các cuộc biểu tình lớn và hành động bạo lực trên khắp Ai Cập. Vào ngày 5 tháng 12 năm 2012, hàng chục nghìn người ủng hộ và phản đối Tổng thống Morsi đã đụng độ, trong một sự kiện được mô tả là trận chiến bạo lực lớn nhất giữa những người Hồi giáo và đối thủ của họ kể từ cuộc cách mạng của đất nước. Mohamed Morsi đã đề nghị một "cuộc đối thoại quốc gia" với các nhà lãnh đạo phe đối lập nhưng từ chối hủy bỏ cuộc trưng cầu dân ý về hiến pháp tháng 12 năm 2012. Vào ngày 3 tháng 7 năm 2013, sau một làn sóng bất mãn của công chúng với những hành vi thái quá độc đoán của chính phủ Huynh đệ Hồi giáo của Morsi, quân đội đã phế truất Morsi, giải tán Hội đồng Shura và thành lập một chính phủ lâm thời. Giai đoạn này chứng kiến những thách thức lớn đối với việc củng cố dân chủ, với sự phân cực xã hội sâu sắc và sự can thiệp của quân đội vào chính trị, đặt ra câu hỏi về tương lai dân chủ của Ai Cập.

3.8.2. Chính phủ El-Sisi

Vào ngày 4 tháng 7 năm 2013, Chánh án 68 tuổi của Tòa án Hiến pháp Tối cao Ai Cập Adly Mansour đã tuyên thệ nhậm chức tổng thống lâm thời của chính phủ mới sau khi Morsi bị phế truất. Chính quyền Ai Cập mới đã đàn áp Anh em Hồi giáo và những người ủng hộ họ, bỏ tù hàng ngàn người và giải tán bằng vũ lực các cuộc biểu tình ủng hộ Morsi và Anh em Hồi giáo. Nhiều nhà lãnh đạo và nhà hoạt động của Anh em Hồi giáo đã bị kết án tử hình hoặc tù chung thân trong một loạt các phiên tòa hàng loạt. Vào ngày 18 tháng 1 năm 2014, chính phủ lâm thời đã thiết lập một hiến pháp mới sau một cuộc trưng cầu dân ý được đa số cử tri ủng hộ (98,1%). 38,6% cử tri đã đăng ký đã tham gia cuộc trưng cầu dân ý, một con số cao hơn so với 33% đã bỏ phiếu trong một cuộc trưng cầu dân ý dưới thời Morsi.

Abdel Fattah el-Sisi là Tổng thống hiện tại của Ai Cập.

Trong cuộc bầu cử tháng 6 năm 2014, Abdel Fattah el-Sisi đã giành chiến thắng với tỷ lệ 96,1%. Vào ngày 8 tháng 6 năm 2014, Abdel Fattah el-Sisi chính thức tuyên thệ nhậm chức tổng thống mới của Ai Cập. Dưới thời Tổng thống el-Sisi, Ai Cập đã thực hiện một chính sách nghiêm ngặt kiểm soát biên giới với Dải Gaza, bao gồm cả việc phá hủy các đường hầm giữa Dải Gaza và Sinai. Vào tháng 4 năm 2018, El-Sisi đã tái đắc cử với chiến thắng vang dội trong cuộc bầu cử mà không có đối thủ thực sự nào. Vào tháng 4 năm 2019, quốc hội Ai Cập đã kéo dài nhiệm kỳ tổng thống từ bốn năm lên sáu năm. Tổng thống Abdel Fattah al-Sisi cũng được phép tranh cử nhiệm kỳ thứ ba trong cuộc bầu cử tiếp theo vào năm 2024.

Dưới thời El-Sisi, Ai Cập được cho là đã quay trở lại chế độ độc đoán. Các cải cách hiến pháp mới đã được thực hiện, đồng nghĩa với việc củng cố vai trò của quân đội và hạn chế phe đối lập chính trị. Các thay đổi hiến pháp đã được chấp nhận trong một cuộc trưng cầu dân ý vào tháng 4 năm 2019. Vào tháng 12 năm 2020, kết quả cuối cùng của cuộc bầu cử quốc hội đã xác nhận đa số ghế rõ ràng cho Đảng Tương lai Quốc gia (Mostaqbal Watan) của Ai Cập, đảng này ủng hộ mạnh mẽ tổng thống El-Sisi. Đảng này thậm chí còn tăng cường đa số của mình, một phần là do các quy tắc bầu cử mới. Chính phủ El-Sisi phải đối mặt với những lời chỉ trích liên quan đến tình hình nhân quyền, bao gồm việc hạn chế tự do ngôn luận, bắt giữ các nhà hoạt động và nhà báo, và các cáo buộc tra tấn. Tác động xã hội của các chính sách kinh tế và sự tập trung quyền lực cũng là những vấn đề gây tranh cãi.

4. Địa lý

Ai Cập có vị trí địa lý chiến lược, nằm giữa châu Phi và châu Á, với Kênh đào Suez là tuyến đường hàng hải quan trọng. Phần lớn lãnh thổ là sa mạc, với dân cư tập trung chủ yếu dọc theo thung lũng sông Nin.

Ai Cập chủ yếu nằm trong khoảng vĩ độ 22° và 32°B, và kinh độ 25° và 35°Đ. Với diện tích 1.00 M km², đây là quốc gia lớn thứ 30 trên thế giới. Do khí hậu cực kỳ khô cằn của Ai Cập, các trung tâm dân cư tập trung dọc theo thung lũng và đồng bằng sông Nin hẹp, có nghĩa là khoảng 99% dân số sử dụng khoảng 5,5% tổng diện tích đất. 98% người Ai Cập sống trên 3% lãnh thổ.
Ai Cập giáp với Libya ở phía tây, Sudan ở phía nam, và Dải Gaza và Israel ở phía đông. Là một quốc gia liên lục địa, Ai Cập sở hữu một cây cầu đất liền (Eo đất Suez) giữa châu Phi và châu Á, được cắt ngang bởi một tuyến đường thủy có thể đi lại được (Kênh đào Suez) nối Địa Trung Hải với Ấn Độ Dương qua Biển Đỏ.

Ai Cập là quốc gia chịu căng thẳng về nước thứ tám trên thế giới.

4.1. Địa hình và lãnh thổ

Ngoài Thung lũng Nin, phần lớn cảnh quan của Ai Cập là sa mạc, với một vài ốc đảo rải rác. Gió tạo ra những đụn cát lớn có đỉnh cao hơn 30 m ^{(100 ft)}. Ai Cập bao gồm các phần của sa mạc Sahara và Sa mạc Libya.
Bán đảo Sinai là nơi có ngọn núi cao nhất Ai Cập, Núi Catherine với độ cao 2.642 mét. Riviera Biển Đỏ, ở phía đông bán đảo, nổi tiếng với sự phong phú của các rạn san hô và sinh vật biển.
Các thị trấn và thành phố bao gồm Alexandria, thành phố lớn thứ hai; Aswan; Asyut; Cairo, thủ đô Ai Cập hiện đại và thành phố lớn nhất; El Mahalla El Kubra; Giza, nơi có Kim tự tháp Khufu; Hurghada; Luxor; Kom Ombo; Port Safaga; Port Said; Sharm El Sheikh; Suez, nơi có đầu phía nam của Kênh đào Suez; Zagazig; và Minya. Ốc đảo bao gồm Bahariya, Dakhla, Farafra, Kharga và Siwa. Các khu bảo tồn bao gồm Vườn quốc gia Ras Mohamed, Khu bảo tồn Zaranik và Siwa.
Vào ngày 13 tháng 3 năm 2015, các kế hoạch cho một thủ đô mới được đề xuất của Ai Cập đã được công bố.

4.2. Khí hậu

Hầu hết mưa ở Ai Cập rơi vào những tháng mùa đông. Phía nam Cairo, lượng mưa trung bình chỉ khoảng 2 mm đến 5 mm mỗi năm và cách nhau nhiều năm. Trên một dải đất rất mỏng ở bờ biển phía bắc, lượng mưa có thể lên tới 410 mm, chủ yếu từ tháng 10 đến tháng 3. Tuyết rơi trên các ngọn núi của Sinai và một số thành phố ven biển phía bắc như Damietta, Baltim và Sidi Barrani, và hiếm khi ở Alexandria. Một lượng tuyết rất nhỏ đã rơi ở Cairo vào ngày 13 tháng 12 năm 2013, lần đầu tiên sau nhiều thập kỷ. Sương giá cũng được biết đến ở giữa Sinai và giữa Ai Cập.
Ai Cập có khí hậu nóng, nắng và khô bất thường. Nhiệt độ cao trung bình cao ở phía bắc nhưng rất cao đến cực kỳ cao ở phần còn lại của đất nước trong mùa hè. Những cơn gió Địa Trung Hải mát mẻ liên tục thổi qua bờ biển phía bắc, giúp nhiệt độ ôn hòa hơn, đặc biệt là vào cao điểm mùa hè. Khamaseen là một cơn gió nóng, khô bắt nguồn từ các sa mạc rộng lớn ở phía nam và thổi vào mùa xuân hoặc đầu mùa hè. Nó mang theo cát và bụi nóng bỏng, và thường mang lại nhiệt độ ban ngày trên 40 °C và đôi khi trên 50 °C ở nội địa, trong khi độ ẩm tương đối có thể giảm xuống 5% hoặc thậm chí thấp hơn.
Trước khi xây dựng Đập Aswan, sông Nin bị ngập lụt hàng năm, bổ sung đất cho Ai Cập. Điều này đã mang lại cho Ai Cập một vụ thu hoạch ổn định trong nhiều năm.
Ai Cập là một trong những quốc gia dễ bị tổn thương nhất trước biến đổi khí hậu. Mực nước biển dâng cao đang đe dọa các thành phố ven biển đông dân cư ở đồng bằng sông Nin. Các nguồn nước cũng đang bị ảnh hưởng. Sa mạc hóa ngày càng gia tăng và các hiện tượng thời tiết cực đoan thường xuyên hơn được dự đoán sẽ ảnh hưởng đến nông nghiệp. Sức khỏe con người cũng sẽ bị ảnh hưởng.

4.3. Đa dạng sinh học

Đại bàng hoàng đế phương Đông là quốc thú của Ai Cập.

Ai Cập đã ký Công ước Rio về Đa dạng sinh học vào ngày 9 tháng 6 năm 1992 và trở thành một bên tham gia công ước vào ngày 2 tháng 6 năm 1994. Sau đó, Ai Cập đã xây dựng một Chiến lược và Kế hoạch hành động đa dạng sinh học quốc gia, được công ước tiếp nhận vào ngày 31 tháng 7 năm 1998. Trong khi nhiều CBD Chiến lược và Kế hoạch hành động đa dạng sinh học quốc gia bỏ qua các giới sinh vật ngoài động vật và thực vật, kế hoạch của Ai Cập lại khác biệt ở chỗ đề cập đến tất cả các giới sinh vật.
Kế hoạch nêu rõ rằng các số lượng loài sau đây thuộc các nhóm khác nhau đã được ghi nhận từ Ai Cập: tảo (1483 loài), động vật (khoảng 15.000 loài trong đó hơn 10.000 là côn trùng), nấm (hơn 627 loài), giới Khởi sinh (319 loài), thực vật (2426 loài), động vật nguyên sinh (371 loài). Đối với một số nhóm chính, ví dụ như nấm tạo địa y và giun tròn, số lượng chưa được biết. Ngoài các nhóm nhỏ và được nghiên cứu kỹ như lưỡng cư, chim, cá, động vật có vú và bò sát, nhiều con số đó có khả năng tăng lên khi có thêm các loài được ghi nhận từ Ai Cập. Ví dụ, đối với nấm, bao gồm cả các loài tạo địa y, công việc tiếp theo đã cho thấy hơn 2200 loài đã được ghi nhận từ Ai Cập, và con số cuối cùng của tất cả các loài nấm thực sự có mặt ở nước này dự kiến sẽ cao hơn nhiều. Đối với các loài cỏ, 284 loài bản địa và tự nhiên hóa đã được xác định và ghi nhận ở Ai Cập.

5. Chính trị và Pháp luật

Hệ thống chính trị và pháp luật của Ai Cập đã trải qua nhiều thay đổi, đặc biệt là sau Cách mạng 2011. Các thách thức về dân chủ hóa, nhân quyền và tự do báo chí vẫn còn tồn tại.

Abdel Fattah el-Sisi là Tổng thống Ai Cập hiện tại.

Hạ viện, với các thành viên được bầu để phục vụ nhiệm kỳ năm năm, chuyên về lập pháp. Các cuộc bầu cử đã được tổ chức từ tháng 11 năm 2011 đến tháng 1 năm 2012, sau đó đã bị giải tán.
Sau một làn sóng bất mãn của công chúng với những hành vi thái quá độc đoán của chính phủ Anh em Hồi giáo của Tổng thống Mohamed Morsi, vào ngày 3 tháng 7 năm 2013, Tướng Abdel Fattah el-Sisi đã tuyên bố phế truất Morsi và đình chỉ hiến pháp. Một ủy ban hiến pháp gồm 50 thành viên đã được thành lập để sửa đổi hiến pháp, sau đó được công bố để công chúng bỏ phiếu và được thông qua vào ngày 18 tháng 1 năm 2014.

Cuộc bầu cử quốc hội tiếp theo được thông báo sẽ được tổ chức trong vòng 6 tháng kể từ khi hiến pháp được phê chuẩn vào ngày 18 tháng 1 năm 2014, và đã được tổ chức thành hai giai đoạn, từ ngày 17 tháng 10 đến ngày 2 tháng 12 năm 2015. Ban đầu, quốc hội dự kiến được thành lập trước khi tổng thống được bầu, nhưng tổng thống lâm thời Adly Mansour đã lùi ngày. Cuộc bầu cử tổng thống năm 2014 diễn ra vào ngày 26-28 tháng 5. Số liệu chính thức cho thấy có 25.578.233 cử tri đi bỏ phiếu, tương đương 47,5%, với Abdel Fattah el-Sisi giành được 23,78 triệu phiếu, tương đương 96,9% so với 757.511 phiếu (3,1%) của Hamdeen Sabahi.

Năm 2024, trong báo cáo Tự do trên Thế giới, Freedom House đánh giá quyền chính trị ở Ai Cập là 6 (với 40 là tự do nhất và 0 là ít tự do nhất), và quyền tự do dân sự là 12 (với 60 là điểm cao nhất và 0 là thấp nhất), xếp hạng tự do của Ai Cập là "Không tự do". Theo Chỉ số Dân chủ V-Dem năm 2023, Ai Cập là quốc gia kém dân chủ thứ tám ở châu Phi. Ấn bản năm 2023 của Chỉ số Dân chủ The Economist xếp Ai Cập vào loại "chế độ độc tài", với số điểm 2,93.

Chủ nghĩa dân tộc Ai Cập có trước chủ nghĩa dân tộc Ả Rập nhiều thập kỷ, bắt nguồn từ thế kỷ 19 và trở thành phương thức biểu đạt chủ đạo của các nhà hoạt động và trí thức chống thực dân Ai Cập cho đến đầu thế kỷ 20. Hệ tư tưởng được các nhà Hồi giáo như Anh em Hồi giáo tán thành chủ yếu được tầng lớp trung lưu thấp hơn của xã hội Ai Cập ủng hộ.
Ai Cập có truyền thống nghị viện liên tục lâu đời nhất trong thế giới Ả Rập. Hội đồng nhân dân đầu tiên được thành lập vào năm 1866. Nó bị giải tán do sự chiếm đóng của Anh năm 1882, và người Anh chỉ cho phép một cơ quan tư vấn hoạt động. Tuy nhiên, vào năm 1923, sau khi đất nước tuyên bố độc lập, một hiến pháp mới đã quy định một chế độ quân chủ nghị viện.

5.1. Cơ cấu chính phủ và hiến pháp

Ai Cập là một nước cộng hòa bán tổng thống. Nguyên thủ quốc gia là tổng thống, người cũng là tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang. Tổng thống hiện tại là Abdel Fattah el-Sisi, người đã nắm quyền từ năm 2014. Thủ tướng là người đứng đầu chính phủ.
Cơ quan lập pháp là một quốc hội lưỡng viện, bao gồm Hạ viện (Majlis al-Nuwwab) và Thượng viện (Majlis al-Shuyukh) mới được tái lập. Hạ viện là cơ quan lập pháp chính, với các thành viên được bầu theo nhiệm kỳ 5 năm.
Hiến pháp hiện hành của Ai Cập được thông qua vào năm 2014 và sửa đổi vào năm 2019. Các sửa đổi năm 2019 đã tăng cường quyền lực của tổng thống và quân đội, đồng thời kéo dài nhiệm kỳ tổng thống. Những sửa đổi này đã gây ra tranh cãi và lo ngại về sự suy giảm của các thể chế dân chủ. Mặc dù hiến pháp đảm bảo một số quyền tự do cơ bản, việc thực thi và bảo vệ các quyền này trên thực tế vẫn còn nhiều hạn chế.

5.2. Đơn vị hành chính

Ai Cập được chia thành 27 tỉnh (muhafazat). Các tỉnh được chia tiếp thành các vùng (markaz) hoặc các đồn cảnh sát (qism). Các vùng chứa các thị trấn và làng mạc. Mỗi tỉnh có một thủ phủ, đôi khi mang cùng tên với tỉnh đó.

Dưới đây là danh sách các tỉnh của Ai Cập:

1. Matrouh
2. Alexandria
3. Beheira
4. Kafr El Sheikh
5. Dakahlia
6. Damietta
7. Port Said
8. Bắc Sinai
9. Gharbia
10. Monufia
11. Qalyubia
12. Sharqia
13. Ismailia
14. Giza
15. Faiyum
16. Cairo
17. Suez
18. Nam Sinai
19. Beni Suef
20. Minya
21. New Valley
22. Asyut
23. Biển Đỏ
24. Sohag
25. Qena
26. Luxor
27. Aswan

5.3. Quân đội

Binh sĩ đội danh dự Ai Cập trong chuyến thăm của Đô đốc Hải quân Hoa Kỳ Mike Mullen

Lực lượng Vũ trang Ai Cập có ảnh hưởng lớn trong đời sống chính trị và kinh tế của Ai Cập và được miễn trừ khỏi các luật áp dụng cho các lĩnh vực khác. Quân đội có quyền lực, uy tín và sự độc lập đáng kể trong nhà nước và được nhiều người coi là một phần của "nhà nước ngầm" Ai Cập.
Israel suy đoán Ai Cập là quốc gia thứ hai trong khu vực có vệ tinh do thám, EgyptSat 1 cùng với EgyptSat 2 được phóng vào ngày 16 tháng 4 năm 2014.
Hoa Kỳ cung cấp cho Ai Cập viện trợ quân sự hàng năm Tài trợ Quân sự Nước ngoài, mà vào năm 2015 lên tới 1.30 B USD. Năm 1989, Ai Cập được chỉ định là một đồng minh lớn ngoài NATO của Hoa Kỳ. Tuy nhiên, mối quan hệ giữa hai nước đã phần nào xấu đi kể từ cuộc lật đổ tổng thống Hồi giáo Mohamed Morsi vào tháng 7 năm 2013, với việc Chính quyền Obama tố cáo Ai Cập về cuộc đàn áp Anh em Hồi giáo và hủy bỏ các cuộc tập trận quân sự trong tương lai liên quan đến hai nước. Tuy nhiên, gần đây đã có những nỗ lực để bình thường hóa quan hệ giữa hai nước, với cả hai chính phủ thường xuyên kêu gọi hỗ trợ lẫn nhau trong cuộc chiến chống khủng bố khu vực và quốc tế. Tuy nhiên, sau cuộc bầu cử của Đảng Cộng hòa Donald Trump làm Tổng thống Hoa Kỳ, hai nước đang tìm cách cải thiện quan hệ Ai Cập-Mỹ. Vào ngày 3 tháng 4 năm 2017, al-Sisi đã gặp Trump tại Nhà Trắng, đánh dấu chuyến thăm đầu tiên của một tổng thống Ai Cập đến Washington sau 8 năm. Trump đã ca ngợi al-Sisi trong một sự kiện được coi là một thắng lợi về quan hệ công chúng cho tổng thống Ai Cập, và báo hiệu đã đến lúc bình thường hóa quan hệ giữa Ai Cập và Hoa Kỳ.
Quan hệ với Nga đã cải thiện đáng kể sau khi Mohamed Morsi bị phế truất và cả hai nước kể từ đó đã nỗ lực tăng cường quan hệ quân sự và thương mại cùng các khía cạnh khác của hợp tác song phương. Quan hệ với Trung Quốc cũng đã cải thiện đáng kể. Năm 2014, Ai Cập và Trung Quốc đã thiết lập "quan hệ đối tác chiến lược toàn diện" song phương.
Quân đội Ai Cập có quy mô lớn, với khoảng 468.500 quân nhân tại ngũ và 479.000 quân dự bị. Ngân sách quốc phòng hàng năm ước tính khoảng 3-4% GDP. Trang thiết bị chính bao gồm xe tăng (M1 Abrams, T-series), máy bay chiến đấu (F-16, MiG-29, Rafale), tàu chiến và hệ thống phòng không. Chính sách quốc phòng tập trung vào việc duy trì ổn định khu vực, chống khủng bố và bảo vệ biên giới quốc gia cũng như các lợi ích kinh tế quan trọng như Kênh đào Suez. Vai trò của quân đội trong khu vực bao gồm tham gia các hoạt động gìn giữ hòa bình và hợp tác an ninh với các nước láng giềng và các cường quốc.
Từ góc độ phê phán, ảnh hưởng kinh tế-xã hội của quân đội Ai Cập rất sâu rộng. Quân đội sở hữu và điều hành một mạng lưới các doanh nghiệp trong nhiều lĩnh vực, từ xây dựng, sản xuất đến dịch vụ, tạo ra một "đế chế kinh tế" có khả năng cạnh tranh không lành mạnh với khu vực tư nhân, cản trở đầu tư và tăng trưởng. Điều này dẫn đến những lo ngại về sự thiếu minh bạch, tham nhũng và việc nguồn lực quốc gia bị tập trung vào tay một nhóm nhỏ, ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế bền vững và công bằng xã hội.

5.4. Quan hệ đối ngoại

Tổng thống el-Sisi cùng Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden, ngày 11 tháng 11 năm 2022

Trụ sở thường trực của trụ sở Liên đoàn Ả Rập đặt tại Cairo và tổng thư ký của tổ chức này theo truyền thống là người Ai Cập. Vị trí này hiện do cựu ngoại trưởng Ahmed Aboul Gheit nắm giữ. Liên đoàn Ả Rập đã nhanh chóng chuyển từ Ai Cập sang Tunis vào năm 1978 để phản đối hiệp ước hòa bình Ai Cập-Israel, nhưng sau đó đã trở lại Cairo vào năm 1989. Các chế độ quân chủ vùng Vịnh, bao gồm Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và Ả Rập Xê Út, đã cam kết hàng tỷ đô la để giúp Ai Cập vượt qua những khó khăn kinh tế kể từ khi Morsi bị lật đổ.

Sau cuộc chiến năm 1973 và hiệp ước hòa bình sau đó, Ai Cập trở thành quốc gia Ả Rập đầu tiên thiết lập quan hệ ngoại giao với Israel. Mặc dù vậy, Israel vẫn bị đa số người Ai Cập coi là một quốc gia thù địch. Ai Cập đã đóng một vai trò lịch sử như một nhà trung gian trong việc giải quyết các tranh chấp khác nhau ở Trung Đông, đáng chú ý nhất là việc xử lý Xung đột Israel-Palestine và tiến trình hòa bình. Các nỗ lực ngừng bắn và đình chiến của Ai Cập tại Gaza hầu như không bị thách thức sau khi Israel sơ tán các khu định cư khỏi dải đất này vào năm 2005, bất chấp sự thù địch ngày càng tăng đối với chính phủ Hamas ở Gaza sau khi Mohamed Morsi bị lật đổ, và bất chấp những nỗ lực gần đây của các quốc gia như Thổ Nhĩ Kỳ và Qatar nhằm đảm nhận vai trò này.

Mối quan hệ giữa Ai Cập và các quốc gia Trung Đông không phải Ả Rập khác, bao gồm Iran và Thổ Nhĩ Kỳ, thường xuyên căng thẳng. Căng thẳng với Iran chủ yếu là do hiệp ước hòa bình của Ai Cập với Israel và sự cạnh tranh của Iran với các đồng minh truyền thống của Ai Cập ở vùng Vịnh. Sự ủng hộ gần đây của Thổ Nhĩ Kỳ đối với Anh em Hồi giáo hiện đã bị cấm ở Ai Cập và sự tham gia bị cáo buộc của họ vào Libya cũng khiến hai nước trở thành đối thủ cay đắng trong khu vực.

Ai Cập là thành viên sáng lập của Phong trào Không liên kết và Liên Hợp Quốc. Nước này cũng là thành viên của Organisation internationale de la Francophonie_{Tổ chức Quốc tế Pháp ngữ}^French, từ năm 1983. Cựu Phó Thủ tướng Ai Cập Boutros Boutros-Ghali từng là Tổng thư ký Liên Hợp Quốc từ năm 1991 đến năm 1996.

Năm 2008, ước tính Ai Cập có hai triệu người tị nạn châu Phi, bao gồm hơn 20.000 công dân Sudan đã đăng ký với UNHCR với tư cách là người tị nạn chạy trốn xung đột vũ trang hoặc người xin tị nạn. Ai Cập đã áp dụng các biện pháp kiểm soát biên giới "khắc nghiệt, đôi khi gây chết người".
Ai Cập duy trì chính sách đối ngoại đa phương, cố gắng cân bằng quan hệ với các cường quốc lớn như Hoa Kỳ, Nga và Trung Quốc, đồng thời giữ vai trò trung tâm trong thế giới Ả Rập và châu Phi. Nước này tích cực tham gia vào các nỗ lực giải quyết xung đột khu vực, như vấn đề Palestine và Libya, nhưng cũng đối mặt với những thách thức trong việc duy trì ảnh hưởng trong bối cảnh các cường quốc khu vực khác nổi lên.

5.5. Tình hình nhân quyền

Năm 2003, chính phủ đã thành lập Hội đồng Quốc gia về Nhân quyền. Ngay sau khi thành lập, hội đồng đã bị các nhà hoạt động địa phương chỉ trích nặng nề, họ cho rằng đó là một công cụ tuyên truyền của chính phủ để bào chữa cho những vi phạm của chính mình và để hợp pháp hóa các luật đàn áp như Luật Khẩn cấp.

Những người biểu tình từ phong trào Quảng trường thứ ba, không ủng hộ chính phủ Morsi cũ cũng như Lực lượng Vũ trang, ngày 31 tháng 7 năm 2013

Diễn đàn Pew về Tôn giáo & Đời sống Công cộng xếp Ai Cập là quốc gia tồi tệ thứ năm trên thế giới về tự do tôn giáo. Ủy ban Tự do Tôn giáo Quốc tế Hoa Kỳ, một cơ quan độc lập lưỡng đảng của chính phủ Hoa Kỳ, đã đưa Ai Cập vào danh sách theo dõi các quốc gia cần được giám sát chặt chẽ do tính chất và mức độ vi phạm tự do tôn giáo mà chính phủ tham gia hoặc dung túng. Theo một cuộc khảo sát Thái độ Toàn cầu của Pew năm 2010, 84% người Ai Cập được hỏi ủng hộ án tử hình đối với những người rời bỏ đạo Hồi; 77% ủng hộ việc đánh roi và chặt tay vì tội trộm cắp; và 82% ủng hộ việc ném đá một người ngoại tình.

Người Kitô giáo Copt phải đối mặt với sự phân biệt đối xử ở nhiều cấp độ của chính phủ, từ việc ít được đại diện trong các bộ của chính phủ đến các luật hạn chế khả năng xây dựng hoặc sửa chữa nhà thờ của họ. Sự không khoan dung đối với những người theo Đạo Baháʼí, và những người thuộc các giáo phái Hồi giáo không chính thống, như Sufis, Shi'a và Ahmadis, cũng vẫn là một vấn đề. Khi chính phủ chuyển sang vi tính hóa thẻ căn cước, các thành viên của các tôn giáo thiểu số, như người Baháʼís, không thể lấy được giấy tờ tùy thân. Một tòa án Ai Cập đã ra phán quyết vào đầu năm 2008 rằng các thành viên của các tôn giáo khác có thể lấy thẻ căn cước mà không cần liệt kê tôn giáo của họ, và không bị công nhận chính thức.

Các cuộc đụng độ vẫn tiếp diễn giữa cảnh sát và những người ủng hộ cựu tổng thống Mohamed Morsi. Trong các cuộc đụng độ bạo lực xảy ra như một phần của cuộc giải tán biểu tình ngồi tháng 8 năm 2013, 595 người biểu tình đã thiệt mạng, ngày 14 tháng 8 năm 2013 trở thành ngày đẫm máu nhất trong lịch sử hiện đại của Ai Cập.

Ai Cập tích cực thực hành hình phạt tử hình. Chính quyền Ai Cập không công bố số liệu về các bản án tử hình và các vụ hành quyết, bất chấp những yêu cầu lặp đi lặp lại trong nhiều năm của các tổ chức nhân quyền. Văn phòng nhân quyền của Liên Hợp Quốc và các tổ chức phi chính phủ khác nhau đã bày tỏ "quan ngại sâu sắc" sau khi một Tòa án Hình sự Minya của Ai Cập kết án tử hình 529 người trong một phiên điều trần duy nhất vào ngày 25 tháng 3 năm 2014. Những người ủng hộ cựu tổng thống Mohamed Morsi bị kết án sẽ bị hành quyết vì vai trò bị cáo buộc của họ trong bạo lực sau khi ông bị phế truất vào tháng 7 năm 2013. Phán quyết này bị lên án là vi phạm luật pháp quốc tế. Đến tháng 5 năm 2014, khoảng 16.000 người (và có tới hơn 40.000 người theo một thống kê độc lập, theo The Economist), chủ yếu là thành viên hoặc người ủng hộ Anh em Hồi giáo, đã bị bỏ tù sau khi Morsi bị phế truất sau khi Anh em Hồi giáo bị chính phủ lâm thời Ai Cập sau Morsi coi là tổ chức khủng bố. Theo các nhóm nhân quyền, có khoảng 60.000 tù nhân chính trị ở Ai Cập.

Nhà bất đồng chính kiến nổi tiếng người Ai Cập Alaa Abd El-Fattah bị kết án 5 năm tù vào tháng 12 năm 2021.

Đồng tính luyến ái là bất hợp pháp ở Ai Cập. Theo một cuộc khảo sát năm 2013 của Trung tâm Nghiên cứu Pew, 95% người Ai Cập tin rằng đồng tính luyến ái không nên được xã hội chấp nhận.
Năm 2017, Cairo được bình chọn là siêu đô thị nguy hiểm nhất đối với phụ nữ với hơn 10 triệu dân trong một cuộc thăm dò của Tổ chức Thomson Reuters. Quấy rối tình dục được mô tả là xảy ra hàng ngày.
Tình hình nhân quyền ở Ai Cập vẫn là một mối quan tâm lớn, với các báo cáo liên tục về việc giam giữ tùy tiện, tra tấn, hạn chế tự do ngôn luận và hội họp, và đàn áp các nhà hoạt động nhân quyền, nhà báo và những người bất đồng chính kiến. Các nhóm thiểu số tôn giáo và sắc tộc, cũng như phụ nữ và cộng đồng LGBT, tiếp tục đối mặt với sự phân biệt đối xử và bạo lực.

5.6. Tự do báo chí

Phóng viên không biên giới xếp Ai Cập ở vị trí thứ 160 trên 180 quốc gia trong Chỉ số Tự do Báo chí Thế giới năm 2017. Ít nhất 18 nhà báo đã bị bỏ tù ở Ai Cập, tính đến tháng 8 năm 2015. Một luật chống khủng bố mới được ban hành vào tháng 8 năm 2015 đe dọa các thành viên của giới truyền thông bằng các khoản tiền phạt từ khoảng 25.00 K USD đến 60.00 K USD vì phổ biến thông tin sai lệch về các hành động khủng bố trong nước "khác với tuyên bố chính thức của Bộ Quốc phòng Ai Cập".
Một số nhà phê bình chính phủ đã bị bắt giữ vì cáo buộc lan truyền thông tin sai lệch về đại dịch COVID-19 ở Ai Cập.
Môi trường truyền thông ở Ai Cập bị kiểm soát chặt chẽ bởi chính phủ. Nhiều nhà báo phải đối mặt với sự sách nhiễu, bắt giữ và truy tố vì công việc của họ. Việc hạn chế quyền truy cập thông tin và kiểm duyệt nội dung vẫn phổ biến, ảnh hưởng đến khả năng của công chúng trong việc tiếp cận thông tin đa chiều và khách quan.

6. Kinh tế

Kinh tế Ai Cập dựa chủ yếu vào nông nghiệp, truyền thông, xuất khẩu dầu mỏ, khí tự nhiên và du lịch. Có hơn ba triệu người Ai Cập làm việc ở nước ngoài, chủ yếu ở Libya, Ả Rập Xê Út, Vịnh Ba Tư và châu Âu. Việc hoàn thành Đập Cao Aswan vào năm 1970 và Hồ Nasser hình thành sau đó đã thay đổi vị trí lâu đời của sông Nin trong nông nghiệp và sinh thái của Ai Cập. Dân số tăng nhanh, đất canh tác hạn chế và sự phụ thuộc vào sông Nin tiếp tục gây quá tải tài nguyên và gây căng thẳng cho nền kinh tế. Một nền kinh tế đa dạng, là nền kinh tế lớn thứ hai ở châu Phi, nền kinh tế lớn thứ 42 theo GDP danh nghĩa và thứ 132 theo GDP danh nghĩa bình quân đầu người.

Thay đổi GDP bình quân đầu người của Ai Cập, 1820-2018. Các số liệu được điều chỉnh theo lạm phát theo đô la quốc tế năm 2011.

6.1. Cơ cấu và xu hướng kinh tế

Chính phủ đã đầu tư vào truyền thông và cơ sở hạ tầng vật chất. Ai Cập đã nhận viện trợ nước ngoài của Hoa Kỳ từ năm 1979 (trung bình 2.20 B USD mỗi năm) và là nước nhận viện trợ lớn thứ ba từ Hoa Kỳ sau chiến tranh Iraq. Nền kinh tế Ai Cập chủ yếu dựa vào các nguồn thu nhập sau: du lịch, kiều hối từ người Ai Cập làm việc ở nước ngoài và doanh thu từ Kênh đào Suez.
Trong những năm gần đây, quân đội Ai Cập đã mở rộng ảnh hưởng kinh tế của mình, thống trị các lĩnh vực như trạm xăng, nuôi cá, sản xuất ô tô, truyền thông, cơ sở hạ tầng bao gồm đường sá và cầu cống, và sản xuất xi măng. Sự nắm giữ này đối với các ngành công nghiệp khác nhau đã dẫn đến việc đàn áp cạnh tranh, cản trở đầu tư tư nhân và gây ra những tác động bất lợi cho người dân Ai Cập bình thường, bao gồm tăng trưởng chậm hơn, giá cả cao hơn và cơ hội hạn chế. Tổ chức Sản phẩm Dịch vụ Quốc gia (NSPO) do quân đội sở hữu tiếp tục mở rộng bằng cách thành lập các nhà máy mới chuyên sản xuất phân bón, thiết bị tưới tiêu và vắc-xin thú y. Các doanh nghiệp do quân đội điều hành, chẳng hạn như Wataniya và Safi, lần lượt quản lý các trạm xăng và nước đóng chai, vẫn thuộc sở hữu của chính phủ. Năm 2022, nền kinh tế Ai Cập bước vào một cuộc khủng hoảng đang diễn ra, đồng bảng Ai Cập là một trong những loại tiền tệ hoạt động kém nhất, lạm phát đạt 32,6% và lạm phát cơ bản đạt gần 40% vào tháng 3.
Các điều kiện kinh tế đã bắt đầu cải thiện đáng kể, sau một thời kỳ trì trệ, do chính phủ áp dụng các chính sách kinh tế tự do hơn cũng như tăng doanh thu từ du lịch và một thị trường chứng khoán bùng nổ. Trong báo cáo thường niên của mình, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) đã xếp Ai Cập là một trong những quốc gia hàng đầu thế giới về cải cách kinh tế. Một số cải cách kinh tế lớn được chính phủ thực hiện từ năm 2003 bao gồm việc cắt giảm mạnh mẽ thuế hải quan và thuế quan. Một luật thuế mới được thực thi vào năm 2005 đã giảm thuế doanh nghiệp từ 40% xuống còn 20% hiện tại, dẫn đến việc doanh thu thuế tăng 100% vào năm 2006.

Smart Village, một khu kinh doanh được thành lập năm 2001 để tạo điều kiện cho sự phát triển của các doanh nghiệp công nghệ cao

Mặc dù một trong những trở ngại chính mà nền kinh tế Ai Cập vẫn phải đối mặt là sự lan tỏa của cải hạn chế đến dân số trung bình, nhiều người Ai Cập chỉ trích chính phủ của họ vì giá cả các mặt hàng cơ bản cao hơn trong khi mức sống hoặc sức mua của họ vẫn tương đối trì trệ. Tham nhũng thường được người Ai Cập coi là trở ngại chính cho tăng trưởng kinh tế hơn nữa. Chính phủ đã hứa sẽ tái thiết lớn cơ sở hạ tầng của đất nước, sử dụng số tiền thu được từ giấy phép di động thứ ba mới được mua lại (3.00 B USD) bởi Etisalat vào năm 2006. Trong Chỉ số Nhận thức Tham nhũng năm 2013, Ai Cập được xếp hạng 114 trên 177.

Ước tính có khoảng 2,7 triệu người Ai Cập ở nước ngoài đóng góp tích cực vào sự phát triển của đất nước thông qua kiều hối (7.80 B USD năm 2009), cũng như lưu thông vốn nhân lực và xã hội và đầu tư. Kiều hối, tiền kiếm được của người Ai Cập sống ở nước ngoài và gửi về nước, đạt kỷ lục 21.00 B USD vào năm 2012, theo Ngân hàng Thế giới.
Xã hội Ai Cập tương đối bất bình đẳng về phân phối thu nhập, với ước tính 35-40% dân số Ai Cập kiếm được ít hơn 2 USD mỗi ngày, trong khi chỉ khoảng 2-3% có thể được coi là giàu có.
Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Ai Cập đạt khoảng 362.00 B USD (năm 2020), với tốc độ tăng trưởng kinh tế biến động trong những năm gần đây. Các chính sách kinh tế lớn tập trung vào cải cách cơ cấu, thu hút đầu tư nước ngoài và phát triển cơ sở hạ tầng. Ai Cập đã phải đối mặt với các cuộc khủng hoảng kinh tế, đặc biệt là sau bất ổn chính trị năm 2011 và đại dịch COVID-19, dẫn đến các chương trình hỗ trợ từ IMF. Những xu hướng này có tác động xã hội đáng kể, bao gồm gia tăng bất bình đẳng và tỷ lệ nghèo đói vẫn ở mức cao, đặc biệt ở các vùng nông thôn và trong các nhóm dân cư dễ bị tổn thương.

6.2. Các ngành kinh tế chính

Các ngành công nghiệp chủ chốt ở Ai Cập bao gồm nông nghiệp, sản xuất và dịch vụ.

Nông nghiệp: Tập trung chủ yếu dọc theo thung lũng sông Nin và châu thổ. Các cây trồng chính bao gồm bông Ai Cập (nổi tiếng thế giới), lúa gạo, lúa mì, ngô, mía, trái cây và rau quả. Ngành nông nghiệp đóng góp một phần đáng kể vào GDP và việc làm, nhưng phải đối mặt với các thách thức như khan hiếm nước và suy thoái đất. Điều kiện lao động trong nông nghiệp thường khó khăn và thu nhập thấp. Tác động môi trường bao gồm việc sử dụng thuốc trừ sâu và phân bón, cũng như xâm nhập mặn ở vùng châu thổ.
Sản xuất: Bao gồm các ngành dệt may, thực phẩm chế biến, hóa chất, xi măng, thép và lắp ráp ô tô. Ngành sản xuất đóng góp vào xuất khẩu và tạo việc làm, nhưng cần hiện đại hóa công nghệ và cải thiện năng suất. Điều kiện lao động trong các nhà máy có sự khác biệt lớn, và một số ngành gây ô nhiễm môi trường.
Dịch vụ: Là ngành lớn nhất, bao gồm du lịch, tài chính, viễn thông, vận tải (đặc biệt là Kênh đào Suez) và dịch vụ công. Ngành du lịch là một nguồn thu ngoại tệ quan trọng nhưng dễ bị ảnh hưởng bởi bất ổn chính trị và an ninh. Điều kiện lao động đa dạng, từ các công việc có tay nghề cao đến lao động phổ thông.

6.3. Du lịch

Khách du lịch cưỡi lạc đà Ả Rập trước Kim tự tháp Khafre. Khu lăng mộ Giza là một trong những điểm thu hút khách du lịch chính của Ai Cập.

Du lịch là một trong những ngành quan trọng nhất trong nền kinh tế Ai Cập. Hơn 12,8 triệu khách du lịch đã đến thăm Ai Cập vào năm 2008, mang lại doanh thu gần 11.00 B USD. Ngành du lịch sử dụng khoảng 12% lực lượng lao động của Ai Cập. Bộ trưởng Du lịch Hisham Zaazou nói với các chuyên gia và phóng viên trong ngành rằng du lịch đã tạo ra khoảng 9.40 B USD vào năm 2012, tăng nhẹ so với 9.00 B USD vào năm 2011.
Khu lăng mộ Giza là một trong những điểm thu hút khách du lịch nổi tiếng nhất của Ai Cập; đây là kỳ quan duy nhất trong Bảy kỳ quan thế giới cổ đại còn tồn tại.
Các bãi biển của Ai Cập trên Địa Trung Hải và Biển Đỏ, trải dài hơn 3.00 K km, cũng là những điểm đến du lịch nổi tiếng; các bãi biển Vịnh Aqaba, Safaga, Sharm el-Sheikh, Hurghada, Luxor, Dahab, Ras Sidr và Marsa Alam là những địa điểm nổi tiếng.
Ngành du lịch Ai Cập phụ thuộc nhiều vào các di tích cổ đại (như Kim tự tháp Giza, các đền thờ ở Luxor và Karnak, Thung lũng các vị Vua) và các khu nghỉ dưỡng ven Biển Đỏ (như Sharm El Sheikh, Hurghada). Thống kê du lịch cho thấy sự biến động lớn do các yếu tố an ninh và chính trị. Các chính sách liên quan tập trung vào việc quảng bá, cải thiện cơ sở hạ tầng và đảm bảo an toàn cho du khách. Tính bền vững về xã hội và môi trường của ngành du lịch là một vấn đề cần được quan tâm, bao gồm việc bảo tồn di sản, quản lý chất thải và tác động đến cộng đồng địa phương.

6.4. Năng lượng

Một giàn khoan ngoài khơi tại Mỏ khí Darfeel

Ai Cập có một thị trường năng lượng phát triển dựa trên than đá, dầu mỏ, khí đốt tự nhiên và thủy điện. Các mỏ than đá lớn ở đông bắc Sinai được khai thác với tốc độ khoảng 600.00 K t mỗi năm. Dầu mỏ và khí đốt được sản xuất ở các vùng sa mạc phía tây, Vịnh Suez và Đồng bằng sông Nin. Ai Cập có trữ lượng khí đốt khổng lồ, ước tính khoảng 2.18 K km³, và LNG cho đến năm 2012 đã được xuất khẩu sang nhiều nước. Năm 2013, Công ty Dầu khí Tổng hợp Ai Cập (EGPC) cho biết nước này sẽ cắt giảm xuất khẩu khí đốt tự nhiên và yêu cầu các ngành công nghiệp lớn giảm sản lượng vào mùa hè này để tránh khủng hoảng năng lượng và ngăn chặn bất ổn chính trị, Reuters đưa tin. Ai Cập đang trông cậy vào nhà xuất khẩu khí đốt tự nhiên lỏng (LNG) hàng đầu Qatar để có thêm lượng khí đốt vào mùa hè, đồng thời khuyến khích các nhà máy lên kế hoạch bảo trì hàng năm vào những tháng cao điểm nhu cầu đó, Chủ tịch EGPC, Tarek El Barkatawy cho biết. Ai Cập tự sản xuất năng lượng, nhưng đã là nhà nhập khẩu dầu ròng từ năm 2008 và đang nhanh chóng trở thành nhà nhập khẩu ròng khí đốt tự nhiên.

Ai Cập đã sản xuất 691.000 bbl/d dầu và 2.141,05 Tcf khí đốt tự nhiên vào năm 2013, đưa nước này trở thành nhà sản xuất dầu lớn nhất ngoài OPEC và nhà sản xuất khí đốt tự nhiên khô lớn thứ hai ở châu Phi. Năm 2013, Ai Cập là nước tiêu thụ dầu và khí đốt tự nhiên lớn nhất ở châu Phi, chiếm hơn 20% tổng lượng tiêu thụ dầu và hơn 40% tổng lượng tiêu thụ khí đốt tự nhiên khô ở châu Phi. Ngoài ra, Ai Cプト sở hữu công suất lọc dầu lớn nhất ở châu Phi là 726.000 bbl/d (năm 2012).

Ai Cập hiện đang xây dựng nhà máy điện hạt nhân đầu tiên tại El Dabaa, ở phía bắc đất nước, với nguồn tài trợ 25.00 B USD từ Nga.
Nước này cũng đang nỗ lực phát triển năng lượng tái tạo, đặc biệt là năng lượng mặt trời và gió, nhằm đa dạng hóa nguồn cung và giảm tác động môi trường. Các mối quan tâm về môi trường liên quan đến khai thác và sử dụng năng lượng hóa thạch vẫn là một thách thức.

6.5. Giao thông và Kênh đào Suez

Giao thông ở Ai Cập tập trung quanh Cairo và phần lớn theo mô hình định cư dọc theo sông Nin. Tuyến chính của mạng lưới đường sắt 40.80 K km của quốc gia chạy từ Alexandria đến Aswan và được vận hành bởi Đường sắt Quốc gia Ai Cập. Mạng lưới đường bộ đã mở rộng nhanh chóng lên hơn 33796 K m ^{(21.00 K mile)}, bao gồm 28 tuyến, 796 nhà ga, 1800 chuyến tàu bao phủ Thung lũng Nin và Đồng bằng sông Nin, bờ biển Địa Trung Hải và Biển Đỏ, Sinai và các ốc đảo phía Tây.

Tàu điện ngầm Cairo bao gồm ba tuyến đang hoạt động với tuyến thứ tư dự kiến trong tương lai.
EgyptAir, hiện là hãng hàng không quốc gia và hãng hàng không lớn nhất của đất nước, được thành lập vào năm 1932 bởi nhà công nghiệp Ai Cập Talaat Harb, ngày nay thuộc sở hữu của chính phủ Ai Cập. Hãng hàng không này có trụ sở tại Sân bay quốc tế Cairo, trung tâm chính của hãng, khai thác các dịch vụ vận chuyển hành khách và hàng hóa theo lịch trình đến hơn 75 điểm đến ở Trung Đông, châu Âu, châu Phi, châu Á và châu Mỹ. Đội bay hiện tại của EgyptAir bao gồm 80 máy bay.

Kênh đào Suez là một tuyến đường thủy nhân tạo ngang mực nước biển ở Ai Cập, nối Địa Trung Hải và Biển Đỏ. Được khai trương vào tháng 11 năm 1869 sau 10 năm xây dựng, nó cho phép vận chuyển tàu bè giữa châu Âu và châu Á mà không cần đi vòng quanh châu Phi. Điểm cuối phía bắc là Port Said và điểm cuối phía nam là Port Tawfiq tại thành phố Suez. Ismailia nằm ở bờ phía tây của nó, cách điểm giữa 3 km.
Kênh đào dài 193.3 km, sâu 24 m và rộng 205 m tính đến năm 2010. Nó bao gồm kênh tiếp cận phía bắc dài 22 km, chính kênh đào dài 162.25 km và kênh tiếp cận phía nam dài 9 km. Kênh đào là một làn duy nhất với các điểm tránh tàu ở Ballah By-Pass và Great Bitter Lake. Nó không có âu tàu; nước biển chảy tự do qua kênh đào. Vào ngày 26 tháng 8 năm 2014, một đề xuất đã được đưa ra để mở Kênh đào Suez mới. Công việc xây dựng Kênh đào Suez mới đã hoàn thành vào tháng 7 năm 2015. Kênh đào được chính thức khánh thành bằng một buổi lễ có sự tham dự của các nhà lãnh đạo nước ngoài và các màn trình diễn bay quân sự vào ngày 6 tháng 8 năm 2015, phù hợp với ngân sách được đặt ra cho dự án. Kênh đào Suez là một nguồn thu ngoại tệ quan trọng và là một biểu tượng của chủ quyền quốc gia Ai Cập.

6.6. Nguồn nước và vệ sinh

Vùng đất xanh được tưới tiêu dọc theo sông Nin giữa sa mạc và ở đồng bằng châu thổ

Cấp nước đường ống ở Ai Cập đã tăng từ 89% lên 100% ở khu vực thành thị và từ 39% lên 93% ở khu vực nông thôn trong giai đoạn 1990-2010, bất chấp sự tăng trưởng dân số nhanh chóng. Trong giai đoạn đó, Ai Cập đã đạt được việc loại bỏ phóng uế bừa bãi ở khu vực nông thôn và đầu tư vào cơ sở hạ tầng. Tiếp cận nguồn nước cải thiện ở Ai Cập hiện nay gần như phổ biến với tỷ lệ 99%. Khoảng một nửa dân số được kết nối với cống thoát nước vệ sinh.
Một phần do phạm vi bao phủ vệ sinh thấp, khoảng 17.000 trẻ em chết mỗi năm do tiêu chảy. Một thách thức khác là thu hồi chi phí thấp do giá nước thuộc hàng thấp nhất thế giới. Điều này đòi hỏi chính phủ phải trợ cấp ngay cả cho chi phí vận hành, một tình hình càng trở nên trầm trọng hơn do tăng lương mà không tăng giá nước sau Mùa xuân Ả Rập. Vận hành kém các cơ sở, chẳng hạn như nhà máy xử lý nước và nước thải, cũng như trách nhiệm giải trình và tính minh bạch hạn chế của chính phủ, cũng là những vấn đề.
Do không có mưa đáng kể, nông nghiệp của Ai Cập hoàn toàn phụ thuộc vào tưới tiêu. Nguồn nước tưới tiêu chính là sông Nin, dòng chảy của nó được kiểm soát bởi đập cao ở Aswan. Đập này giải phóng trung bình 55 kilômét khối (45.000.000 acre·ft) nước mỗi năm, trong đó khoảng 46 kilômét khối (37.000.000 acre·ft) được chuyển vào các kênh tưới tiêu.
Tại thung lũng và đồng bằng sông Nin, gần 33.600 kilômét vuông (13.000 dặm vuông) đất được hưởng lợi từ nguồn nước tưới này, sản xuất trung bình 1,8 vụ mỗi năm.
Sự phụ thuộc cao vào sông Nin khiến Ai Cập dễ bị tổn thương trước các biến đổi về dòng chảy do biến đổi khí hậu hoặc các dự án đập ở thượng nguồn. Các vấn đề khan hiếm nước và thách thức về vệ sinh vẫn còn tồn tại, đặc biệt ở các vùng nông thôn và các khu ổ chuột đô thị. Việc đảm bảo công bằng trong tiếp cận nước sạch và vệ sinh, cũng như bảo vệ sức khỏe môi trường liên quan đến nguồn nước, là những ưu tiên quan trọng.

7. Xã hội

Xã hội Ai Cập là một xã hội phức tạp với các đặc điểm nhân khẩu học, thành phần dân tộc, ngôn ngữ và tôn giáo đa dạng. Các thể chế xã hội và tình hình hiện tại của xã hội Ai Cập phản ánh cả di sản lịch sử lâu đời và những thách thức của thời hiện đại.

7.1. Dân số

Mật độ dân số Ai Cập (người trên km2) — Mật độ dân số Ai Cập (người trên km²)

Ai Cập là quốc gia đông dân nhất trong thế giới Ả Rập và là quốc gia đông dân thứ ba trên lục địa châu Phi, với khoảng 95 triệu dân tính đến năm 2017. Dân số nước này tăng nhanh từ năm 1970 đến 2010 do những tiến bộ y học và sự gia tăng năng suất nông nghiệp được tạo điều kiện bởi Cách mạng Xanh. Dân số Ai Cập được ước tính là 3 triệu người khi Napoléon xâm lược đất nước này vào năm 1798. Đại đa số người dân sống gần bờ sông Nin, một khu vực khoảng 40.00 K km², nơi có đất canh tác duy nhất. Các vùng rộng lớn của sa mạc Sahara, chiếm phần lớn lãnh thổ Ai Cập, có dân cư thưa thớt. Khoảng 43% cư dân Ai Cập sống ở các khu vực thành thị của đất nước, với hầu hết tập trung ở các trung tâm đông dân cư của đại Cairo, Alexandria và các thành phố lớn khác ở đồng bằng sông Nin.
Dân số Ai Cập đô thị hóa cao, tập trung dọc theo sông Nin (đặc biệt là Cairo và Alexandria), ở Đồng bằng châu thổ và gần Kênh đào Suez. Người Ai Cập được phân chia về mặt nhân khẩu học thành những người sống ở các trung tâm đô thị lớn và những người fellahin, hay nông dân, cư trú ở các làng nông thôn. Tổng diện tích có người ở chỉ chiếm 77.041 km², đưa mật độ sinh lý lên hơn 1.200 người trên mỗi km², tương tự như Bangladesh.
Trong khi việc di cư bị hạn chế dưới thời Nasser, hàng ngàn chuyên gia Ai Cập đã được cử ra nước ngoài trong bối cảnh Chiến tranh Lạnh Ả Rập. Việc di cư của người Ai Cập được tự do hóa vào năm 1971, dưới thời Tổng thống Sadat, đạt con số kỷ lục sau cuộc khủng hoảng dầu mỏ năm 1973. Ước tính có khoảng 2,7 triệu người Ai Cập sống ở nước ngoài. Khoảng 70% người di cư Ai Cập sống ở các nước Ả Rập (923.600 người ở Ả Rập Xê Út, 332.600 người ở Libya, 226.850 người ở Jordan, 190.550 người ở Kuwait và phần còn lại ở các nơi khác trong khu vực) và 30% còn lại chủ yếu cư trú ở châu Âu và Bắc Mỹ (318.000 người ở Hoa Kỳ, 110.000 người ở Canada và 90.000 người ở Ý). Quá trình di cư sang các quốc gia không phải Ả Rập đã diễn ra từ những năm 1950.

7.2. Thành phần dân tộc

Người Ai Cập là nhóm dân tộc lớn nhất cho đến nay, chiếm 99,7% tổng dân số. Các nhóm dân tộc thiểu số bao gồm người Abaza, người Thổ, người Hy Lạp, các bộ lạc Ả Rập Bedouin sống ở các sa mạc phía đông và Bán đảo Sinai, người Berber nói Siwi (Amazigh) của Ốc đảo Siwa, và các cộng đồng người Nubia tập trung dọc theo sông Nin. Cũng có các cộng đồng bộ lạc Beja tập trung ở góc đông nam của đất nước, và một số thị tộc người Dom chủ yếu ở Đồng bằng sông Nin và Faiyum, những người đang dần bị đồng hóa khi quá trình đô thị hóa gia tăng.
Khoảng 5 triệu người nhập cư sống ở Ai Cập, chủ yếu là người Sudan, "một số người trong số họ đã sống ở Ai Cập qua nhiều thế hệ". Một số lượng nhỏ hơn người nhập cư đến từ Iraq, Ethiopia, Somalia, Nam Sudan và Eritrea.
Văn phòng Cao ủy Liên Hợp Quốc về người tị nạn ước tính tổng số "người cần quan tâm" (người tị nạn, người xin tị nạn và người không quốc tịch) là khoảng 250.000 người. Năm 2015, số lượng người tị nạn Syria đã đăng ký ở Ai Cập là 117.000 người, giảm so với năm trước. Chính phủ Ai Cập tuyên bố rằng nửa triệu người tị nạn Syria sống ở Ai Cập được cho là đã bị phóng đại. Có 28.000 người tị nạn Sudan đã đăng ký.
Các cộng đồng Do Thái ở Ai Cプト gần như đã biến mất. Một số địa điểm khảo cổ và lịch sử quan trọng của người Do Thái được tìm thấy ở Cairo, Alexandria và các thành phố khác.
Mặc dù đa số là người Ả Rập Ai Cập, các vấn đề về quyền của người thiểu số và sự hòa nhập xã hội của họ vẫn cần được quan tâm để đảm bảo một xã hội công bằng và đa dạng.

7.3. Ngôn ngữ

Ngôn ngữ chính thức của Ai Cプト là Tiếng Ả Rập Văn học. Các ngôn ngữ nói là: Tiếng Ả Rập Ai Cập (68%), Tiếng Ả Rập Sa'idi (29%), Tiếng Ả Rập Bedawi Đông Ai Cập (1,6%), Tiếng Ả Rập Sudan (0,6%), Domari (0,3%), Nobiin (0,3%), Beja (0,1%), Siwi và các ngôn ngữ khác. Ngoài ra, tiếng Hy Lạp, Armenia và tiếng Ý, và gần đây hơn, các ngôn ngữ châu Phi như Amhara và Tigrigna là ngôn ngữ chính của người nhập cư.
Các ngoại ngữ chính được dạy trong trường học, theo thứ tự phổ biến, là tiếng Anh, tiếng Pháp, tiếng Đức và tiếng Ý.
Trong lịch sử, tiếng Ai Cập đã được nói, giai đoạn cuối cùng của nó là tiếng Copt Ai Cập. Tiếng Copt nói hầu như đã tuyệt chủng vào thế kỷ 17 nhưng có thể đã tồn tại ở những vùng biệt lập ở Thượng Ai Cập cho đến cuối thế kỷ 19. Nó vẫn được sử dụng làm ngôn ngữ phụng vụ của Giáo hội Chính thống giáo Copt Alexandria. Nó tạo thành một nhánh riêng biệt trong họ ngôn ngữ Phi-Á.
Tiếng Ả Rập Ai Cập là phương ngữ phổ biến nhất và được hiểu rộng rãi trong thế giới Ả Rập do ảnh hưởng của điện ảnh và truyền thông Ai Cập. Việc giáo dục ngoại ngữ, đặc biệt là tiếng Anh, ngày càng trở nên quan trọng trong bối cảnh hội nhập toàn cầu.

7.4. Tôn giáo

Đại học-Thánh đường Hồi giáo Sultan Hassan

Hồi giáo là quốc giáo của Ai Cập, và đất nước này có dân số Hồi giáo lớn nhất trong Thế giới Ả Rập và dân số Hồi giáo lớn thứ sáu thế giới, chiếm năm phần trăm tổng số người Hồi giáo trên toàn thế giới. Ai Cập cũng có dân số Kitô giáo lớn nhất ở Trung Đông và Bắc Phi. Dữ liệu chính thức về tôn giáo còn thiếu do những nhạy cảm về xã hội và chính trị. Ước tính có khoảng 85-90% dân số được xác định là người Hồi giáo, 10-15% là Kitô hữu Copt, và 1% thuộc các giáo phái Kitô giáo khác; các ước tính khác cho rằng dân số Kitô giáo lên tới 15-20%.
Ai Cập là một trung tâm hàng đầu và sớm của Kitô giáo vào cuối thời cổ đại; Giáo hội Chính thống giáo Copt Alexandria được thành lập vào thế kỷ thứ nhất và vẫn là nhà thờ lớn nhất trong nước. Với sự xuất hiện của Hồi giáo vào thế kỷ thứ bảy, đất nước dần dần bị Hồi giáo hóa thành một quốc gia đa số Hồi giáo. Không rõ khi nào người Hồi giáo chiếm đa số, ước tính khác nhau từ khoảng 1000 CN đến cuối thế kỷ 14. Ai Cập nổi lên như một trung tâm chính trị và văn hóa trong Thế giới Hồi giáo. Dưới thời Anwar Sadat, Hồi giáo trở thành quốc giáo chính thức và Sharia là nguồn luật chính.

Nhà thờ Chính thống giáo Copt Thánh Máccô ở Alexandria

Đa số người Hồi giáo Ai Cập theo nhánh Sunni của Hồi giáo. Người Hồi giáo phi giáo phái chiếm khoảng 12% dân số. Cũng có một thiểu số Shia. Trung tâm Jerusalem về các vấn đề công cộng ước tính dân số Shia vào khoảng 1 đến 2,2 triệu người và có thể lên tới 3 triệu người. Dân số Ahmadiyya ước tính dưới 50.000 người, trong khi dân số Salafi (Sunni cực kỳ bảo thủ) ước tính khoảng năm đến sáu triệu người. Cairo nổi tiếng với vô số tháp nhà thờ Hồi giáo và được mệnh danh là "Thành phố của 1.000 tháp". Thành phố này cũng là nơi có Đại học Al-Azhar, được coi là cơ sở giáo dục đại học và luật học Hồi giáo hàng đầu; được thành lập vào cuối thế kỷ thứ mười, theo một số tiêu chí, đây là trường đại học hoạt động liên tục lâu đời thứ hai trên thế giới. Ước tính có 15 triệu người Ai Cập theo các dòng Sufi bản địa, với giới lãnh đạo Sufi khẳng định rằng con số này còn lớn hơn nhiều, vì nhiều người Sufi Ai Cập không được đăng ký chính thức với một dòng Sufi. Ít nhất 305 người đã thiệt mạng trong một vụ tấn công tháng 11 năm 2017 vào một nhà thờ Hồi giáo Sufi ở Sinai.
Trong số dân số Kitô giáo ở Ai Cập, hơn 90% thuộc Giáo hội Chính thống giáo Copt Alexandria bản địa, một Giáo hội Kitô giáo Chính thống giáo Cổ Đông phương. Các Kitô hữu Ai Cập bản địa khác là tín đồ của Giáo hội Công giáo Copt, Giáo hội Tin lành Ai Cập và các giáo phái Tin lành khác. Các cộng đồng Kitô giáo không phải bản địa chủ yếu được tìm thấy ở các khu vực đô thị của Cairo và Alexandria, chẳng hạn như người Syria-Liban, thuộc các giáo phái Công giáo Hy Lạp, Chính thống giáo Hy Lạp, và Công giáo Maronite.
Chính phủ Ai Cập chỉ công nhận ba tôn giáo: Hồi giáo, Kitô giáo và Do Thái giáo. Các tín ngưỡng khác và các giáo phái Hồi giáo thiểu số, chẳng hạn như cộng đồng Đạo Baháʼí và Ahmadiyya nhỏ bé, không được nhà nước công nhận và phải đối mặt với sự đàn áp của chính phủ, coi các nhóm này là mối đe dọa đối với an ninh quốc gia của Ai Cập. Các cá nhân, đặc biệt là người Baháʼís và người vô thần, muốn ghi tôn giáo của họ (hoặc việc không có tôn giáo) trên thẻ căn cước bắt buộc do nhà nước cấp bị từ chối khả năng này, và bị đặt vào tình thế hoặc là không lấy được giấy tờ tùy thân cần thiết hoặc là nói dối về đức tin của họ. Một phán quyết của tòa án năm 2008 cho phép các thành viên của các tín ngưỡng không được công nhận lấy thẻ căn cước và để trống mục tôn giáo.
Tự do tôn giáo và quan hệ liên tôn vẫn là những vấn đề nhạy cảm, đòi hỏi sự nỗ lực từ cả chính phủ và xã hội dân sự để thúc đẩy sự khoan dung và hiểu biết lẫn nhau.

7.5. Giáo dục

Tỷ lệ biết chữ của Ai Cập trong dân số từ 15 tuổi trở lên theo Viện Thống kê UNESCO

Năm 2022, tỷ lệ biết chữ của người trưởng thành ở Ai Cập là 74,5%, so với 71,1% vào năm 2017. Tỷ lệ biết chữ thấp nhất ở những người trên 60 tuổi, ở mức 35,1%, và cao nhất ở thanh niên từ 15 đến 24 tuổi, ở mức 92,2%.

Một hệ thống giáo dục kiểu châu Âu lần đầu tiên được người Ottoman giới thiệu ở Ai Cập vào đầu thế kỷ 19 để nuôi dưỡng một tầng lớp quan lại và sĩ quan quân đội trung thành. Dưới sự chiếm đóng của Anh, đầu tư vào giáo dục bị cắt giảm đáng kể, và các trường công lập thế tục, trước đây miễn phí, bắt đầu thu học phí.
Vào những năm 1950, Tổng thống Nasser đã từng bước thực hiện giáo dục miễn phí cho tất cả người Ai Cập. Chương trình giảng dạy của Ai Cập đã ảnh hưởng đến các hệ thống giáo dục Ả Rập khác, thường sử dụng giáo viên được đào tạo ở Ai Cập. Nhu cầu sớm vượt xa mức độ nguồn lực nhà nước sẵn có, khiến chất lượng giáo dục công cộng xuống cấp. Ngày nay, xu hướng này đã lên đến đỉnh điểm với tỷ lệ giáo viên-học sinh kém (thường là khoảng một đến năm mươi) và bất bình đẳng giới dai dẳng.
Giáo dục cơ bản, bao gồm sáu năm tiểu học và ba năm trung học cơ sở, là quyền của trẻ em Ai Cập từ sáu tuổi. Sau lớp 9, học sinh được phân luồng vào một trong hai nhánh giáo dục trung học: trường phổ thông hoặc trường kỹ thuật. Giáo dục trung học phổ thông chuẩn bị cho học sinh học lên cao hơn, và học sinh tốt nghiệp nhánh này thường vào các cơ sở giáo dục đại học dựa trên kết quả của Thanaweya Amma, kỳ thi tốt nghiệp.
Giáo dục trung học kỹ thuật có hai nhánh, một nhánh kéo dài ba năm và một nhánh giáo dục nâng cao hơn kéo dài năm năm. Học sinh tốt nghiệp các trường này có thể được tiếp cận giáo dục đại học dựa trên kết quả kỳ thi cuối khóa, nhưng điều này nhìn chung không phổ biến.
Đại học Cairo là trường đại học công lập hàng đầu của Ai Cập. Đất nước này hiện đang mở các viện nghiên cứu mới với mục đích hiện đại hóa nghiên cứu và phát triển khoa học; ví dụ gần đây nhất là Thành phố Khoa học và Công nghệ Zewail. Ai Cập được xếp hạng 86 trong Chỉ số Đổi mới Toàn cầu năm 2024.
Mặc dù đã có những cải thiện về tỷ lệ biết chữ, hệ thống giáo dục Ai Cập vẫn đối mặt với nhiều thách thức về chất lượng, khả năng tiếp cận công bằng, đặc biệt là đối với các nhóm yếu thế và ở khu vực nông thôn.

7.6. Y tế

Tuổi thọ trung bình của người Ai Cập khi sinh là 73,20 tuổi vào năm 2011, tương ứng 71,30 tuổi đối với nam và 75,20 tuổi đối với nữ. Ai Cập chi 3,7% tổng sản phẩm quốc nội cho y tế, bao gồm 22% chi phí điều trị do người dân tự chi trả và phần còn lại do nhà nước chi trả. Năm 2010, chi tiêu cho y tế chiếm 4,66% GDP của đất nước. Năm 2009, cứ 10.000 dân thì có 16,04 bác sĩ và 33,80 y tá.
Nhờ những nỗ lực hiện đại hóa trong nhiều năm, hệ thống y tế của Ai Cập đã có những bước tiến lớn. Việc tiếp cận dịch vụ y tế ở cả khu vực thành thị và nông thôn đã được cải thiện đáng kể và các chương trình tiêm chủng hiện có thể bao phủ 98% dân số. Tuổi thọ đã tăng từ 44,8 tuổi trong những năm 1960 lên 72,12 tuổi vào năm 2009. Tỷ lệ tử vong ở trẻ sơ sinh đã giảm đáng kể (trong những năm 1970 đến 1980, tỷ lệ tử vong ở trẻ sơ sinh là 101-132/1000 ca sinh sống, năm 2000 tỷ lệ này là 50-60/1000, và năm 2008 là 28-30/1000).
Theo Tổ chức Y tế Thế giới năm 2008, ước tính 91,1% trẻ em gái và phụ nữ Ai Cập từ 15 đến 49 tuổi đã phải chịu cắt bỏ bộ phận sinh dục, mặc dù hành vi này là bất hợp pháp ở nước này. Năm 2016, luật đã được sửa đổi để áp dụng các hình phạt nghiêm khắc hơn đối với những người bị kết tội thực hiện thủ thuật này, với mức án tù cao nhất là 15 năm. Những người hộ tống nạn nhân đến thực hiện thủ thuật cũng có thể phải đối mặt với án tù lên đến 3 năm.
Tổng số người Ai Cập có bảo hiểm y tế đạt 37 triệu người vào năm 2009, trong đó có 11 triệu trẻ vị thành niên, cung cấp phạm vi bảo hiểm khoảng 52% dân số Ai Cập.
Mặc dù có những tiến bộ, hệ thống y tế vẫn đối mặt với nhiều thách thức như khả năng tiếp cận và chất lượng chăm sóc sức khỏe không đồng đều, đặc biệt là đối với các nhóm dân cư dễ bị tổn thương và ở các vùng nông thôn. Các vấn đề sức khỏe cộng đồng như tỷ lệ suy dinh dưỡng ở trẻ em và các bệnh không lây nhiễm vẫn còn phổ biến.

7.7. Các thành phố lớn

Ai Cập có nhiều thành phố lớn đóng vai trò trung tâm kinh tế, văn hóa và chính trị. Dưới đây là bảng liệt kê một số thành phố lớn nhất, dựa trên ước tính dân số năm 2023:

Thứ hạng	Thành phố	Tỉnh	Dân số (2023 ước tính)
1	Cairo	Cairo	9.801.536
2	Alexandria	Alexandria	5.362.517
3	Giza	Giza	4.458.135
4	Shubra El Kheima	Qalyubia	1.275.700
5	Port Said	Port Said	791.749
6	Suez	Suez	716.458
7	Mansoura	Dakahlia	632.330
8	El Mahalla El Kubra	Gharbia	614.202
9	Tanta	Gharbia	597.694
10	Asyut	Asyut	562.061

Ngoài ra, các thành phố khác như Luxor và Aswan (nổi tiếng với các di tích cổ đại dọc sông Nin) cũng có vai trò đáng kể trong nền kinh tế và văn hóa của Ai Cập.

8. Văn hóa

Ai Cập là một trung tâm văn hóa được công nhận của thế giới nói tiếng Ả Rập. Văn hóa Ả Rập và Trung Đông đương đại chịu ảnh hưởng nặng nề từ văn học, âm nhạc, điện ảnh và truyền hình Ai Cập. Ai Cập đã giành được vai trò lãnh đạo khu vực trong những năm 1950 và 1960, tạo thêm một động lực lâu dài cho vị thế của văn hóa Ai Cập trong thế giới nói tiếng Ả Rập.

Công viên Al-Azhar được Project for Public Spaces liệt kê là một trong sáu mươi không gian công cộng tuyệt vời của thế giới.

Bản sắc Ai Cập đã phát triển trong một thời gian dài bị chiếm đóng để thích ứng với Hồi giáo, Kitô giáo và Do Thái giáo; và một ngôn ngữ mới, tiếng Ả Rập, và hậu duệ nói của nó, Tiếng Ả Rập Ai Cập, cũng dựa trên nhiều từ Ai Cập cổ.
Công trình của học giả đầu thế kỷ 19 Rifa'a al-Tahtawi đã làm sống lại sự quan tâm đến cổ vật Ai Cập và đưa xã hội Ai Cập đến với các nguyên tắc Khai Sáng. Tahtawi cùng với nhà cải cách giáo dục Ali Mubarak đồng sáng lập một trường Ai Cập học bản địa lấy cảm hứng từ các học giả Ai Cập thời trung cổ, chẳng hạn như Suyuti và Maqrizi, những người đã tự nghiên cứu lịch sử, ngôn ngữ và cổ vật của Ai Cập.
Thời kỳ phục hưng của Ai Cập đạt đến đỉnh cao vào cuối thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20 thông qua công trình của những người như Muhammad Abduh, Ahmed Lutfi el-Sayed, Muhammad Loutfi Goumah, Tawfiq el-Hakim, Louis Awad, Qasim Amin, Salama Moussa, Taha Hussein và Mahmoud Mokhtar. Họ đã tạo ra một con đường tự do cho Ai Cập được thể hiện bằng cam kết đối với tự do cá nhân, chủ nghĩa thế tục và niềm tin vào khoa học để mang lại tiến bộ.

8.1. Nghệ thuật và kiến trúc

Người Ai Cập là một trong những nền văn minh lớn đầu tiên hệ thống hóa các yếu tố thiết kế trong nghệ thuật và kiến trúc. Xanh Ai Cập, còn được gọi là canxi đồng silicat, là một loại bột màu được người Ai Cập sử dụng trong hàng ngàn năm. Nó được coi là bột màu tổng hợp đầu tiên. Các bức tranh tường được thực hiện để phục vụ các Pharaoh tuân theo một bộ quy tắc và ý nghĩa hình ảnh nghiêm ngặt. Nền văn minh Ai Cập nổi tiếng với các kim tự tháp, đền thờ và lăng mộ đồ sộ.
Các ví dụ nổi tiếng là Kim tự tháp Djoser được thiết kế bởi kiến trúc sư và kỹ sư cổ đại Imhotep, Tượng Nhân sư, và đền thờ Abu Simbel. Nghệ thuật Ai Cập hiện đại và đương đại có thể đa dạng như bất kỳ tác phẩm nào trên thế giới nghệ thuật, từ kiến trúc bản địa của Hassan Fathy và Ramses Wissa Wassef, đến các tác phẩm điêu khắc của Mahmoud Mokhtar, đến biểu tượng Copt đặc biệt của Isaac Fanous. Nhà hát Opera Cairo là địa điểm biểu diễn nghệ thuật chính ở thủ đô Ai Cập.
Kiến trúc Ai Cập cổ đại, với các kim tự tháp, đền thờ và lăng mộ, là một di sản thế giới vô giá. Nghệ thuật Ai Cập cổ đại, bao gồm tranh tường, điêu khắc và đồ tạo tác, phản ánh đời sống tôn giáo, xã hội và văn hóa phong phú của thời kỳ đó. Nghệ thuật và kiến trúc Ai Cập hiện đại cũng có những đóng góp đáng kể, kết hợp các yếu tố truyền thống với những ảnh hưởng đương đại.

8.2. Văn học

Naguib Mahfouz, nhà văn tiếng Ả Rập đầu tiên đoạt giải Nobel Văn học

Văn học Ai Cập có nguồn gốc từ Ai Cập cổ đại và là một trong những nền văn học sớm nhất được biết đến. Thực vậy, người Ai Cập là nền văn hóa đầu tiên phát triển văn học như chúng ta biết ngày nay, đó là sách. Đây là một yếu tố văn hóa quan trọng trong đời sống Ai Cập. Các tiểu thuyết gia và nhà thơ Ai Cập là một trong những người đầu tiên thử nghiệm các phong cách hiện đại của văn học Ğ Rập, và các hình thức họ phát triển đã được bắt chước rộng rãi trên toàn thế giới Ả Rập. Cuốn tiểu thuyết Ai Cập hiện đại đầu tiên Zaynab của Muhammad Husayn Haykal được xuất bản năm 1913 bằng tiếng địa phương Ai Cập. Tiểu thuyết gia Ai Cập Naguib Mahfouz là nhà văn nói tiếng Ả Rập đầu tiên đoạt Giải Nobel Văn học. Các nhà văn nữ Ai Cập bao gồm Nawal El Saadawi, nổi tiếng với hoạt động nữ quyền của mình, và Alifa Rifaat, người cũng viết về phụ nữ và truyền thống.
Thơ ca dân gian có lẽ là thể loại văn học phổ biến nhất đối với người Ai Cập, được đại diện bởi các tác phẩm của Ahmed Fouad Negm (Fagumi), Salah Jaheen và Abdel Rahman el-Abnudi.
Từ các văn bản tôn giáo và thần thoại cổ đại đến các tác phẩm của các nhà văn hiện đại đoạt giải Nobel như Naguib Mahfouz, văn học Ai Cập đã có những đóng góp to lớn cho văn học thế giới.

8.3. Truyền thông và điện ảnh

Truyền thông Ai Cập có ảnh hưởng lớn trên khắp Thế giới Ả Rập, nhờ lượng khán giả lớn và sự tự do ngày càng tăng khỏi sự kiểm soát của chính phủ. Tự do truyền thông được đảm bảo trong hiến pháp; tuy nhiên, nhiều luật vẫn hạn chế quyền này.

Điện ảnh Ai Cập đã trở thành một thế lực khu vực với sự ra đời của âm thanh. Năm 1936, Studio Misr, được tài trợ bởi nhà công nghiệp Talaat Harb, nổi lên như là hãng phim hàng đầu của Ai Cập, một vai trò mà công ty này đã giữ trong ba thập kỷ. Trong hơn 100 năm, hơn 4000 bộ phim đã được sản xuất tại Ai Cập, chiếm ba phần tư tổng sản lượng của Ả Rập. Ai Cập được coi là quốc gia hàng đầu trong lĩnh vực điện ảnh ở Thế giới Ả Rập. Các diễn viên từ khắp nơi trên thế giới Ả Rập tìm cách xuất hiện trong điện ảnh Ai Cập để nổi tiếng. Liên hoan phim quốc tế Cairo đã được Liên đoàn quốc tế các Hiệp hội nhà sản xuất phim xếp hạng là một trong 11 liên hoan phim hàng đầu thế giới.
Số lượng rạp chiếu phim tăng lên cùng với sự xuất hiện của phim nói, và đạt 395 rạp vào năm 1958. Con số này bắt đầu giảm sau khi truyền hình được thành lập vào năm 1960 và việc thành lập khu vực công trong các rạp chiếu phim vào năm 1962, và đạt 297 rạp vào năm 1965, sau đó là 141 rạp vào năm 1995 do sự lưu hành phim qua thiết bị video mặc dù ngành công nghiệp điện ảnh bùng nổ trong giai đoạn này. Do các luật lệ và thủ tục khuyến khích đầu tư vào việc thành lập các rạp chiếu phim tư nhân, số lượng rạp chiếu phim lại tăng lên, đặc biệt là ở các trung tâm thương mại, cho đến khi con số này đạt 200 rạp vào năm 2001 và 400 rạp vào năm 2009. Trong hơn một trăm năm, điện ảnh Ai Cập đã trình chiếu hơn bốn nghìn bộ phim.
Được mệnh danh là "Hollywood của Trung Đông", ngành công nghiệp điện ảnh Ai Cập đã sản sinh ra nhiều tác phẩm kinh điển và có ảnh hưởng sâu rộng trong khu vực. Truyền hình và báo chí cũng đóng vai trò quan trọng trong việc định hình dư luận và văn hóa đại chúng.

8.4. Âm nhạc và vũ đạo

Âm nhạc Ai Cập là sự pha trộn phong phú của các yếu tố bản địa, Địa Trung Hải, châu Phi và phương Tây. Nó đã là một phần không thể thiếu của văn hóa Ai Cập từ thời cổ đại. Người Ai Cập cổ đại đã ghi công một trong những vị thần của họ là Hathor với việc phát minh ra âm nhạc, mà Osiris lần lượt sử dụng như một phần trong nỗ lực văn minh hóa thế giới. Người Ai Cập đã sử dụng các nhạc cụ từ đó.
Âm nhạc Ai Cập đương đại có nguồn gốc từ các tác phẩm sáng tạo của những người như Abdu al-Hamuli, Almaz và Mahmoud Osman, những người đã ảnh hưởng đến các tác phẩm sau này của Sayed Darwish, Umm Kulthum, Mohammed Abdel Wahab và Abdel Halim Hafez. Các ca sĩ nhạc pop Ai Cập đương đại nổi tiếng bao gồm Amr Diab và Mohamed Mounir.

Các vũ công Tanoura biểu diễn tại Wekalet El Ghoury, Cairo

Ngày nay, Ai Cập thường được coi là quê hương của múa bụng. Múa bụng Ai Cập có hai phong cách chính - raqs baladi và raqs sharqi. Ngoài ra còn có nhiều điệu múa dân gian và múa nhân vật có thể là một phần trong tiết mục của một vũ công múa bụng kiểu Ai Cập, cũng như điệu nhảy đường phố shaabi hiện đại có chung một số yếu tố với raqs baladi.
Từ âm nhạc cổ điển Ả Rập đến nhạc pop hiện đại, Ai Cập có một nền âm nhạc đa dạng và sôi động. Các điệu múa truyền thống như múa bụng (raqs sharqi) và các điệu múa dân gian khác là một phần quan trọng của di sản văn hóa.

8.5. Bảo tàng

Ai Cập có một trong những nền văn minh lâu đời nhất trên thế giới. Nước này đã tiếp xúc với nhiều nền văn minh và quốc gia khác và đã trải qua rất nhiều thời đại, từ thời tiền sử đến thời hiện đại, qua nhiều thời kỳ như Pharaonic, La Mã, Hy Lạp, Hồi giáo và nhiều thời kỳ khác. Ít nhất 60 bảo tàng có thể được tìm thấy ở Ai Cập.

Mặt nạ chôn cất của Tutankhamun là một trong những điểm thu hút chính của Bảo tàng Ai Cập ở Cairo.

Ba bảo tàng chính ở Ai Cập là Bảo tàng Ai Cập nơi có hơn 120.000 hiện vật, Bảo tàng Quân đội Quốc gia Ai Cập và Bảo tàng Toàn cảnh ngày 6 tháng 10.
Bảo tàng Lớn Ai Cập (GEM), còn được gọi là Bảo tàng Giza, là một bảo tàng đang được xây dựng sẽ chứa bộ sưu tập cổ vật Ai Cập cổ đại lớn nhất thế giới, nó được mô tả là bảo tàng khảo cổ lớn nhất thế giới. Bảo tàng dự kiến mở cửa vào năm 2015 và sẽ được đặt trên 50 ha đất cách Khu lăng mộ Giza khoảng 2 km và là một phần của quy hoạch tổng thể mới cho cao nguyên. Bộ trưởng Cổ vật Mamdouh al-Damaty đã thông báo vào tháng 5 năm 2015 rằng bảo tàng sẽ được mở cửa một phần vào tháng 5 năm 2018.
Các bảo tàng lớn như Bảo tàng Ai Cập ở Cairo và Đại Bảo tàng Ai Cập (GEM) sắp khai trương là nơi lưu giữ và trưng bày hàng ngàn hiện vật vô giá, thu hút sự quan tâm của du khách và các nhà nghiên cứu trên toàn thế giới.

8.6. Ẩm thực

Kushari, một trong những món ăn quốc gia của Ai Cập

Ẩm thực Ai Cập chủ yếu dựa vào các món ăn từ các loại đậu và rau củ. Mặc dù thực phẩm ở Alexandria và bờ biển Ai Cập có xu hướng sử dụng nhiều cá và các loại hải sản khác, phần lớn ẩm thực Ai Cập dựa trên các loại thực phẩm mọc từ đất. Đặc biệt, thịt đỏ ít phổ biến hơn đối với đa số người Ai Cập trong suốt lịch sử do diện tích đất canh tác hạn chế ở một quốc gia chủ yếu là sa mạc. Với các bờ sông Nin màu mỡ chủ yếu được sử dụng để trồng trọt các loại cây lương thực thay vì làm thức ăn gia súc và chăn thả, kết quả là một số lượng lớn các món ăn chay đã được phát triển.
Một số người coi kushari (một hỗn hợp gồm gạo, đậu lăng và mì ống) là món ăn quốc gia. Ngoài ra, ful medames (đậu fava nghiền) là một trong những món ăn phổ biến nhất. Đậu fava cũng được sử dụng để làm falafel (còn được gọi là "ta'miya"), có thể có nguồn gốc từ Ai Cập và lan sang các vùng khác của Trung Đông. Tỏi phi với rau mùi được thêm vào molokhiya, một món súp rau xanh phổ biến được làm từ lá đay thái nhỏ, đôi khi có thịt gà hoặc thỏ.
Các món ăn truyền thống như Koshary, Ful medames, Falafel (Ta'ameya) và Molokhia phản ánh sự kết hợp của các nguyên liệu địa phương và ảnh hưởng từ các nền văn hóa khác nhau trong lịch sử.

8.7. Thể thao

Đám đông tại Sân vận động Cairo theo dõi Đội tuyển bóng đá quốc gia Ai Cập

Bóng đá là môn thể thao quốc gia phổ biến nhất của Ai Cập. Trận derby Cairo là một trong những trận derby khốc liệt nhất ở châu Phi, và BBC đã chọn nó là một trong 7 trận derby khó khăn nhất trên thế giới. Al Ahly là câu lạc bộ thành công nhất của thế kỷ 20 ở châu Phi theo CAF, theo sát là đối thủ của họ Zamalek SC. Họ được biết đến với cái tên "Câu lạc bộ châu Phi của thế kỷ". Với hai mươi danh hiệu, Al Ahly hiện là câu lạc bộ thành công nhất thế giới về số lượng danh hiệu quốc tế, vượt qua A.C. Milan của Ý và Boca Juniors của Argentina, cả hai đều có mười tám danh hiệu.
Đội tuyển bóng đá quốc gia Ai Cập, được biết đến với biệt danh Pharaoh, đã bảy lần vô địch Cúp bóng đá châu Phi, trong đó có ba lần liên tiếp vào các năm 2006, 2008 và 2010. Được coi là đội tuyển quốc gia châu Phi thành công nhất và là một trong những đội đã lọt vào top 10 bảng xếp hạng thế giới của FIFA, Ai Cập đã ba lần tham dự FIFA World Cup. Hai bàn thắng của ngôi sao Mohamed Salah trong trận đấu vòng loại cuối cùng đã đưa Ai Cập đến FIFA World Cup 2018. Đội tuyển trẻ quốc gia Ai Cập Young Pharaohs đã giành huy chương đồng tại Giải vô địch bóng đá trẻ thế giới năm 2001 tại Argentina. Ai Cập đứng thứ 4 trong giải bóng đá tại Thế vận hội Mùa hè 1928 và Thế vận hội Mùa hè 1964.
Bóng quần và quần vợt là những môn thể thao phổ biến khác ở Ai Cập. Đội tuyển bóng quần Ai Cập đã thi đấu cạnh tranh tại các giải vô địch quốc tế từ những năm 1930. Amr Shabana, Ali Farag và Ramy Ashour là những vận động viên xuất sắc nhất của Ai Cập và tất cả đều được xếp hạng số một thế giới về bóng quần. Ai Cập đã năm lần vô địch Giải vô địch bóng quần thế giới, với danh hiệu gần đây nhất là vào năm 2019.
Năm 1999, Ai Cập đăng cai Giải vô địch bóng ném nam thế giới IHF, và đăng cai lại vào năm 2021. Năm 2001, đội tuyển bóng ném quốc gia đã đạt được kết quả tốt nhất trong giải đấu khi đứng thứ tư. Ai Cập đã năm lần vô địch Giải vô địch bóng ném nam châu Phi, là đội mạnh nhất châu Phi. Ngoài ra, Ai Cập cũng đã vô địch Đại hội Thể thao Địa Trung Hải năm 2013, Giải vô địch bóng ném bãi biển thế giới năm 2004 và Thế vận hội Trẻ Mùa hè năm 2010.
Trong số tất cả các quốc gia châu Phi, Đội tuyển bóng rổ quốc gia Ai Cập giữ kỷ lục về thành tích tốt nhất tại Giải vô địch bóng rổ thế giới và tại Thế vận hội Mùa hè. Hơn nữa, đội tuyển này đã giành được số lượng kỷ lục 16 huy chương tại Giải vô địch châu Phi.
Ai Cập đã tham gia Thế vận hội Mùa hè từ năm 1912 và đã đăng cai một số giải đấu quốc tế khác bao gồm Đại hội Thể thao Địa Trung Hải đầu tiên vào năm 1951, Đại hội Thể thao châu Phi 1991, Giải vô địch bóng đá U-20 thế giới 2009 và các kỳ 1953, 1965 và 2007 của Đại hội Thể thao Liên Ả Rập.
Ai Cập có một đội tuyển quốc gia môn bóng chuyền bãi biển đã thi đấu tại Cúp bóng chuyền bãi biển CAVB châu Phi 2018-2020 ở cả nội dung nam và nữ.
Bóng đá là môn thể thao vua, với sự cuồng nhiệt của người hâm mộ dành cho các câu lạc bộ lớn như Al Ahly và Zamalek, cũng như đội tuyển quốc gia. Squash cũng là môn thể thao mà Ai Cập đạt được nhiều thành công trên đấu trường quốc tế.