1. Tiểu sử
Tommaso Salvadori có một cuộc đời đầy biến động, từ việc tham gia nghĩa quân đến trở thành một nhà khoa học hàng đầu.

1.1. Nơi sinh và gia đình
Salvadori sinh ngày 30 tháng 9 năm 1835 tại Porto San Giorgio, thuộc tỉnh Fermo, vùng Marche, Ý. Ông là con trai của Bá tước Luigi Salvadori và Ethelyn Welby, một phụ nữ người Anh. Anh trai ông, Giorgio, kết hôn với người em họ Adele Emiliani (con gái của Giacomo Emiliani và Casson Adelaide Welby) và có năm người con: Charlie, Robbie, Minnie, Nellie và Guglielmo ("Willie"). Cháu trai của ông, Guglielmo Salvadori Paleotti, kết hôn với Giacinta Galletti de Cadilhac (con gái của Arturo Galletti de Cadilhac và Margaret Collier) và có ba người con: Gladys, Massimo ("Max") và Gioconda Beatrice ("Joyce").
1.2. Học vấn
Ông theo học ngành y tại Đại học Pisa và Roma, và tốt nghiệp y khoa tại Đại học Pisa.
1.3. Hoạt động quân sự
Vào năm 1860, Salvadori đã tham gia vào Cuộc viễn chinh Ngàn người do Giuseppe Garibaldi lãnh đạo trong chiến dịch quân sự tại Sicilia, phục vụ với vai trò là một sĩ quan quân y. Sự tham gia này thể hiện tinh thần yêu nước và cam kết của ông đối với lý tưởng thống nhất và tự do của Ý.
2. Sự nghiệp nhà tự nhiên học
Sự nghiệp khoa học của Tommaso Salvadori chủ yếu tập trung vào lĩnh vực điểu học, nơi ông đã có những đóng góp đáng kể cho các bảo tàng và nghiên cứu về các loài chim trên thế giới.
2.1. Vai trò tại bảo tàng
Tommaso Salvadori bắt đầu sự nghiệp tại bảo tàng vào năm 1863 với vị trí trợ lý tại Bảo tàng Động vật học ở Turin. Đến năm 1879, ông được bổ nhiệm làm Phó Giám đốc tại Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Hoàng gia Turin và giữ chức vụ này cho đến khi qua đời. Trong thời gian làm việc tại đây, Salvadori đã nỗ lực không ngừng nghỉ, biến bộ sưu tập chim của bảo tàng trở thành một trong những bộ sưu tập quan trọng nhất ở Ý. Từ năm 1863 đến 1879, ông làm trợ lý cho Filippo de Filippi tại bảo tàng động vật học của Đại học Turin.
2.2. Nghiên cứu và chuyên môn
Salvadori thể hiện sự quan tâm sớm đến các loài chim và đã xuất bản một danh mục các loài chim của Sardinia vào năm 1862. Ông là một chuyên gia nổi bật về các loài chim châu Á. Ông đã nghiên cứu sâu rộng các bộ sưu tập chim từ các khu vực này tại Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Civico di Genova (Museo Civico di Storia Naturale di Genova), cũng như các bộ sưu tập chim Đông Ấn tại Paris, Luân Đôn, Berlin và Leiden.
Vào năm 1880, ông được cử đi công tác tại Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Anh ở Luân Đôn để tham gia biên soạn ba tập của cuốn Catalogue of the Birds (Danh mục các loài chim) của bảo tàng này. Giai đoạn từ năm 1890 đến 1891, ông tiếp tục công việc phân loại các mẫu vật tại Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Luân Đôn. Nhờ những đóng góp và uy tín quốc tế của mình, ông đã được bầu làm thành viên nước ngoài của Hiệp hội Động vật học Luân Đôn.
3. Các công trình chính
Tommaso Salvadori là tác giả của khoảng 300 bài báo khoa học về điểu học và nhiều công trình quan trọng khác. Dưới đây là danh sách một số tác phẩm tiêu biểu của ông:
- Monografia del Gener Ceyx Lacépède (Turin, 1869)
- Nuove specie di uccelli dei generi Criniger, Picus ed Homoptila Nov. Gen. (Turin, 1871)
- Intorno al Cypselus horus (Turin, 1872, đồng tác giả với O. Antinori)
- Intorno ad un nuovo genere di Saxicola (Turin, 1872, đồng tác giả với O. Antinori)
- Nuova specie del Genere Hyphantornis (Turin, 1873)
- Catalogo Sistimatica Degli Uccelli di Borneo (1874)
- Di alcune specie del Genere Porphyrio Briss. (Turin, 1879)
- Ornitologia della Papuasia e delle Molucche (Turin, 1879), một công trình quan trọng dựa trên các mẫu vật do nhà thám hiểm người Ý Luigi Maria d'Albertis thu thập.
- Osservazioni intorno ad alcune specie del Genere Collocalia G.R. Gr. (Turin, 1880)
- Collezioni ornitologiche fatte nelle isole del Capo Verde da Leonardo Fea (Annali Museo Civico di Storia Naturale di Genova, 1889)
- Catalogue of the Psittaci, or parrots, in the collection of the British museum (London, 1891)
- Catalogue of the Columabe, or pigeons, in the collection of the British museum (London, 1893)
- Catalogue of the Chenomorphae (Palamedeae, Phoenicopteri, Anseres) Crypturi and Ratitae in the collection of the British Museum (London, 1895)
- Due nuove specie di Uccelli dell'Isola di S. Thomé e dell'Isola del Principe raccolte dal sig. Leonardo Fea (Bollettino della Società dei Musei di Zoologia ed Anatomia comparata della R. Università di Torino, 1901)
- Uccelli della Guinea Portoghese raccolti da Leonardo Fea (Annali del Museo Civico di Storia Naturale di Genova, 1901)
- Caratteri di hai hai nuove specie di Uccelli di Fernando Po (Bollettino della Società dei Musei di Zoologia ed Anatomia comparata della R. Università di Torino, 1903)
- Contribuzioni alla ornitologia delle Isole del Golfo di Guinea (Memorie della Reale Academia delle Scienze di Torino, 1903), bao gồm các phần về chim của Principe, São Tomé, Anno-Bom và Fernando Po.
4. Vinh danh và ghi nhận
Những đóng góp to lớn của Tommaso Salvadori cho ngành điểu học đã được ghi nhận qua nhiều hình thức, từ việc đặt tên các loài động vật theo tên ông đến các vị trí thành viên trong các hội khoa học uy tín.
4.1. Các loài được đặt tên theo ông
Nhiều loài động vật, đặc biệt là chim, và cả một chi đã được đặt tên theo Tommaso Salvadori để vinh danh những đóng góp của ông:
- Chim trĩ Salvadori (Lophura inornata)
- Kỳ đà cá sấu (Varanus salvadorii), còn được biết đến với tên gọi kỳ đà Salvadori, kỳ đà Papua, hoặc artelia.
- Vẹt vả Salvadori (Psittaculirostris salvadorii)
- Vẹt lùn mào vàng (Micropsitta keiensis)
- Chim dù Salvadori (Caprimulgus pulchellus)
- Kiến hót Salvadori (Myrmotherula minor)
- Chích bụi Salvadori (Eremomela salvadorii)
- Chim sẻ Salvadori (Serinus xantholaemus)
- Vịt mỏ xanh Salvadori (Salvadorina waigiuensis), và cả chi Salvadorina thuộc họ vịt (Anatidae).
4.2. Thành viên và các ghi nhận khác
Ngoài việc được vinh danh qua các loài động vật, Salvadori còn là thành viên nước ngoài của Hiệp hội Động vật học Luân Đôn, một minh chứng cho tầm ảnh hưởng và sự công nhận quốc tế đối với công trình của ông.
5. Đánh giá và Di sản
Tommaso Salvadori được xem là một trong những nhà điểu học quan trọng nhất của Ý, để lại một di sản học thuật và khoa học sâu rộng.
5.1. Đóng góp học thuật
Với khoảng 300 bài báo khoa học về điểu học, Salvadori đã đóng góp đáng kể vào việc phân loại và mô tả các loài chim, đặc biệt là những loài từ châu Á. Các công trình của ông, như Ornitologia della Papuasia e delle Molucche và các tập Catalogue of the Birds của Bảo tàng Anh, là những tài liệu tham khảo quý giá cho các nhà khoa học sau này. Ông đã góp phần làm cho bộ sưu tập chim tại Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Hoàng gia Turin trở thành một trong những bộ sưu tập quan trọng nhất ở Ý.
5.2. Ảnh hưởng và đánh giá chung
Tommaso Salvadori qua đời vào ngày 9 tháng 10 năm 1923 tại Turin. Di sản của ông không chỉ nằm ở khối lượng công trình đồ sộ mà còn ở sự tỉ mỉ, cống hiến không ngừng nghỉ cho khoa học. Là một nhà khoa học uy tín và một người tham gia tích cực vào phong trào thống nhất đất nước, Salvadori là biểu tượng của thế hệ trí thức Ý cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20, những người đã kết hợp tri thức khoa học với tinh thần công dân, góp phần xây dựng một nước Ý hiện đại và phát triển.