1. Tiểu sử và Học vấn
Abu Sayeed Chowdhury có một nền tảng gia đình và học vấn vững chắc, đặt nền móng cho sự nghiệp đa dạng và ảnh hưởng sâu rộng của ông.
1.1. Thời thơ ấu và Gia đình
Chowdhury sinh ngày 31 tháng 1 năm 1921 tại làng Nagbari, thuộc Upazila Kalihati ở huyện Tangail, phân khu Mymensingh, Tỉnh Bengal (nay là Bangladesh). Ông xuất thân từ một gia đình Bengali Muslim có địa vị là zamindar (địa chủ phong kiến và người thu thuế). Cha của ông, Abdul Hamid Chowdhury, là một nhân vật có uy tín trong xã hội, từng là cựu Chủ tịch Hội đồng Tỉnh Đông Pakistan. Abdul Hamid Chowdhury cũng từng được Đế quốc Anh trao tặng danh hiệu "Khan Bahadur", nhưng sau đó ông đã từ bỏ danh hiệu này để phản đối những hành động tàn bạo của Anh và tham gia vào các phong trào chống lại đế quốc.
1.2. Học vấn
Chowdhury đã hoàn thành chương trình học tại Trường Cao đẳng Tổng thống Calcutta vào năm 1940. Sau đó, ông tiếp tục theo học tại Đại học Calcutta, nơi ông tốt nghiệp với bằng thạc sĩ và cử nhân luật vào năm 1942. Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, ông sang London để hoàn thành khóa đào tạo luật sư (bar-at-law), chuẩn bị cho sự nghiệp pháp lý chuyên nghiệp của mình.
2. Sự nghiệp
Sự nghiệp của Abu Sayeed Chowdhury trải dài trên nhiều lĩnh vực, từ pháp lý, giáo dục đến ngoại giao và chính trị, đánh dấu những đóng góp quan trọng cho Bangladesh.
2.1. Sự nghiệp Pháp lý
Sau khi hoàn thành khóa đào tạo luật sư, Chowdhury gia nhập Đoàn Luật sư Tòa án Tối cao Calcutta vào năm 1947. Sau sự kiện Phân chia Ấn Độ, ông chuyển đến Dhaka và gia nhập Đoàn Luật sư Tòa án Tối cao Dhaka vào năm 1948. Năm 1960, ông được bổ nhiệm làm Tổng Biện lý của Đông Pakistan. Vào ngày 7 tháng 7 năm 1961, ông được Tổng thống Pakistan lúc bấy giờ là Ayub Khan thăng chức làm Thẩm phán Bổ sung của Tòa án Tối cao Dhaka, và sau hai năm, ông được xác nhận là Thẩm phán chính thức của Tòa án Tối cao Dhaka. Trong giai đoạn 1960-1961, ông là thành viên của Ủy ban Hiến pháp và từ 1963-1968, ông giữ chức Chủ tịch Hội đồng Phát triển Bengali.
2.2. Hoạt động Học thuật và Giáo dục
Năm 1969, Chowdhury được bổ nhiệm làm Phó Hiệu trưởng Đại học Dhaka. Trong thời gian ông đang ở Geneva vào năm 1971, ông đã từ chức vị trí này để phản đối hành động diệt chủng của quân đội Pakistan tại Đông Pakistan.
2.3. Hoạt động Ngoại giao và Phong trào Độc lập
Sau khi từ chức Phó Hiệu trưởng, Chowdhury rời Geneva đến Vương quốc Anh và trở thành đặc phái viên của Chính phủ Lâm thời Mujibnagar. Vào ngày 24 tháng 4 năm 1971, một tổ chức bảo trợ mang tên "Hội đồng Cộng hòa Nhân dân Bangladesh tại Vương quốc Anh" đã được thành lập tại Coventry, Vương quốc Anh, bởi những người Bengali sống ở nước ngoài, và một ủy ban điều hành gồm năm thành viên đã được bầu. Ông giữ chức Cao ủy Cộng hòa Nhân dân Bangladesh tại London từ ngày 1 tháng 8 năm 1971 đến ngày 8 tháng 1 năm 1972, đóng vai trò quan trọng trong việc vận động quốc tế cho nền độc lập của Bangladesh.
2.4. Tổng thống Bangladesh
Sau khi Bangladesh giành được độc lập, Chowdhury trở về Dhaka và được bầu làm Tổng thống Bangladesh vào ngày 12 tháng 1 năm 1972. Vào ngày 10 tháng 4 năm 1973, ông tiếp tục được bầu lại làm Tổng thống. Tuy nhiên, vào tháng 12 cùng năm, ông đã từ chức và được bổ nhiệm làm đặc phái viên về quan hệ đối ngoại với cấp bậc bộ trưởng.
2.5. Hoạt động sau nhiệm kỳ Tổng thống
Vào ngày 8 tháng 8 năm 1975, ông được đưa vào nội các của Sheikh Mujibur Rahman với tư cách là Bộ trưởng Cảng và Hàng hải. Sau vụ ám sát Sheikh Mujibur Rahman, vào tháng 8 năm 1975, ông trở thành Bộ trưởng Ngoại giao trong nội các của Tổng thống Khondaker Mostaq Ahmad, một vị trí mà ông giữ cho đến ngày 7 tháng 11 cùng năm.
3. Quan điểm và Hoạt động Nhân quyền
Abu Sayeed Chowdhury có những đóng góp đáng kể cho lĩnh vực nhân quyền, đặc biệt là thông qua các vai trò của ông tại Liên Hợp Quốc.
Năm 1978, Chowdhury được bầu làm thành viên của Tiểu ban Liên Hợp Quốc về Phòng chống Phân biệt đối xử và Bảo vệ Quyền lợi Người thiểu số. Đến năm 1985, ông được bầu làm Chủ tịch Ủy ban Nhân quyền Liên Hợp Quốc, thể hiện cam kết mạnh mẽ của ông đối với các giá trị nhân quyền và công lý quốc tế. Những vị trí này cho phép ông đóng góp vào việc định hình các chính sách và tiêu chuẩn nhân quyền toàn cầu.
4. Đời sống Cá nhân
Thông tin chi tiết về đời sống cá nhân và các mối quan hệ gia đình của Abu Sayeed Chowdhury khá hạn chế trong các nguồn tài liệu công khai. Tuy nhiên, ông xuất thân từ một gia đình địa chủ có truyền thống và có cha là một nhân vật chính trị nổi bật, điều này chắc chắn đã ảnh hưởng đến sự phát triển và con đường sự nghiệp của ông.
5. Cái chết
Abu Sayeed Chowdhury qua đời vì một cơn đau tim tại London vào ngày 2 tháng 8 năm 1987, hưởng thọ 66 tuổi. Thi hài của ông sau đó đã được đưa về quê nhà và an táng tại làng Nagbari, Tangail.
6. Đánh giá và Tranh cãi
Sự nghiệp của Abu Sayeed Chowdhury nhận được cả những lời khen ngợi về đóng góp lẫn một số tranh cãi liên quan đến các quyết định chính trị của ông.
6.1. Đánh giá Tích cực
Chowdhury được vinh danh vì những đóng góp to lớn của mình cho Bangladesh và cộng đồng quốc tế. Đại học Visva-Bharati đã trao tặng ông danh hiệu cao quý Deshikottam. Ngoài ra, Đại học Calcutta cũng đã trao cho ông bằng Tiến sĩ Luật danh dự, công nhận những thành tựu và uy tín của ông trong lĩnh vực pháp lý và học thuật. Những danh hiệu này phản ánh sự công nhận rộng rãi đối với tài năng và cống hiến của ông.
6.2. Tranh cãi và Phê bình
Một điểm gây tranh cãi trong sự nghiệp của Abu Sayeed Chowdhury là việc ông tham gia vào nội các của Tổng thống Khondaker Mostaq Ahmad với tư cách Bộ trưởng Ngoại giao, ngay sau vụ ám sát Sheikh Mujibur Rahman. Sau sự kiện này, ông đã công khai khen ngợi Tổng thống Khondaker Mostaq Ahmad, nói rằng: "Tổng thống Khondaker Mostaq Ahmad tin vào dân chủ và ông ấy muốn khôi phục không khí dân chủ trong nước." Quyết định và phát biểu này đã gây ra nhiều tranh cãi và phê bình, đặc biệt trong bối cảnh chính trị đầy biến động của Bangladesh lúc bấy giờ.
7. Tác phẩm
Abu Sayeed Chowdhury là tác giả của một số tác phẩm văn học, pháp lý và chính luận, bao gồm:
- Probashe Muktijuddher Dinguli
- Manobadhikar
- Human Rights in the Twentieth Century (Nhân quyền trong thế kỷ 20)
- Muslim Family Law in the English Courts (Luật Gia đình Hồi giáo tại các Tòa án Anh)