1. Tổng quan
Kim Tal-hyon là một nhân vật nổi bật trong lịch sử Triều Tiên thế kỷ 20, ban đầu được biết đến với vai trò là một nhà hoạt động độc lập chống lại sự chiếm đóng của Đế quốc Nhật Bản, sau đó trở thành một chính trị gia cấp cao trong chính quyền Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên mới thành lập. Ông đã tham gia tích cực vào Phong trào Độc lập ngày 1 tháng 3 năm 1919 và các tổ chức xã hội nhằm giải phóng người vô sản. Sau khi Triều Tiên được giải phóng, Kim Tal-hyon giữ nhiều chức vụ quan trọng trong chính quyền Bắc Triều Tiên, bao gồm Chủ tịch Đảng Thiên đạo giáo Thanh hữu, Phó Chủ tịch Hội nghị Nhân dân Tối cao và Chủ tịch Mặt trận Tổ quốc Thống nhất Dân chủ. Tuy nhiên, sự nghiệp chính trị của ông đã kết thúc bi thảm khi ông bị thanh trừng vào tháng 12 năm 1958 với cáo buộc làm gián điệp.
2. Cuộc đời
Cuộc đời của Kim Tal-hyon trải dài qua những giai đoạn biến động lịch sử của Triều Tiên, từ thời kỳ cuối Joseon đến thời kỳ Nhật Bản chiếm đóng Triều Tiều và sự hình thành của Bắc Triều Tiên.
2.1. Thời thơ ấu và gia đình
Kim Tal-hyon sinh ngày 24 tháng 7 năm 1884 tại Dongsan-ri, Gyeongwon-myeon, Huyện Kyongwon, tỉnh Hamgyong Nam, thuộc Joseon. Vùng đất này sau này trở thành một phần của tỉnh Hamgyong Bắc trong lãnh thổ Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên.
2.2. Giáo dục và nhập đạo Thiên đạo giáo
Vào tháng 4 năm 1931, Kim Tal-hyon tốt nghiệp Trường Chuyên môn Boseong. Ông đã gia nhập Thiên đạo giáo vào năm 1903 hoặc ngày 1 tháng 7 năm 1907 theo lời giới thiệu của Lee Ki-wan, một tín đồ Thiên đạo giáo. Một số nguồn khác cho rằng ông gia nhập Thiên đạo giáo vào năm 1908. Sau đó, từ năm 1932, ông giữ chức vụ cán bộ trong Đảng Thanh niên Thiên đạo giáo.
3. Phong trào độc lập và hoạt động xã hội
Kim Tal-hyon đã có những đóng góp quan trọng trong các phong trào đấu tranh giành độc lập và hoạt động xã hội nhằm cải thiện đời sống cho người dân Triều Tiên dưới thời Nhật Bản chiếm đóng.
3.1. Tham gia Phong trào Độc lập ngày 1 tháng 3
Năm 1919, Kim Tal-hyon đã tích cực tham gia vào Phong trào Độc lập ngày 1 tháng 3, một cuộc biểu tình quy mô lớn trên toàn quốc đòi độc lập cho Triều Tiên. Ông đã lãnh đạo các cuộc biểu tình giành độc lập dân tộc tại khu vực Huyện Kyongwon và sau đó bị bắt giữ do các hoạt động này.
3.2. Hoạt động trong các tổ chức xã hội ban đầu
Kim Tal-hyon là một trong những người tiên phong trong phong trào giải phóng người vô sản ở Triều Tiên. Vào tháng 1 năm 1922, ông cùng với 19 người khác, bao gồm Yoon Deok-byeong, Kim Han, Shin Baek-woo, Won Woo-gwan, Lee Hyeok-ro và Baek Gwang-him, đã thành lập Hội Đồng chí Vô sản (무산자 동지회Korean). Đây được coi là một trong những tổ chức đầu tiên của phong trào giải phóng người vô sản tại Triều Tiên. Đến tháng 3 cùng năm, Hội Đồng chí Vô sản đã hợp nhất với Hội Đồng minh Tân nhân (신인동맹회Korean) của Lee Young và Shin Il-yong để thành lập Hội Đồng minh Vô sản (무산자 동맹회Korean). Ông đã hoạt động tích cực, bao gồm việc tổ chức các buổi diễn thuyết tại các nhà thờ Thiên đạo giáo.
4. Hoạt động chính trị tại Bắc Triều Tiên
Sau khi Triều Tiên được giải phóng khỏi ách thống trị của Nhật Bản vào năm 1945, Kim Tal-hyon đã trở thành một nhân vật chủ chốt trong chính quyền Bắc Triều Tiên mới thành lập, giữ nhiều chức vụ quan trọng.
4.1. Hoạt động tại Đảng Thiên đạo giáo Thanh hữu
Vào tháng 2 năm 1946, Kim Tal-hyon được bổ nhiệm làm Chủ tịch Đảng Thiên đạo giáo Thanh hữu Bắc Triều Tiên. Đến tháng 4 năm 1948, tại Đại hội Đảng lần thứ hai của Đảng Thiên đạo giáo Thanh hữu, ông tiếp tục được tái bầu làm chủ tịch. Trong giai đoạn này, một chính phủ liên minh đã được thiết lập ở một mức độ nhất định, với việc các phó chủ tịch của các ủy ban nhân dân cấp tỉnh, thành phố và huyện được bổ nhiệm từ Đảng Thiên đạo giáo Thanh hữu. Tuy nhiên, sự kiểm soát của Đảng Lao động Triều Tiên đối với quá trình chính trị ngày càng gia tăng, khiến liên minh ngắn ngủi này nhanh chóng tan rã.
4.2. Hoạt động tại Hội nghị Nhân dân Tối cao
Tháng 2 năm 1947, Kim Tal-hyon được bổ nhiệm làm Phó Chủ tịch Ủy ban Thường vụ Hội nghị Nhân dân Tối cao. Năm 1948, ông trở thành đại biểu khóa 1 và Phó Chủ tịch Hội nghị Nhân dân Tối cao. Sau khi Chiến tranh Triều Tiên bùng nổ, giới lãnh đạo Bắc Triều Tiên đã rút về Kanggye và trở lại Bình Nhưỡng vào năm 1951 do sự tham gia của Quân tình nguyện Nhân dân. Sau khi Ho Hon, Chủ tịch Hội nghị Nhân dân Tối cao, qua đời vào năm 1951, Kim Tal-hyon đã được bổ nhiệm vào ủy ban tang lễ của ông và sau đó giữ chức quyền Chủ tịch Hội nghị Nhân dân Tối cao. Đến tháng 1 năm 1953, ông cũng là thành viên của ủy ban tang lễ cho Kim Jong-ju, một phụ tá thân cận và quan chức hàng đầu của Đảng Thiên đạo giáo Thanh hữu. Vào ngày 22 tháng 12 năm 1953, tại phiên họp thứ 6 khóa 1 của Hội nghị Nhân dân Tối cao, ông đã chuyển giao vị trí chủ tịch cho Ri Yong và bị bãi nhiệm khỏi chức phó chủ tịch.
4.3. Hoạt động tại Mặt trận Tổ quốc Thống nhất Dân chủ
Năm 1949, Kim Tal-hyon được bổ nhiệm làm Chủ tịch Mặt trận Tổ quốc Thống nhất Dân chủ, một tổ chức chính trị lớn ở Bắc Triều Tiên.
4.4. Bộ trưởng Nội các
Sau khi bị bãi nhiệm khỏi chức phó chủ tịch Hội nghị Nhân dân Tối cao vào cuối năm 1953, Kim Tal-hyon được chuyển sang làm Bộ trưởng không bộ trong Nội các Bắc Triều Tiên. Sau đó, ông tiếp tục tham gia vào nhiều cuộc họp khác nhau, được mô tả là một "con rối" của chế độ Bắc Triều Tiên. Năm 1957, ông tái đắc cử làm đại biểu khóa 2 của Hội nghị Nhân dân Tối cao và giữ lại vị trí Bộ trưởng không bộ trong Nội các cho đến khi bị thanh trừng.
5. Bị thanh trừng và qua đời
Vào tháng 12 năm 1958, Kim Tal-hyon đã bị thanh trừng khỏi tất cả các chức vụ và bị xử tử sau khi bị buộc tội làm gián điệp. Cái chết của ông đánh dấu sự kết thúc bi thảm cho một nhân vật từng là nhà hoạt động độc lập và chính trị gia cấp cao trong chính quyền Bắc Triều Tiên.
6. Đánh giá
Kim Tal-hyon là một nhân vật phức tạp, có sự nghiệp đan xen giữa vai trò nhà hoạt động độc lập và chính trị gia trong một chế độ độc tài. Ban đầu, ông được ghi nhận với những đóng góp đáng kể cho phong trào độc lập của Triều Tiên, đặc biệt là vai trò lãnh đạo trong Phong trào Độc lập ngày 1 tháng 3 và việc thành lập các tổ chức xã hội nhằm đấu tranh cho quyền lợi của người vô sản. Những hoạt động này thể hiện tinh thần yêu nước và mong muốn giải phóng dân tộc của ông.
Tuy nhiên, sau khi Triều Tiên được giải phóng, sự nghiệp của Kim Tal-hyon đã gắn liền với chính quyền Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên. Mặc dù giữ các vị trí cao như Chủ tịch Đảng Thiên đạo giáo Thanh hữu và Phó Chủ tịch Hội nghị Nhân dân Tối cao, vai trò của ông dần trở nên hạn chế dưới sự kiểm soát ngày càng chặt chẽ của Đảng Lao động Triều Tiên. Việc ông bị mô tả là "con rối" của chế độ và cuối cùng bị thanh trừng với cáo buộc làm gián điệp cho thấy sự thiếu tự chủ và nguy hiểm trong vai trò chính trị của ông dưới một hệ thống độc đoán. Cái chết của ông vào năm 1958 vì cáo buộc gián điệp, một cáo buộc thường được sử dụng để loại bỏ các đối thủ chính trị hoặc những người không còn phục tùng, đã làm lu mờ những đóng góp ban đầu của ông cho phong trào độc lập và để lại một dấu ấn bi kịch trong lịch sử cá nhân ông. Sự kiện này cũng phản ánh bản chất khắc nghiệt của chính trị Bắc Triều Tiên trong giai đoạn đầu thành lập.