Alice (Alice ở xứ sở thần tiên)

1.1. Khởi thảo nhân vật và Minh họa ban đầu

Alice lần đầu tiên xuất hiện trong bản nháp đầu tiên của Carroll cho Alice ở xứ sở thần tiên, có tựa đề Alice's Adventures Under Ground. Tác phẩm này bắt nguồn từ những câu chuyện được Carroll kể ngẫu hứng cho chị em nhà Liddell vào chiều ngày 4 tháng 7 năm 1862, trong khi ông chèo thuyền trên sông Isis cùng người bạn Robinson Duckworth, và tiếp tục trong các chuyến đi thuyền sau đó. Theo yêu cầu của cô bé Alice Liddell, khi đó mười tuổi, Carroll đã viết lại những câu chuyện này thành Alice's Adventures Under Ground, hoàn thành vào tháng 2 năm 1864.

Bản nháp Under Ground bao gồm 37 bức tranh minh họa do chính Carroll vẽ, trong đó 27 bức có hình ảnh Alice. Những bản vẽ này miêu tả Alice là một cô gái với mái tóc đen dài, gợn sóng, mặc một chiếc tunic đơn giản. Trang phục này tương phản với những chiếc váy may đo mà chị em nhà Liddell có thể đã mặc. Các minh họa của Carroll chịu ảnh hưởng từ các họa sĩ Tiền Raphael như Dante Gabriel Rossetti và Arthur Hughes, với một bức vẽ trong Under Ground gợi nhắc đến bức tranh The Lady with the Lilacs (1863) của Hughes. Carroll đã tặng bản viết tay của Alice's Adventures Under Ground cho Alice Liddell vào tháng 11 năm 1864. Do những bức vẽ của Carroll về Alice có ít nét tương đồng về ngoại hình với Alice Liddell, người mà nhân vật cùng tên, nên có gợi ý rằng Edith, em gái của Alice Liddell, có thể là người mẫu của ông. Tuy nhiên, Carroll khẳng định rằng nhân vật Alice của ông không dựa trên bất kỳ đứa trẻ có thật nào mà hoàn toàn là hư cấu.

1.2. Minh họa của John Tenniel

John Tenniel là người đã minh họa cho Alice ở xứ sở thần tiên (1865) với mức thù lao là 138 GBP, mà Carroll tự chi trả, số tiền này gần bằng một phần tư thu nhập hàng năm của ông. Tenniel, khi được Carroll thuê làm họa sĩ minh họa vào tháng 4 năm 1864, đã là một họa sĩ hàng đầu thành công và nổi tiếng cho tạp chí trào phúng Punch, trong khi Carroll lúc bấy giờ chưa có tiếng tăm văn học.

Phần lớn các minh họa của Tenniel có khả năng dựa trên những bức vẽ trong Under Ground, và Carroll đã giám sát chặt chẽ công việc của Tenniel. Một trong những gợi ý của Carroll là Alice nên có mái tóc dài, màu sáng. Tenniel đã tạo ra hình ảnh Alice mặc trang phục đặc trưng của một cô gái trung lưu vào giữa thời Victoria thường mặc ở nhà, với chiếc váy yếm (pinafore) mà ông tự sáng tạo ra và giờ đây gắn liền với nhân vật. Chiếc váy này "gợi lên sự sẵn sàng hành động và không cầu kỳ, kiểu cách". Hình ảnh Alice của Tenniel có nguồn gốc từ một nhân vật tương tự đã xuất hiện trong ít nhất tám bức tranh biếm họa trên tạp chí Punch từ năm 1860. Trong một bức biếm họa năm 1860, nhân vật này mặc bộ đồ sau này gắn liền với Alice: "váy liền thân, tất màu nhạt, giày bệt và một chiếc băng đô trên mái tóc buông xõa", thể hiện hình mẫu một cô gái trung lưu dễ chịu, "một người theo chủ nghĩa hòa bình và không can thiệp, kiên nhẫn và lịch sự, chậm rãi đáp trả sự hung hãn của người khác."

Tenniel tiếp tục minh họa cho phần tiếp theo Nhìn qua gương soi (1871) với mức thù lao tăng lên 290 GBP, cũng do Carroll tự chi trả. Trong phần này, Tenniel đã thay đổi trang phục của Alice một chút: cô bé mặc một đôi tất sọc ngang thay vì tất trơn, và chiếc váy yếm trở nên cầu kỳ hơn với một chiếc nơ. Ban đầu, Tenniel định cho Alice mặc một chiếc váy crinoline giống quân cờ khi cô trở thành nữ hoàng, tương tự như Hoàng hậu Đỏ và Hoàng hậu Trắng, nhưng thiết kế này đã bị Carroll từ chối. Trang phục của Alice khi làm nữ hoàng và trong toa xe lửa là một chiếc váy kiểu polonaise độn hông, vốn là mốt thời thượng lúc bấy giờ. Trang phục này có một số điểm chung với các nhân vật trong bức tranh My First Sermon (1863) của họa sĩ Tiền Raphael John Millais và The Travelling Companions (1862) của họa sĩ thời Victoria Augustus Leopold Egg. Carroll bày tỏ sự không hài lòng khi Tenniel từ chối sử dụng người mẫu cho các minh họa về Alice, cho rằng điều này khiến đầu và chân của cô mất cân xứng.

1.3. Sự thay đổi về ngoại hình

Vào tháng 2 năm 1881, Carroll liên hệ với nhà xuất bản để tạo ra Vườn ươm "Alice", một phiên bản đơn giản hóa của Alice ở xứ sở thần tiên với các hình minh họa được tô màu và phóng to. Tenniel đã tô màu 20 bức tranh từ Alice ở xứ sở thần tiên và điều chỉnh một số chi tiết. Trong phiên bản này, Alice được miêu tả là một cô gái tóc vàng, mặc váy vàng và tất xanh lam. Chiếc váy của cô có xếp nếp với một chiếc nơ ở phía sau, và cô đeo một chiếc nơ trên tóc. Edmund Evans đã in các hình minh họa màu thông qua kỹ thuật chromoxylography, một quy trình sử dụng mộc bản để tạo ra bản in màu.

Sau khi bản quyền của Alice ở xứ sở thần tiên hết hạn vào năm 1907, đã có tám bản in mới ra đời, trong đó có một bản được minh họa theo phong cách Art Nouveau bởi Arthur Rackham. Các họa sĩ minh họa cho các ấn bản khác xuất bản năm 1907 bao gồm Charles Robinson (người lần đầu tiên vẽ Alice với kiểu tóc bob, dựa trên Alice Liddell), Alice Ross, W. H. Walker, Thomas Maybank và Millicent Sowerby. Trong số các họa sĩ minh họa đáng chú ý khác có Blanche McManus (1896); Peter Newell (1901) với phong cách đơn sắc; Mabel Lucie Atwell (1910); Harry Furniss (1926); và Willy Pogany (1929) với phong cách Art Deco.

Từ những năm 1930 trở đi, những họa sĩ minh họa nổi tiếng khác bao gồm Edgar Thurstan (1931), với hình ảnh ám chỉ đến cuộc khủng hoảng tài chính năm 1929; D.R. Sexton (1933) và J. Morton Sale (1933), cả hai đều khắc họa một Alice già dặn hơn; Mervyn Peake (1954); Ralph Steadman (1967), người đã nhận được giải thưởng Francis Williams Memorial vào năm 1972 cho tác phẩm của mình; Salvador Dalí (1969), người đã sử dụng chủ nghĩa siêu thực; và Peter Blake, với những bức tranh màu nước (1970). Đến năm 1972, đã có 90 họa sĩ minh họa cho Alice ở xứ sở thần tiên và 21 họa sĩ cho Nhìn qua gương soi. Trong số các họa sĩ đáng chú ý của Alice vào những năm 1980, 1990 và đầu những năm 2000 có Barry Moser (1982); Greg Hildebrandt (1990); David Frankland (1996); Lisbeth Zwerger (1999), người đã sử dụng màu nước trong tác phẩm của mình; Helen Oxenbury (1999), người đã giành hai giải thưởng, Kurt Maschler Award năm 1999 và Kate Greenaway Medal năm 2000; và DeLoss McGraw (2001), với các minh họa trừu tượng của ông.

2.1. Tính cách

Khi viết về tính cách của Alice trong bài "Alice trên sân khấu" (tháng 4 năm 1887), Lewis Carroll đã mô tả cô là "yêu thương và dịu dàng", "hòa nhã với tất cả mọi người", "đáng tin cậy", và "cực kỳ tò mò, với niềm vui sống mãnh liệt chỉ đến trong những giờ phút hạnh phúc của tuổi thơ, khi mọi thứ đều mới mẻ và đẹp đẽ, và khi Tội lỗi cùng Buồn phiền chỉ là những cái tên - những từ rỗng tuếch không mang ý nghĩa!".

Các nhà bình luận khác cũng miêu tả Alice là "ngây thơ", "giàu trí tưởng tượng", hướng nội, nhìn chung có lễ phép, nhưng đồng thời cũng hay chỉ trích các nhân vật có quyền lực và rất thông minh. Tuy nhiên, một số nhà phê bình lại nhìn thấy những khía cạnh ít tích cực hơn trong tính cách của Alice, cho rằng cô thường thể hiện sự thiếu tử tế trong các cuộc trò chuyện với các loài vật ở Wonderland, thực hiện hành động bạo lực với nhân vật Thằn lằn Bill bằng cách đá anh ta lên không trung, và phản ánh xuất thân xã hội của mình qua sự thiếu tế nhị và những câu trả lời bất lịch sự. Theo Donald Rackin, "Mặc dù có những định kiến về giai cấp và thời đại, những lo lắng sợ hãi và những giọt nước mắt trẻ con, ngu ngốc, sự tự mãn và thiếu hiểu biết đôi khi lộ liễu, sự đạo đức giả trắng trợn, sự bất lực và hoang mang nói chung, cùng sự sẵn sàng bỏ cuộc khá hèn nhát ở cuối hai cuộc phiêu lưu - [...] nhiều độc giả vẫn ngưỡng mộ Alice như một hiện thân thần thoại của sự kiểm soát, kiên trì, dũng cảm và sự khôn ngoan trưởng thành."

Mức độ mà nhân vật Alice có thể được đồng nhất với Alice Liddell vẫn là một vấn đề gây tranh cãi. Một số nhà phê bình cho rằng nhân vật này chính là Liddell, hoặc ít nhất cô bé là nguồn cảm hứng cho nhân vật. Ngược lại, những người khác lại lập luận rằng Carroll xem nhân vật chính và Liddell là hai cá thể riêng biệt. Theo Carroll, nhân vật của ông không dựa trên bất kỳ đứa trẻ có thật nào mà hoàn toàn là hư cấu. Morton N. Cohen đã nhận xét rằng Carroll đã tạo ra Alice về mặt thể chất từ Alice Liddell, nhưng tính cách của cô lại được ông rút ra từ chính bản thân mình. Dennis Crutch và R. B. Shaversman cũng cho rằng Carroll đã phóng chiếu tính cách của mình vào Alice, với việc Carroll đã cẩn thận tách biệt hai bản ngã: nhà toán học Charles Dodgson và tác giả sách thiếu nhi Lewis Carroll. Mặc dù tính cách của Alice về cơ bản là nhất quán giữa Alice ở xứ sở thần tiên và Nhìn qua gương soi, một số phân tích cho rằng tính cách của cô bé trong phần tiếp theo mang xu hướng tích cực hơn.

2.2. Tuổi tác và Gia đình

Trong Nhìn qua gương soi, Alice đã nói rõ tuổi của mình với Hoàng hậu Trắng là "bảy tuổi rưỡi chính xác". Câu chuyện trong Nhìn qua gương soi diễn ra vào ngày 4 tháng 11, một ngày trước Guy Fawkes Night. Trong khi đó, trong Alice ở xứ sở thần tiên, tuổi của Alice không được nêu rõ, nhưng dựa vào lời thoại của cô bé về Thỏ tháng Ba trong Chương 6 ("Bây giờ là tháng Năm, nên không điên rồ như tháng Ba") và việc Alice trả lời Thợ mũ là ngày 4 trong Chương 7, có thể suy đoán rằng câu chuyện diễn ra vào ngày 4 tháng 5, tức đúng nửa năm trước ngày 4 tháng 11, khi Alice vừa tròn bảy tuổi. Ngày 4 tháng 5 cũng là sinh nhật của Alice Liddell, và trang cuối của bản thảo viết tay Alice's Adventures Under Ground, nguyên mẫu của Alice ở xứ sở thần tiên, có dán bức ảnh của Alice Liddell lúc bảy tuổi.

Về gia đình, các cuốn sách chỉ đề cập đến một người chị lớn hơn đáng kể của Alice trong Alice ở xứ sở thần tiên, mà không nêu tên. Ngoài ra, Alice còn có một người em trai. Con mèo cưng nổi tiếng của Alice, Dinah, cũng xuất hiện trong Nhìn qua gương soi cùng với các mèo con của nó. Tên "Dinah" là tên con mèo mà gia đình Liddell thực sự nuôi. Gia đình Liddell còn nuôi một con mèo khác tên là "Viliken", cả hai con mèo đều được đặt tên theo một bài hát phổ biến thời bấy giờ, "Viliken và Dinah của anh ta". Các mèo con xuất hiện trong Nhìn qua gương soi là Kitty (mèo đen) và Snowdrop (mèo trắng), trong đó mèo đen Kitty nghịch ngợm đóng vai trò quan trọng trong chuyến phiêu lưu của Alice ở thế giới trong gương. Tên "Snowdrop" cũng là tên con mèo của Mary Macdonald, một trong những người bạn gái thuở nhỏ của Carroll. Ngoài ra, Alice còn có một người bảo mẫu cao tuổi và một gia sư, người dạy cô bé từ chín giờ sáng. Một số đoạn trong cốt truyện cũng tiết lộ rằng cô bé đã từng đi học ở một trường học ban ngày.

2.3. Giai cấp xã hội và Giáo dục

Dựa trên nhiều mô tả trong tác phẩm, Alice được cho là thuộc tầng lớp trung lưu mới nổi (gentry) trong xã hội Thời đại Victoria ở Anh, đặc biệt là thuộc tầng lớp khá giả. Chẳng hạn, trong Chương 9 của Alice ở xứ sở thần tiên, Alice đã quả quyết nói rằng mình đi học mỗi ngày, và khác với "Rùa Giả" chỉ đủ điều kiện học các môn chính khóa, Alice còn học thêm tiếng Pháp và âm nhạc. Điều này phản ánh quan niệm giáo dục phổ biến của tầng lớp trung lưu thời bấy giờ, không yêu cầu kiến thức học thuật sâu sắc cho nữ giới, mà ưu tiên các kỹ năng thực tế và nghệ thuật bề mặt.

Alice cũng có ý thức rõ ràng về địa vị của mình. Trong Chương 2, cô bé đã nghi ngờ liệu mình có biến thành Mabel, một bạn học "sống trong một ngôi nhà nhỏ, bẩn thỉu", và tỏ ra không thích ý nghĩ trở thành một đứa trẻ từ gia đình đó. Trong Chương 9, khi Rùa Giả hỏi cô bé "Có học giặt giũ không?" (And washing?), Alice tỏ ra phẫn nộ, có lẽ vì cô cho rằng giặt giũ không phải là việc mà một cô gái thuộc tầng lớp của mình nên học.

Lewis Carroll ban đầu nhắm đến đối tượng độc giả chính là con cái của tầng lớp trung lưu. Do đó, ông đã đặc biệt chú trọng việc xây dựng Alice là một cô gái thuộc tầng lớp này. Bản thân Alice Liddell, người truyền cảm hứng cho câu chuyện, cũng là con gái của một viện trưởng Đại học Oxford, thuộc một gia đình trung lưu giàu có. Ngay cả trang phục của Alice do John Tenniel minh họa cũng là loại thường phục phổ biến của các cô gái trung lưu thời bấy giờ, không nhất thiết phản ánh sở thích cá nhân của Carroll hay Tenniel.

3.1. Thiết kế và Sự biến đổi

Mặc dù văn bản gốc của Carroll ít đề cập đến trang phục của Alice, nhưng ông đã đưa ra nhiều yêu cầu cho John Tenniel khi họa sĩ này minh họa. Trong các minh họa của Tenniel, Alice mặc một chiếc váy yếm (pinafore) bao gồm một áo thân trên (bodice), váy xòe và một chiếc tạp dề. Chiếc váy có tay áo phồng ngắn và các nếp gấp ở gấu váy để có thể nới ra khi cô bé lớn lên. Các loại vải như poplin, alpaca chất lượng tốt hoặc pique thường được sử dụng cho những chiếc váy như vậy, vì chúng có thể giặt được. Chiếc tạp dề được cho là làm từ vải Holland hoặc cambric, mang tính thực dụng. Giày của cô bé là giày bệt có dây buộc, cho phép cô bé tự do chạy nhảy. Trong phần tiếp theo Nhìn qua gương soi, trang phục về cơ bản vẫn giữ nguyên, nhưng chiếc tạp dề có thêm ren ở gấu và một chiếc nơ lớn ở phía sau. Ngoài ra, một chiếc băng đô đã được thêm vào trên đầu Alice, sau này được đặt tên là "băng đô Alice".

Trang phục của Alice do Tenniel vẽ không phải là kiểu đồ mặc đi chơi mà là quần áo thường ngày, bảo thủ và thiết thực, phổ biến ở các cô gái thuộc tầng lớp trung lưu (gentry) ở Anh thời bấy giờ, thậm chí có phần vô vị. Ban đầu, trong bản thảo viết tay Alice's Adventures Under Ground, Carroll đã minh họa Alice mặc một chiếc váy tunic rộng rãi, không cầu kỳ, theo phong cách thời Trung cổ. Đây là kiểu trang phục được Tiền Raphael ưa chuộng và phản ánh sở thích cá nhân của Carroll, nhưng không được chấp nhận rộng rãi trong các gia đình Anh thời đó. Do đó, khi xuất bản chính thức Alice ở xứ sở thần tiên, Carroll và Tenniel đã điều chỉnh trang phục của Alice để phù hợp với thị hiếu của đối tượng độc giả chính là tầng lớp trung lưu. Trang phục này còn có tác dụng làm nổi bật sự lạc lõng của Alice giữa những nhân vật mặc đồ cổ xưa khác trong Wonderland, nhấn mạnh rằng cô bé đã lạc vào một thế giới khác. Vì vậy, trong các phiên bản chuyển thể và minh họa sau này, các cư dân của thế giới kỳ lạ thường giữ nguyên thiết kế trang phục của Tenniel, trong khi Alice lại được thay đổi trang phục để phù hợp với phong cách của các cô gái trung lưu ở từng thời kỳ.

Phiên bản Alice mặc váy yếm của Tenniel đã được nhiều họa sĩ khác và các tác phẩm chuyển thể sau này duy trì, nổi bật nhất là Walt Disney trong phim hoạt hình năm 1951. Mặc dù Alice đã từng được miêu tả là một cô bé tóc vàng mặc váy xanh trong một ấn bản không được phép của hai cuốn sách Alice tại Hoa Kỳ do Thomas Crowell phát hành (năm 1893), có lẽ là lần đầu tiên, nhưng hình tượng do Disney tạo ra có ảnh hưởng lớn nhất trong việc định hình hình ảnh phổ biến của Alice. Phiên bản Alice của Disney có cơ sở hình ảnh từ các bản vẽ ý tưởng của Mary Blair và các minh họa của Tenniel. Trong phim hoạt hình của Disney, Alice mặc một chiếc váy màu xanh lam (xanh sa-tanh), một màu sắc đã ảnh hưởng đến hình ảnh Alice sau này, kèm theo một chiếc băng đô đen có nơ và tất trắng trơn.

3.2. Ảnh hưởng văn hóa của trang phục

Bộ trang phục đặc trưng của Alice, đặc biệt là chiếc váy yếm màu xanh và băng đô, đã trở thành một biểu tượng văn hóa dễ nhận biết trên toàn cầu. Hình ảnh này đã có tác động đáng kể đến thời trang, đặc biệt là trong phong cách Lolita ở Nhật Bản, nơi những thiết kế tái hiện gần như y hệt bộ trang phục của Alice thường xuyên được các thương hiệu ra mắt. Điều này cho thấy trang phục của Alice không chỉ là một phần của câu chuyện mà còn trở thành một biểu tượng thời trang vượt thời gian, định hình thẩm mỹ và tạo cảm hứng cho nhiều xu hướng khác nhau.

4.1. Đánh giá văn học và phê bình

Các cuốn sách Alice tiếp tục được tái bản, và cuốn đầu tiên đã được dịch ra hơn một trăm ngôn ngữ. Alice ở xứ sở thần tiên duy trì sự phổ biến của mình, liên tục nằm trong các cuộc khảo sát về những cuốn sách thiếu nhi hay nhất. Trong một cuộc khảo sát của Anh năm 2015, Alice lọt vào top 20 nhân vật thiếu nhi được yêu thích nhất. Cô bé cũng là nguồn gốc tên gọi cho kiểu băng đô mà cô đeo trong các minh họa của Tenniel.

Alice ở xứ sở thần tiên và Nhìn qua gương soi đã gặt hái thành công lớn cả về mặt phê bình và thương mại trong suốt cuộc đời Carroll. Đến năm 1898, hơn 150 K bản của Alice ở xứ sở thần tiên và 100 K bản của Nhìn qua gương soi đã được in. Độc giả thời Victoria thường yêu thích những cuốn sách Alice vì chúng mang tính giải trí nhẹ nhàng và không chứa đựng những đạo đức cứng nhắc thường thấy trong các cuốn sách thiếu nhi khác. Tạp chí The Spectator đã mô tả Alice là "một cô bé duyên dáng, [...] với phong cách trò chuyện ngọt ngào," trong khi tờ The Publisher's Circular ca ngợi cô là "một đứa trẻ hồn nhiên, yêu đời." Một số nhà phê bình cho rằng các minh họa của Tenniel đã làm tăng giá trị của cuốn sách, với The Literary Churchman nhận xét rằng nghệ thuật của Tenniel về Alice mang đến "một sự giải tỏa quyến rũ cho tất cả những gì kỳ quái bao quanh cô bé."

Các nhà phê bình văn học sau này đã nhấn mạnh tính cách khác thường của Alice, coi cô là một sự khác biệt so với hình mẫu nhân vật chính thiếu nhi điển hình vào giữa thế kỷ 19. Richard Kelly xem nhân vật này là sự sáng tạo của Carroll về một nhân vật chính khác biệt thông qua việc tái cấu trúc hình tượng đứa trẻ mồ côi kiểu Victoria. Theo Kelly, Alice phải tự mình xoay sở ở Wonderland khi xa gia đình, nhưng mạch truyện không hướng tới giá trị đạo đức và xã hội của trẻ mồ côi mà thay vào đó là cuộc đấu tranh trí tuệ của Alice để duy trì ý thức về bản thân trước các cư dân của Wonderland. Alison Lurie lập luận rằng Alice đã thách thức các quan niệm giới tính và hình mẫu lý tưởng về cô gái trong thời Victoria: Alice không có tính khí phù hợp với lý tưởng đó và cô còn thách thức các nhân vật người lớn ở Wonderland.

Từ những năm 1930 đến 1940, các cuốn sách đã chịu sự soi xét của các nhà phê bình văn học phân tâm học. Những người theo học thuyết của Sigmund Freud tin rằng các sự kiện trong Alice ở xứ sở thần tiên phản ánh nhân cách và ham muốn của tác giả, vì những câu chuyện mà tác phẩm dựa trên được kể một cách ngẫu hứng. Năm 1933, Anthony Goldschmidt đã đưa ra "ý tưởng hiện đại về Carroll như một người bị kìm nén lệch lạc tình dục", với giả thuyết rằng Alice đóng vai trò là sự đại diện của Carroll trong tiểu thuyết; tuy nhiên, công trình có ảnh hưởng của Goldschmidt có thể chỉ là một trò lừa bịp. Bất kể thế nào, phân tích Freud đã tìm thấy trong các cuốn sách những biểu tượng của "các ẩn dụ Freudian cổ điển": "một hang thỏ [đại diện cho] âm đạo và một Alice dạng dương vật, một vũng nước mắt [ám chỉ] nước ối, hình tượng người mẹ kích động và người cha bất lực, mối đe dọa chém đầu [tượng trưng cho] thiến, và sự thay đổi danh tính nhanh chóng [có thể ẩn dụ cho sự cương cứng]]".

4.2. Chuyển thể hình ảnh và Hình tượng đại chúng

Được mô tả là "đối thủ lớn nhất của Tenniel," Walt Disney đã tạo ra một hình tượng Alice đầy sức ảnh hưởng trong bộ phim chuyển thể năm 1951, góp phần định hình hình ảnh Alice trong văn hóa đại chúng. Mặc dù Alice đã từng được miêu tả là một cô bé tóc vàng mặc váy xanh trong một ấn bản không được phép của hai cuốn sách Alice tại Hoa Kỳ do Thomas Crowell phát hành (năm 1893), có lẽ là lần đầu tiên, nhưng khắc họa của Disney đã có ảnh hưởng lớn nhất trong việc củng cố hình ảnh phổ biến của Alice. Phiên bản Alice của Disney lấy cơ sở hình ảnh từ các bản vẽ ý tưởng của Mary Blair và các minh họa của Tenniel. Mặc dù bộ phim không thành công trong lần công chiếu đầu tiên, nhưng sau này nó trở nên phổ biến với các sinh viên đại học, những người đã diễn giải bộ phim như một câu chuyện đầy chất ma túy. Năm 1974, Alice ở xứ sở thần tiên được tái phát hành tại Hoa Kỳ, với các quảng cáo khai thác mối liên hệ này. Mối liên hệ với ma túy vẫn tồn tại như một diễn giải "không chính thức", bất chấp vị thế của bộ phim là một tác phẩm giải trí thân thiện với gia đình.

Trong thế kỷ 21, sức hấp dẫn liên tục của Alice được cho là nhờ khả năng cô bé có thể liên tục được tái hình dung. Trong Men in Wonderland, Catherine Robson viết rằng, "Trong tất cả các dạng khác nhau và liên quan đến cô bé - dưới lòng đất và qua gương soi, bằng văn bản và hình ảnh, được vẽ và chụp ảnh, như cô bé tóc nâu của Carroll hay tóc vàng của Tenniel hay tiểu thư đoan trang của Disney, như Alice Liddell ngoài đời thực [...] Alice là biểu tượng văn hóa tối thượng, sẵn có cho mọi hình thức thao túng, và phổ biến ngày nay như trong thời kỳ cô bé xuất hiện lần đầu." Robert Douglass-Fairhurst so sánh địa vị văn hóa của Alice với "một cái gì đó giống như một thần thoại hiện đại," cho rằng khả năng cô bé hoạt động như một bức tranh trống cho "những hy vọng và nỗi sợ trừu tượng" cho phép gán thêm "ý nghĩa" cho nhân vật. Zoe Jacques và Eugene Giddens gợi ý rằng nhân vật này chiếm một vị trí trong văn hóa đại chúng, nơi mà "Alice trong chiếc váy xanh phổ biến như Hamlet cầm đầu lâu," điều này tạo ra "vị thế kỳ lạ mà công chúng 'biết' Alice mà không cần đọc Wonderland hay Looking-Glass." Họ lập luận rằng điều này cho phép tự do sáng tạo trong các tác phẩm chuyển thể tiếp theo, mà không cần phải tuân thủ tuyệt đối nguyên tác.

Tại Nhật Bản, Alice có ảnh hưởng đáng kể đến văn hóa đại chúng. Tác phẩm của Tenniel và bộ phim chuyển thể của Disney được ghi nhận là những yếu tố góp phần vào sự đón nhận tích cực liên tục của hai cuốn tiểu thuyết. Trong văn hóa giới trẻ ở Nhật Bản, cô bé đã được chấp nhận như "một nhân vật nổi loạn theo cách tương tự như những 'hippies' người Mỹ và Anh thập niên 1960." Cô bé cũng là nguồn cảm hứng cho thời trang Nhật Bản, đặc biệt là thời trang Lolita. Sự phổ biến của Alice được cho là do ý tưởng rằng cô bé thể hiện lý tưởng shōjo, một cách hiểu của người Nhật về tuổi thơ con gái là "ngọt ngào và ngây thơ bên ngoài, và tự chủ đáng kể bên trong."

4.3. Alice trong các phương tiện truyền thông

Alice ở xứ sở thần tiên đã được chuyển thể thành Operetta vào năm 1886 với kịch bản của Henry Savile Clark, trong đó Alice do Phoebe Carlo thủ vai theo đề cử của Carroll. Sau đó, Isa Bowman đã đảm nhận vai Alice trong một lần tái diễn, và cô bé đã trở thành bạn thân của Carroll, người sau này đã dành tặng cuốn Sylvie và Bruno cho Bowman. Phiên bản operetta của Alice đã trở thành một phần quan trọng trong mùa Giáng sinh và kéo dài hơn 40 năm. Ngoài ra, Alice còn được chuyển thể thành các vở kịch, opera, ballet, và pantomime, với vô số nữ diễn viên đã thể hiện vai Alice trên khắp thế giới.

Dưới đây là một số nữ diễn viên và người lồng tiếng nổi bật đã thể hiện vai Alice trong các phương tiện truyền thông khác nhau: