1. Cuộc đời
Bill Naughton trải qua tuổi thơ khó khăn ở Ireland và Anh, làm nhiều công việc lao động trước khi dấn thân vào sự nghiệp viết lách, định hình nên phong cách nghệ thuật độc đáo của ông.
1.1. Thời thơ ấu và học vấn
Bill Naughton sinh ra trong cảnh nghèo khó vào ngày 12 tháng 6 năm 1910 tại Ballyhaunis, County Mayo, Ireland. Khi còn nhỏ, vào năm 1914, ông cùng gia đình chuyển đến Bolton, Lancashire, Anh. Tại đây, ông theo học tại Trường St. Peter và Paul.
1.2. Hoạt động ban đầu
Trước khi trở thành một nhà văn, Bill Naughton đã làm nhiều công việc lao động khác nhau để kiếm sống, bao gồm thợ dệt, người vận chuyển than và tài xế xe tải. Ban đầu, ông bắt đầu sự nghiệp viết lách với vai trò là tác giả cho các tạp chí và kịch tài liệu phát thanh, trước khi chuyển sang viết kịch sân khấu vào đầu những năm 1960.
2. Sự nghiệp sáng tác
Sự nghiệp viết lách của Bill Naughton đa dạng, tập trung khắc họa xã hội lao động thông qua các vở kịch, tiểu thuyết và truyện ngắn, với nhiều tác phẩm nổi bật được chuyển thể thành phim.
2.1. Các tác phẩm tiêu biểu và chuyển thể điện ảnh
Bill Naughton là một nhà văn sung sức, sáng tác nhiều vở kịch, tiểu thuyết, truyện ngắn và sách thiếu nhi. Môi trường mà ông yêu thích để khai thác trong các tác phẩm của mình là xã hội giai cấp công nhân, điều này được phản ánh rõ nét trong phần lớn các tác phẩm của ông.
Vở kịch sân khấu nổi tiếng nhất của ông, Alfie, ban đầu là một vở kịch phát thanh mang tên Alfie Elkins and His Little Life, được phát sóng lần đầu trên BBC Third Programme vào năm 1962. Sau đó, nó được chuyển thể thành một vở kịch sân khấu tại Mermaid Theatre vào năm 1963, rồi chuyển đến khu vực West End của Luân Đôn trước khi có một thời gian ngắn diễn trên sân khấu Broadway. Alfie đã được chuyển thể thành bộ phim cùng tên năm 1966 với sự tham gia của Michael Caine trong vai chính. Tiểu thuyết tiếp theo của ông, Alfie Darling, cũng được chuyển thể thành phim, với Alan Price thay thế Michael Caine trong vai chính. Cả Alfie và Alfie Darling đều được dùng làm cơ sở cho bộ phim Alfie năm 2004, với Jude Law đảm nhận vai chính.
Ngoài Alfie, hai vở kịch khác của ông cũng được chuyển thể thành phim điện ảnh:
- All in Good Time (1963) được quay thành phim The Family Way (1966), với sự tham gia của John Mills.
- Spring and Port Wine (1970), dựa trên một vở kịch lần đầu tiên được trình diễn vào năm 1959, với sự tham gia của James Mason trong vai Rafe Crompton.
Các tác phẩm khác của ông bao gồm tiểu thuyết One Small Boy (1957) và tập truyện ngắn The Goalkeeper's Revenge And Other Stories (1961). Cuốn tiểu thuyết thiếu nhi My Pal Spadger (1977) của ông là một câu chuyện kể về thời thơ ấu của chính ông ở Bolton vào những năm 1920. Nhiều vở kịch của ông đã được trình diễn tại Octagon Theatre, Bolton.
2.2. Phong cách và đặc điểm tác phẩm
Bill Naughton được biết đến với phong cách viết văn chân thực, ấm áp và thẳng thắn, thường xoay quanh cuộc sống của giai cấp công nhân tại Anh Quốc. So với các tác giả cùng thời nổi tiếng khác như John Osborne, Harold Pinter, Joe Orton và Edward Bond, Naughton lớn tuổi hơn ít nhất hai mươi tuổi và các tác phẩm của ông không mang tính chất gay gắt hay thô ráp, không có hình thức cách tân mạnh mẽ, và cũng ít thể hiện sự phê phán hay giận dữ đối với xã hội.
Các tác phẩm tiêu biểu của ông như All in Good Time, Alfie và Spring and Port Wine đều được ông viết cho Mermaid Theatre ở Luân Đôn, một nhà hát do Bernard Miles sáng lập. Mục tiêu của Bernard Miles khi xây dựng lại nhà hát này không phải là sự cực đoan chính trị như Royal Court Theatre, hay đậm tính địa phương như Theatre Workshop, mà là khám phá những vở kịch mang tính phổ quát, ấm áp và chân thành. Điểm này hoàn toàn trùng khớp với đặc điểm trong phong cách của Bill Naughton. Đặc biệt, vở kịch Alfie của ông đã phản ánh những thay đổi về đạo đức trong những năm 1960 và đóng vai trò như một lời cảnh báo về các giá trị xã hội.
3. Giải thưởng và vinh danh
Trong suốt cuộc đời mình, Bill Naughton đã nhận được nhiều giải thưởng và vinh danh, công nhận những đóng góp của ông cho văn học và nghệ thuật:
- Giải thưởng Hiệp hội Biên kịch (Screenwriters Guide Award): 1967 và 1968
- Giải thưởng Italia cho Kịch phát thanh (Italia Prize for Radio Play): 1974
- Giải thưởng Hội thảo Quyền trẻ em (Children's Rights Workshop Other Award): 1978
- Giải thưởng Văn học Portico (Portico Literary Prize): 1987
- Học vị Danh dự, Bolton Institute of Higher Education: 1988
Để vinh danh ông, một phòng thu kịch 85 chỗ ngồi có khả năng thích ứng linh hoạt trong Octagon Theatre, Bolton đã được đặt theo tên ông. Ngoài ra, một cuộc thi truyện ngắn mang tên "Cuộc thi truyện ngắn Bill Naughton" cũng được tổ chức, do Trường mùa thu Kenny/Naughton điều hành.
4. Qua đời
Bill Naughton qua đời vào ngày 9 tháng 1 năm 1992, hưởng thọ 81 tuổi, tại Ballasalla trên Đảo Man.
5. Danh mục tác phẩm
5.1. Kịch
- My Flesh, My Blood (1957) (được chỉnh sửa thành Spring and Port Wine)
- Alfie (1963) (chuyển thể thành phim Alfie năm 1966)
- All in Good Time (1963) (chuyển thể thành phim The Family Way năm 1966)
- He Was Gone We Got There (1966)
- June Evening (1966)
- Spring and Port Wine (1967) (chuyển thể thành phim Spring and Port Wine năm 1970)
- Keep It in the Family (1967) (phiên bản Mỹ hóa của Spring and Port Wine)
- Annie And Fanny (1967)
- Lighthearted Intercourse (1971)
- Derby Day (1994)
5.2. Tiểu thuyết
- A Roof Over Your Head (1945)
- Pony Boy (1946)
- Rafe Granite (1947)
- One Small Boy (1957)
- Alfie (1966)
- Alfie Darling (1970)
- My Pal Spadger (1977)
5.3. Tuyển tập truyện ngắn
- Late Night on Watling Street (1959)
- The Goalkeeper's Revenge (1961)
- The Bees Have Stopped Working: And Other Stories (1976)
- Spit Nolan (1988)
- Ricky, Karim and Spit Nolan: Adventure Short Stories (2003) (viết cùng Jenny Alexander, Pratima Mitchell)
5.4. Tự truyện
- On the Pig's Back: An Autobiographical Excursion. Oxford: Oxford U.P.(1987)
- Saintly Billy: A Catholic Boyhood. Oxford: Oxford U.P.(1988)
- Neither Use Nor Ornament: A Memoir of Bolton: 1920s. Newcastle upon Tyne: Bloodaxe.(1995)
6. Di sản và đánh giá
Bill Naughton để lại một di sản văn học quan trọng, đặc biệt là trong việc khắc họa chân thực đời sống xã hội Anh Quốc thời hậu chiến và phản ánh những chuyển biến về đạo đức.
6.1. Đánh giá tích cực và ảnh hưởng
Các tác phẩm của Bill Naughton đã có tác động đáng kể đến xã hội Anh, đặc biệt là thông qua việc khám phá các chủ đề đạo đức và xã hội trong bối cảnh giai cấp công nhân. Vở kịch Alfie của ông không chỉ là một thành công lớn về mặt nghệ thuật mà còn là một tấm gương phản ánh những thay đổi trong giá trị đạo đức của thập niên 1960, đồng thời như một lời cảnh báo về những xu hướng xã hội.
Phong cách viết của Naughton, với sự ấm áp, chân thành và không quá gay gắt, đã tạo nên một tiếng nói riêng biệt trong làng văn học Anh, khác biệt so với nhiều tác giả cùng thời có xu hướng viết gai góc hơn. Sự quan tâm của ông đến cuộc sống bình dị của những người lao động đã giúp ông tạo ra những nhân vật và câu chuyện gần gũi, dễ đồng cảm. Di sản của ông còn được thể hiện qua các vinh danh cụ thể, như việc có một phòng thu kịch tại Octagon Theatre, Bolton được đặt theo tên ông, và một cuộc thi truyện ngắn thường niên mang tên "Cuộc thi truyện ngắn Bill Naughton", tiếp tục truyền cảm hứng cho các thế hệ nhà văn trẻ.
7. Liên kết ngoài
- [https://web.archive.org/web/20100127165957/http://www.boltonmuseums.org.uk/bolton-archives/bill-naughton Dịch vụ Bảo tàng và Lưu trữ Bolton - Bill Naughton]
- [https://www.imdb.com/name/nm0622540/ Bill Naughton trên IMDb]
- [http://www.suttonelms.org.uk/BNAUGHTON.HTML Các vở kịch phát thanh tại ukonline]