1. Tổng quan
Nữ hoàng Maria Cristina xứ Napoli và Sicilia (tên đầy đủ: Maria Cristina Amelia Teresa di Borbone-Due SicilieItalian; sinh ngày 17 tháng 1 năm 1779 - mất ngày 11 tháng 3 năm 1849) là một Vương nữ của Vương quốc Napoli và Vương quốc Sicilia, sau này trở thành Vương hậu Sardegna với tư cách là vợ của Vua Charles Felix. Bà là con gái thứ sáu và là con gái thứ tư của Ferdinand I của Hai Sicilia cùng Maria Carolina của Áo. Cuộc đời của bà gắn liền với các hoạt động bảo trợ nghệ thuật, văn hóa và đặc biệt là hỗ trợ các cuộc khai quật khảo cổ quan trọng, góp phần vào việc bảo tồn di sản lịch sử. Bài viết này sẽ đi sâu vào thời thơ ấu, cuộc hôn nhân, vai trò là Vương hậu, và những đóng góp đáng kể của bà cho khảo cổ học, cũng như cuộc sống cuối đời.
2. Thời niên thiếu và bối cảnh gia đình
Thời niên thiếu của Maria Cristina gắn liền với Cung điện Caserta, nơi bà sinh ra và lớn lên trong một gia đình hoàng tộc đầy quyền lực, với những mối quan hệ thân thiết và cả những mất mát đáng tiếc.
2.1. Ra đời và thời thơ ấu
Maria Cristina chào đời vào ngày 17 tháng 1 năm 1779 tại Cung điện Caserta ở Caserta, là con thứ sáu và con gái thứ tư của Vua Ferdinand I của Hai Sicilia và Vương hậu Maria Carolina của Áo. Bà là người con được Vương hậu Maria Carolina yêu quý nhất.
2.2. Quan hệ gia đình và quá trình trưởng thành
Vương hậu Maria Carolina của Áo, mẹ của Maria Cristina, là con gái của Nữ hoàng Maria Theresia của Áo. Maria Cristina có một người chị em song sinh tên là Maria Cristina Amelia, nhưng thật đáng tiếc, Maria Cristina Amelia đã qua đời vì bệnh bệnh đậu mùa vào ngày 26 tháng 2 năm 1783, khi mới bốn tuổi. Sự mất mát này đã để lại dấu ấn trong thời thơ ấu của Maria Cristina, mặc dù bà được sống trong môi trường hoàng gia đầy đủ.
3. Hôn nhân và Nữ công tước xứ Genoa
Cuộc hôn nhân của Maria Cristina với Charles Felix đã đưa bà đến Nhà Savoia và mở ra một chương mới trong cuộc đời, trước khi bà trở thành Vương hậu Sardegna.
3.1. Hôn nhân với Charles Felix
Vương nữ Maria Cristina kết hôn vào ngày 6 tháng 4 năm 1807 tại Palermo với Vương tử Charles Felix xứ Savoia. Charles Felix là con trai thứ năm của Vua Vittorio Amedeo III, và vào thời điểm đó, ông không có nhiều triển vọng để kế thừa ngai vàng. Tuy nhiên, do các anh trai của ông không có con trai nối dõi và Nhà Savoia áp dụng Luật Salic trong việc kế vị, Charles Felix đã trở thành Vua Sardinia vào năm 1821 sau khi anh trai ông, Victor Emmanuel I, thoái vị.
3.2. Nữ công tước xứ Genoa (1807-1821)
Trước khi chồng bà, Charles Felix, lên ngôi Vua Sardinia vào năm 1821, Maria Cristina được phong tước hiệu là Nữ công tước xứ Genoa. Bà giữ tước vị này trong suốt 14 năm, từ khi kết hôn vào năm 1807 cho đến khi Charles Felix trở thành vua.
4. Vương hậu Sardegna (1821-1831)
Với tư cách là Vương hậu Sardegna, Maria Cristina đã cùng chồng chú trọng phát triển nghệ thuật và văn hóa, đồng thời đóng góp đáng kể vào lĩnh vực khảo cổ học.
4.1. Dinh thự Hoàng gia và sự bảo trợ văn hóa
Vương hậu Maria Cristina cùng chồng, Vua Charles Felix, có chung niềm đam mê với nghệ thuật và các nghệ sĩ. Họ đã biến Lâu đài Agliè ở Piedmont và Biệt thự Rufinella ở Frascati thành những nơi ở thoải mái, tiện nghi, phản ánh gu thẩm mỹ của hoàng gia. Trong suốt thời gian trị vì của chồng, họ chủ yếu sống tại Palazzo Chiablese ở Torino, nơi mà Vua Charles Felix sau này đã qua đời vào năm 1831.
4.2. Hỗ trợ các cuộc khai quật khảo cổ
Maria Cristina đặc biệt quan tâm đến khảo cổ học. Vào năm 1825, bà đã thuê nhà khảo cổ học Hầu tước Luigi Biondi (1776-1839) để thực hiện công việc khai quật. Chính Vương hậu Maria Cristina đã tài trợ cho công cuộc khai quật Tusculum, một thành phố cổ La Mã. Những cuộc khai quật này đã mang lại nhiều khám phá quan trọng. Sau đó, vào các năm 1839 và 1840, kiến trúc sư và nhà khảo cổ học Luigi Canina (1795-1856) cũng được gia đình hoàng gia thuê để tiếp tục khai quật khu vực nhà hát của Tusculum. Các tác phẩm nghệ thuật cổ xưa được khai quật từ đây đã được gửi về Lâu đài Agliè của Công tước xứ Savoia ở Piedmont, góp phần bảo tồn di sản văn hóa.

5. Cuộc sống sau này và cái chết
Sau khi Vua Charles Felix qua đời, Maria Cristina sống một cuộc đời góa phụ cho đến khi bà qua đời vào năm 1849, được an táng cùng chồng tại một tu viện ở Pháp.
5.1. Thời kỳ góa bụa và những năm cuối đời
Vua Charles Felix qua đời vào năm 1831 sau mười năm trị vì. Maria Cristina trải qua những năm tháng cuối đời với tư cách là một góa phụ, luân phiên sống ở nhiều nơi khác nhau như Torino, Napoli, Agliè và Frascati.
5.2. Cái chết và nơi an táng
Maria Cristina xứ Napoli và Sicilia qua đời vào ngày 11 tháng 3 năm 1849 tại Savona, Liguria. Tang lễ của bà được cử hành trọng thể và bà được an táng bên cạnh chồng mình tại Tu viện Hautecombe ở Saint-Pierre-de-Curtille, Pháp. Đáng chú ý là cặp đôi này không có người con nào.
6. Tổ tiên
Maria Cristina xứ Napoli và Sicilia có tổ tiên thuộc các vương tộc quyền lực của châu Âu. Bà là con gái của:
- Ferdinand I của Hai Sicilia
- Maria Carolina của Áo
Ông bà nội của bà là:
- Charles III của Tây Ban Nha
- Maria Amalia của Sachsen
Ông bà ngoại của bà là:
- Francis I, Hoàng đế La Mã Thần thánh
- Maria Theresia của Áo
Tổ tiên bốn đời của bà bao gồm:
- Ông cố nội: Philip V của Tây Ban Nha và Elisabeth Farnese
- Ông cố ngoại: Augustus III của Ba Lan và Maria Josepha của Áo
- Bà cố nội: Leopold, Công tước Lorraine và Élisabeth Charlotte của Orléans
- Bà cố ngoại: Charles VI, Hoàng đế La Mã Thần thánh và Elisabeth Christine của Brunswick
7. Di sản và đánh giá
Maria Cristina xứ Napoli và Sicilia được nhớ đến không chỉ với tư cách là một Vương hậu mà còn là một nhân vật có tầm ảnh hưởng đáng kể trong lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật và đặc biệt là khảo cổ học. Sự bảo trợ nhiệt tình của bà cho các cuộc khai quật tại Tusculum, cùng với sự hỗ trợ tài chính và tinh thần cho các nhà khảo cổ học như Luigi Biondi và Luigi Canina, đã góp phần quan trọng vào việc khám phá và bảo tồn di sản cổ đại.
Vai trò của bà trong việc biến các dinh thự hoàng gia thành những không gian sống thoải mái và thể hiện sự quan tâm đến nghệ thuật cho thấy bà là một người có thị hiếu tinh tế và mong muốn thúc đẩy sự phát triển văn hóa trong vương quốc. Mặc dù không có con nối dõi, di sản của Maria Cristina vẫn tồn tại thông qua những đóng góp thiết thực của bà cho ngành khảo cổ và bảo tồn di sản, đặt nền móng cho những nghiên cứu và khám phá tiếp theo về lịch sử cổ đại của Italia.